تولید مثل یکی از اهداف تشکیل خانواده و هم چنین تضمین کنندهی بقای نسل بشر است. به همین دلیل حل مشکل نازایی و ناباروری، یکی از مسائلی است که برخی زوجین با آن روبرو هستند و به دنبال مناسب ترین و کارآمدترین راه حلها هستند. در ادامه ی این مقاله به تشریح مسئلهی نازایی و ناباروری، علل، عوامل خطر و راههای درمان آن میپردازیم.
مشاوره برای نازایی
از هر کجای ایران!لیست متخصصین نازایی
می توانید در این بخش لیست نازایی سامانه رسا را مشاهده کنید و مشاور مورد نظر خود را انتخاب کنید.
خانم دکتر فاطمه شهسوار حقیقی
زنان و زایمان
دکتر اشرف ثامتی
زنان و زایمان
دکتر نرگس مقدسی
زنان و زایمان
سرکار خانم فاطمه عرب
مامایی
خانم دکتر مریم ذاکری حمیدی
دکتری مامایی ، مامایی
سرکار خانم شیوا اهدائی وند
مامایی
نازایی در زنان و مردان
تفاوت نازایی و ناباروری چیست؟
نازایی و ناباروری دو اصطلاح هستند که معمولاّ به جای هم مورد استفاده قرار میگیرند؛ اما در واقع مفهوم متفاوتی دارند.
نازایی، به ناتوانی فیزیولوژیکی در بارداری به دلایل مختلف گفته میشود. اگر یک زوج پس از داشتن 12 ماه رابطه ی جنسی بدون محافظت و مداوم، موفق به بارداری نشوند، به این حالت نازایی گفته میشود. در صورتی که سن زن بالای 35 سال باشد، این زمان به 6 ماه تقلیل مییابد. این در صورتی است که در ناباروری، بارداری اتفاق میافتد اما دوره ی بارداری به طور کامل انجام نمیشود و جنین سقط میشود. این حالت به طور معمول باید دو بار یا بیشتر اتفاق بیوفتد تا به آن ناباروری (نازایی ثانویه) اطلاق شود. مشکل نازایی و ناباروری نه تنها درزنان، بلکه به همان میزان برای مردان نیز اتفاق میافتد.
علل به وجود آمدن نازایی و ناباروری در مردان شامل چه مواردی میشود؟
در مردان، اختلال در بخش های زیر باعث نازایی میشود. اختلال در بخش هایی از جمله:
• تولید موثر اسپرم
• تعداد اسپرم تولید شده
• شکل اسپرم ها
• حرکت اسپرمها، که هم شامل حرکت خود اسپرم و هم شامل حرکت اسپرمها در لولههای دستگاه تولید مثل مردان میشود.
عوامل خطر در ناباروری مردان چیست؟
در مردان، عوامل خطر شامل بیماریها، داروهای مورد استفاده و سبک زندگی میشود.
بیماریهایی از جمله:
• انزال پس رونده (retrograde)
• بیماری واریکوسل یا ورم رگ های اطراف بیضه ها
• بیضههایی که داخل کیسه بیضه (scrotum) پایین نیامدهاند.
• داشتن آنتی بادی هایی در بدن، که به اسپرمها حمله کرده و آن ها را از بین میبرند.
• عدم تعادل هورمونی، تولید کم تستوسترون
مصرف داروهایی شامل:
• شیمیدرمانی و رادیوتراپی که در درمان سرطانها استفاده میشوند.
• سولفاسالازین که در درمان آرترید روماتوئید استفاده میشود.
• مسدود کننده های کانال کلسیم که در درمان فشار خون بالا مورد استفاده قرار میگیرد.
• ضد افسردگی سه حلقه ای
• استروئیدهای آنابولیک که برای بهبود عملکرد ورزشی و یا درمان بلوغ زودرس استفاده میشوند.
• مواد مخدر مانند ماری جوانا و کوکائین
و عوامل دیگری مانند:
• سن بالا
• استعمال دخانیات
• مصرف الکل بیش از اندازه
• داشتن اضافه وزن و چاقی
• در معرض سموم، آفات و فلزات سنگین قرار گرفتن،
در ابتلای مردان به نازایی نقش موثر دارند.
علل به وجود آمدن نازایی و ناباروری در زنان شامل چه مواردی میشود؟
در زنان نیز، مانند مردان، اختلال درهر بخش مرتبط با تولید مثل باعث نازایی میشود. اختلال در بخش هایی از جمله:
• تخمک گذاری
• لقاح، یعنی زمانی که اسپرم و تخمک در لوله های فالوپ با هم ملاقات میکنند.
• لانه گزینی، یعنی بخشی که تخمک بارور شده در رحم لانه گزینی کرده و شروع به رشد میکند،
باعث مشکل نازایی و ناباروری در زنان میشود.
عوامل خطر در ناباروری زنان چیست؟
در زنان نیز، عوامل خطر شامل بیماریها، داروهای مورد استفاده و سبک زندگی میشود.
بیماریهایی مانند:
• اختلالات تخمک گذاری، که میتواند در اثر سندرم تخمدان پلی کیستیک و یا عدم تعادل هورمونی ایجاد شود.
• بیماری التهابی لگن (PID)
• آندومتریوز
• فیبروئید رحم
• نارسایی زودرس تخمدان
• وجود زخم از جراحی در گذشته
مصرف داروهایی چون:
• شیمیدرمانی و رادیوتراپی
• استفاده طولانی مدت از داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی با دوز بالا، مانند ایبوپروفن و آسپرین
• داروهای ضد روانپریشی
• مواد مخدرماری جوانا و کوکائین
و همچنین عوامل دیگری شامل:
• بالا رفتن سن
• استعمال دخانیات
• مصرف الکل بیش از اندازه
• داشتن اضافه وزن و چاقی و همچنین کمبود وزن
• داشتن برخی عفونت های مقاربتی که میتواند به سیستم تولید مثل آسیب بزند،
باعث نازایی در زنان هستند.
