بیماری سرطان استخوان چیست؟ علائم و درمان سرطان استخوان

بیماری سرطان استخوان (Bone Cancer) از زمان تکثیر سلول‌های استخوانی به سرعت رشد کرده و شروع به تجزیه کردن استخوان می‌کند. سلول‌های سرطانی همچنین می‌توانند از استخوان جدا شده و به استخوان‌های دیگر یا سایر ارگان‌های بدن سفر کنند و به عنوان تومورهای ثانویه به رشد خود ادامه دهند.

سرطان استخوان اولیه بسیار نادر است! بیشتر اوقات، مبتلایان به این عارضه به مکان دیگری از بدن‌شان به سرطان ثانویه مبتلا می‌شوند. هنگامی که سرطان ثانویه در استخوان شروع به رشد می‌‌کند، هنوز هم نوع اصلی سلول (مثلاً سلول سرطان پستان یا مثلاً سلول سرطان ریه) را نشان می‌دهد و می‌تواند به بهترین نحوه ممکن درمان شود. با این حال، ما در این مقاله به تفصیل دربار بیماری سرطان استخوان صحبت خواهیم کرد؛ با رسا همراه باشید.

 

بیماری سرطان استخوان چیست؟

سرطان استخوان اصطلاحی برای چندین سرطان مختلف است که در استخوان‌ها ایجاد می‌شود. هنگامی که سلول‌های سرطانی در استخوان رشد می‌کنند، می‌تواند به بافت طبیعی استخوان آسیب برساند. نوع سلول و بافتی که سرطان در آن شروع می‌شود، نوع سرطان استخوان را تعیین می‌کند.

سرطان‌های استخوان رایج نیستند، آنها کمتر از 0.2٪ از سرطان‌ها در جهان را تشکیل می‌دهند. در حالی که بیماری سرطان استخوان در هر سنی رشد می‌کند، اما در کودکان، نوجوانان و جوانان بیشتر از میانسالان و کهنسالان شایع است.

سرطان‌هایی که در استخوان تشکیل می‌شوند، سرطان استخوان اولیه نامیده می‌شوند. بسیاری از تومورهایی که در اندام‌ها یا سایر قسمت‌های بدن شروع به رشد می‌کنند، می‌توانند به استخوان‌ها و همچنین سایر قسمت‌های بدن گسترش یابند. این رشد را تومورهای استخوانی ثانویه یا متاستاتیک می‌نامند. تومورهای پستان، پروستات و ریه‌ها بیشتر ناشی از متاستاتیک هستند.

 

انواع سرطان استخوان

سه نوع اصلی سرطان استخوان وجود دارند:

استئوسارکوم (Osteosarcoma)

شایع‌ترین نوع بیماری سرطان استخوان، استئوسارکوم است. این نوع سرطان در سلول‌هایی ایجاد می‌شود که در آن بافت استخوان جدید به وجود آمده است. این بیماری ممکن است از هر استخوانی در بدن شروع شود، اما معمولاً در انتهای استخوان‌های بزرگ مانند پاها و بازوها ایجاد می‌شود. پزشکان اغلب استئوسارکوم را در کودکان و نوجوانان تشخیص می‌دهند.

سارکوم یوئینگ (Ewing sarcoma)

این نوع سرطان استخوان به نام پزشکی که برای اولین بار آن را کشف کرد نام‌گذاری شده است. سارکوم یوئینگ شامل بسیاری از تومورهای مختلف است که خصوصیات مشابهی دارند. این تومورها می‌توانند در استخوان‌ها و بافت نرم اطرافشان ایجاد شوند. سارکوم یوینگ بیشتر در باسن، دنده‌ها و استخوان کتف یا روی استخوان‌های بلند مانند پاها رشد می‌کند.

کندروسارکوم (Chondrosarcoma)

این نوع سرطان استخوان از بافتی به نام غضروف شروع می‌شود. غضروف یک بافت همبندِ نرم است که امکان حرکت بین استخوان و مفاصل را فراهم می‌کند. برخی از غضروف‌ها وقتی کلسیم جذب می‌کنند به استخوان تبدیل می‌شوند. این سرطان به طور معمول در استخوان‌های بازو، پا یا لگن شکل می‌گیرد. برخلاف استئوسارکوم و سارکوم یوئینگ، کندروسارکوم بیشتر در بزرگسالان شایع است.