روش های درمان نازایی، چه روش هایی هستند؟
در صورتی که شما اقدام به بارداری کردید، اما موفق نشدید؛ ابتدا با پزشک مشورت کرده و پس از تشخیص دلایل نازایی، روش های درمانی مختلف در پیش گرفته میشود. نوع درمانی که به شما توصیه میشود به عواملی مانند:
• علت ناباروری در صورت تشخیص
• مدت زمانی که شما برای بارداری تلاش کردهاید
• سن هر دوی شما
• سلامتی کلی شما و شریک زندگی شما
• ترجیحات شخصی شما و شریک زندگیتان بستگی دارد.
روش های درمانی برای ناباروری در مردان چه چیزهایی هستند؟
بسته به علت، ناباروری در مردان به روشهای مختلفی قابل درمان است. گزینه های درمانی برای مردان میتواند شامل دارو، جراحی و فناوری کمکی تولید مثل (ART) باشد.
جراحی میتواند موانع موجود بر سر راه وجود اسپرم در انزال را برطرف کند، همچنین میتواند شرایطی مانند واریکوسل را اصلاح کند. در برخی موارد میتوان اسپرم را مستقیم از بیضه ها برداشت کرد و در درمان های ART از آن استفاده کرد.
از داروها میتوان در اصلاح عدم تعادل هورمونی استفاده کرد، همچنین میتواند در شرایطی که عفونت های مختلف باعث کاهش تعداد اسپرم ها شده است، از آن استفاده کرد.
ART به درمانهایی گفته میشود که درآن تخمک و اسپرم در خارج از بدن کنترل میشوند. این موضوع میتواند شامل درمانهایی مانند لقاح آزمایشگاهی یا IVF و تزریق اسپرم داخل سیتوپلاسم باشد. اسپرمی که در درمان های ART استفاده میشود یا از بیضه ها و مایع منی استخراج میشود و یا از یک اهدا کننده استفاده میشود.
روش های درمانی برای ناباروری در زنان چه چیزهایی هستند؟
درمان نازایی وناباروری در زنان نیز میتواند شامل جراحی، دارو و کمکهای تولید مثلی مانند ART باشد. گاهی اوقات چندین نوع درمان برای کمک به رفع ناباروری در زنان مورد نیاز است.
اگرچه بعضی اوقات میتوان از عمل جراحی برای درمان ناباروری زنان استفاده کرد، اما امروزه به دلیل پیشرفت در سایر روش های باروری، کم تر از این شیوه استفاده میشود. جراحی میتواند در درمان مشکلات زیر کمک کننده باشد:
• اصلاح شکل رحم غیر طبیعی
• باز کردن لولههای فالوپ
• خارج کردن فیبروئیدها
کمکهای تولیدمثلی شامل روشهایی همچون تلقیح داخل رحمی(IUI) و ART میشود. در روش IUI میلیون ها اسپرم در زمان تخمک گذاری به رحم تزریق میشود.
IVF یکی از انواع ART است و شامل از بین بردن تخمکهایی است که توسط اسپرم مرد در آزمایشگاه بارور میشوند. بعد از لقاح، جنین دوباره داخل رحم قرار میگیرد.
دارودرمانی در مواردی در زنان استفاده میشود که تعادل هورمونی وجود نداشته باشد و یا نیاز به تنظیم و تشویق تخمکگذاری وجود داشته باشد.
درمان نازایی و ناباروری زیر نظر چه متخصصانی انجام میشود؟
متخصصان زنان و زایمان برای زنان و اورولوژیست ها برای مردان درمان نازایی و ناباروری را انجام میدهند. این متخصصان آموزشهای بیشتری در مورد اندام های تولید مثلی در زنان و مردان دیدهاند.
یک متخصص ناباروری به عنوان یک متخصص غدد درون ریز تولید مثل (RE) نیز شناخته میشود. تمرکز این متخصصین بر روی معالجات خاص، تشخیص و روشهای مختلف است.
مشاوره تخصصی نازایی و ناباروری غیرحضوری چیست و چه فوایدی دارد؟
اگر به هر دلیلی، مشاوره ی حضوری برای زوجین ممکن نباشد، آنها می توانند از مشاورهی تلفنی و یا آنلاین بهره ببرند. در مشاوره غیرحضوری با پزشک متخصص، علاوه بر این که هزینهها به صرفهتر است، زوجین میتوانند در زمانهای بیشتری به پزشک متخصص دسترسی داشته باشند.
استفاده از سامانه رسا ، راه حلی مطمئن و آسان
هدف ما در سامانهی رسا، دسترسی آسان و امن همه ی شما عزیزان به خدمات پزشکان و متخصصان زنان و زایمان، اورولوژیستها و متخصصین ناباروری توانمند است. شما با استفاده از سامانهی رسا می توانید سوابق علمی پزشک مورد نظر خود را بررسی کرده و از میان آن ها انتخاب کنید. سپس حساب خود را به تعداد دقایقی که می خواهید با مشاور صحبت کنید، با استفاده از درگاه پرداخت امن، شارژ کنید. هر زمان که نیاز داشته باشید همکاران ما تماس شما را با پزشکتان برقرار می کنند و شما می توانید از خدمات و راهنماییهای آن ها استفاده لازم را ببرید.