 

علت بیماری سرطان استخوان

پزشکان مطمئن نیستند که چه عواملی باعث ایجاد سرطان استخوان می‌شود، اما آنها ارتباط بین این بیماری و برخی عوامل مؤثر بر آن را کشف کرده‌اند. مهمترین عامل، قرار گرفتن در معرض تشعشعات یا داروها در طول درمان سایر سرطان‌ها است. برخی از سرطان‌های استخوان به دلیل شرایط خانوادگی (ارثی) رخ می‌دهند، اگرچه معمولاً چنین اتفاقی به ندرت دیده می‌شود.

 

عوامل خطر در بیماری سرطان استخوان

یک عامل خطر هر چیزی است که احتمال ابتلا به سرطان را در فرد افزایش می‌دهد. اگرچه عوامل خطر اغلب می‌توانند بر رشد سرطان تأثیر بگذارند، اما بیشتر آنها مستقیماً به سرطان مبتلا نمی‌شوند. برخی از افراد با چندین عامل خطرساز هرگز به سرطان مبتلا نمی‌شوند، در حالی که برخی دیگر فاکتورهای خطر شناخته شده‌ای ندارند.

با این حال، عوامل زیر ممکن است خطر ابتلا به سرطان استخوان در فرد را افزایش دهند:

• ژنتیک کودکان مبتلا به رتینوبلاستوما خانوادگی که نوعی «سرطان چشم» است، خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می‌دهد. افرادی که سابقه بیماری سارکوم در خانواده خود را دارند، در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان هستند.
• افرادی که تحت شرایط پرتودرمانی قرار گرفته‌اند، خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان استخوان دارند. اکثر سارکوم‌های ناشی از پرتودرمانی شامل آنژیوسارکوم و سارکوم پلومورفی (UPS) از بافت نرم یا استئوسارکوم هستند.
• برخی از داروهای مورد استفاده در شیمی درمانی، از جمله عوامل آلکیل‌کننده و آنتراسایکلین‌ها، ممکن است خطر ابتلا به سرطان ثانویه و معمولاً پوکی استخوان را افزایش دهند.
• یک بیماری شناخته شده به نام «بیماری پاژه» وجود دارد که تعداد کمی از افراد مبتلا به این بیماری را به سرطان استخوان دچار می‌کند.
• یک بیماری ژنتیکی نادر به نام سندرم Li-Fraumeni وجود دارد که مبتلایان به آن دارای یک نسخه معیوب از یک ژن هستند که به طور معمول به رشد سلول‌های سرطانی کمک می‌کند.

 

علائم بیماری سرطان استخوان

برخی از مبتلایان به سرطان استخوان به غیر از احساس یک توده بدون درد، علائم دیگری ندارند. اما برای افراد دیگر، انواع مختلفی از علائم نمایان می‌شوند. این علائم همچنین ممکن است به دلیل شرایطی مانند آرتریت یا بیماری لایم (Lyme Disease) ایجاد شود که ممکن است تشخیص سرطان را به تأخیر بیاندازد.

شایع‌ترین علائم بیماری سرطان استخوان عبارتند از:

• درد در ناحیه تومور (در شب بدتر می‌شود)
• شکستن استخوان ضعیف
• تورم و قرمزی غیر قابل توضیح (التهاب) بر روی استخوان
• مشکل در حرکت کردن
• احساس خستگی مضاعف
• تب و عرق شبانه

 

تشخیص سرطان استخوان

برای تشخیص بیماری سرطان استخوان، پزشک اغلب برای دیدن پیشرفت بیماری از اشعه X استفاده می‌کند. تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی یا اسکن‌های MRI و CT، تصاویر دقیق‌تری از نواحی اطراف استخوان‌ها ارائه می‌دهند و معمولاً قبل از پاسخ نهایی، مورد ارزیابی قرار می‌گیرند.

برای تأیید تشخیص، پزشک بیوپسی را انجام می‌دهد، جایی که یک قطعه کوچک از استخوان خارج می‌شود تا با استفاده از میکروسکوپ معاینه شود. بیوپسی اطلاعات خاصی در مورد سرطان از جمله محل تشکیل آن را ارائه می‌دهد. داشتن این اطلاعات به پزشکان کمک می‌کند تا بدانند کدام روش درمانی برای سرطان مناسب‌تر است.

پس از اتمام این آزمایشات، پزشکان باید در مورد گِرِید و مرحله پیشرفت سرطان اطلاعات تکمیلی را ارائه دهند. مرحله، توصیفی از گسترش سرطان و گرید، توصیف کننده سرعت گسترش سرطان در آینده است.

یک سیستم مرحله‌بندی گسترده برای بیماری سرطان استخوان دارای سه مرحله اصلی است:

• مرحله یک: سرطان گرید پایین است و به خارج از استخوان گسترش نمی‌یابد.
• مرحله دو: سرطان هنوز فراتر از استخوان گسترش نیافته است، اما گرید بالایی دارد.
• مرحله سه: سرطان به قسمت‌های دیگر بدن مانند ریه‌ها گسترش یافته است.

بیشتر موارد سرطان استخوان در مرحله یک و برخی از سرطان‌های استخوان مرحله دو شانس خوبی برای درمان دارند. متأسفانه، درمان سرطان استخوان مرحله سه دشوارتر است، اگرچه درمان می‌تواند علائم را تسکین داده و سرعت گسترش سرطان را پایین آورد.

پزشکان همچنین این نوع سرطان را از نظر گرید (درجه) آن نیز توصیف می‌کنند. پزشک بافت سرطانی را با بافت سالم مقایسه می‌کند. بافت سالم معمولاً حاوی انواع مختلف سلول‌هایی است که در کنار هم قرار گرفته‌اند. اگر سرطان استخوان شبیه بافت سالم بوده و گروه‌بندی سلولی مختلف داشته باشد، به آن «خوب تمایز یافته» یا «تومور گرید پایین» گفته می‌شود.

اگر بافت سرطانی از بافت سالم بسیار متفاوت باشد، به آن «بد تمایز یافته» یا «تومور گرید بالا» گفته می‌شود. درجه سرطان ممکن است به پزشک در پیش بینی سرعت سرایت بیماری کمک کند. به طور کلی، هرچه گرید تومور پایین‌تر باشد، پیش آگهی (قابلیت پیش بینی آینده بیمار) بهتر می‌شود.

• GX: درجه تومور قابل شناسایی نیست.
• G1: سلول‌های سرطانی به خوبی تمایز یافته هستند (گرید پایین).
• G2: سلول‌های سرطانی نسبتاً متفاوت هستند (گرید بالا).
• G3: سلول‌های سرطانی تمایز چندانی ندارند (گرید بسیار بالا).

 

درمان بیماری سرطان استخوان

درمان به نوع سرطان و میزان گسترس بیماری بستگی دارد. افراد مبتلا به سرطان استخوان غالباً با تیمی از پزشکان برای معالجه این عارضه همکاری می‌کنند. این گروه شامل پزشکان متخصص در سرطان (انکولوژیست‌ها و انکولوژیست‌های پرتونگاری) و پزشکان متخصص استخوان و مفاصل (جراحان ارتوپدی) هستند.

پزشکان معمولاً بیش از یک نوع درمان را برای معالجه سرطان استخوان ترکیب می‌کنند. نوع و مدت این روش‌های درمانی بسته به عواملی از جمله نوع سرطان استخوان، اندازه تومور و میزان شیوع آن در سایر قسمت‌های بدن متفاوت خواهد بود. درمان‌هایی که پزشکان استفاده می‌کنند شامل موارد زیر هستند:

جراحی برای معالجه سرطان استخوان

تومور و برخی از بافت‌های سالم اطراف آن را با عمل جراحی از بین می‌برند. پزشکان می‌توانند استخوان‌های آسیب دیده را با پیوند استخوان واقعی یا مصنوعی، ترمیم یا بازسازی کنند. بعضی اوقات، برای درمان سرطان باید یک اندام کامل بریده شود. در این حالت می‌توان از اندام مصنوعی (پروتز) استفاده کرد.

در مواردی که سلول‌های سرطانی از بین نرفتند، گاهی اوقات جراحی نیاز به تکرار دارد. پس از عمل جراحی اندام یا قطع عضو، بیمار برای بازگشت به زندگی عادی به توان‌بخشی نیاز دارد. توان‌بخشی معمولاً شامل جلسات فیزیوتراپی است، در آنجا بیمار تمریناتی را برای کمک به بازیابی عملکرد بدنی خود انجام می‌دهد.

پرتودرمانی برای درمان بیماری سرطان استخوان

تومورها را با استفاده از دوزهای بالای اشعه X کوچک می‌کنند، سپس جراحی انجام می‌پذیرد. مانند شیمی درمانی، پرتوتراپی یا رادیوتراپی می‌تواند قبل و بعد از عمل یا برای کنترل علائم و کند کردن شیوع سرطان استفاده شود. این درمان به طور معمول در پنج جلسه در هفته (تنها چند دقیقه طول می‌کشد) انجام می‌شود. کل دوره درمان معمولاً چند هفته طول می‌کشد.

رادیوتراپی بیشتر بر سلول‌های سرطانی متمرکز می‌شود، اما سلول‌های سالم نیز می‌توانند آسیب ببینند. عوارض جانبی پرتودرمانی به شرج زیر هستند:

• قرمزی و تحریک پوست (این احساس بسیار شبیه آفتاب سوختگی است)
• درد مفاصل در قسمتی از بدن که تحت درمان قرار می‌گیرد.
• احساس بیماری
• ریزش مو در قسمت بدن که تحت درمان قرار می‌گیرد.
• خستگی

این عوارض جانبی بعد از اتمام پرتودرمانی به آرامی از بین می‌روند، اگرچه ممکن است احساس خستگی برای چند هفته ادامه یابد.

 

شیمی درمانی برای معالجه سرطان استخوان

سلول‌های سرطانی را با دارو از بین می‌برند. افراد معمولاً این داروها را با بلعیدن قرص یا به صورت وریدی به بیماران تزریق می‌کنند. پزشکان می‌توانند از شیمی درمانی برای درمان سرطان‌های اولیه استخوان یا سرطان‌های گسترش یافته استخوانی استفاده کنند. شیمی درمانی دارای چهار روش مختلف است:

• قبل از عمل برای کوچک کردن تومور و آسان‌تر کردن عمل جراحی
• همراه با رادیوتراپی قبل از عمل جراحی انجام می‌پذیرد که این رویکرد به ویژه در معالجه سارکوم یوینگ خوب عمل می‌کند.
• بعد از عمل برای جلوگیری از بازگشت سرطان
• برای کنترل علائم در مواردی که درمان امکان‌پذیر نیست (معروف به شیمی درمانی تسکین‌دهنده).

درمان معمولاً دوره‌ای انجام می‌شود. یک دوره شامل استفاده از داروهای شیمی درمانی برای چند روز و سپس برای چند هفته استراحت است تا بدن از اثرات درمان بهبود یابد. تعداد دوره‌های دیگر به نوع و درجه بیماری سرطان استخوان بستگی دارد.

اثرات جانبی شیمی درمانی می‌تواند در کنار سلول‌های سرطانی به به سلول‌های سالم نیز آسیب برساند، به این معنا که اغلب باعث ایجاد عوارض جانبی به شرح زیر می‌شوند:

• تهوع و استفراغ
• اسهال
• زخم‌های دهان
• خستگی
• افزایش خطر ابتلا به عفونت‌ها
• ریزش موقت مو
• ناباروری

بیشتر عوارض جانبی مرتبط با شیمی درمانی باید بعد از اتمام درمان برطرف شوند. با این حال، این خطر وجود دارد که شما برای همیشه نابارور شوید. با این حال، تیم مراقبت پزشکی اطلاعات دقیق‎تری در مورد خطرات خاص برای باروری را به بیماران ارائه می‌دهند.

 

پیشگیری از بیماری سرطان استخوان

عوامل مختلفی باعث ایجاد انواع متفاوت سرطان می‌شوند. اما در حال حاضر، هیچ روش شناخته شده‌ای برای جلوگیری از سرطان استخوان وجود ندارد. تشخیص زودهنگام بهترین فرصت برای درمان موفقیت‌آمیز بیماری است، بنابراین افرادی که دارای فاکتور خطر هستند، به طور مرتب باید به پزشک مراجعه کنند. این شامل افراد مبتلا به سندرم Li-Fraumeni، رتینوبلاستوما یا سایر شرایطی است که در آنها سارکوم به ارث می‌رسد.

 

چشم انداز افراد مبتلا به سرطان استخوان

پزشکان می‌توانند با موفقیت بسیاری، بیماران مبتلا به سرطان استخوان را درمان کنند. در این موارد، سرطان هرگز برنمی‌گردد. بعضی اوقات افراد برای تحقق این نتیجه به جراحی‌های متعدد احتیاج دارند.

سایر افراد مبتلا به بیماری سرطان استخوان ممکن است نیاز به ادامه روش‌های درمانی از جمله پرتودرمانی و شیمی درمانی داشته باشند تا از انتشار سرطان جلوگیری کنند. این روش‌های درمانی ممکن است برای کنترل بیماری به طور نامحدود ادامه یابد.

مهم است که به طور مرتب با پزشک خود مشورت کنید تا در مورد علائم بازگشت یا شیوع دوباره سرطان آگاه شوید. هرچه زودتر بیماری تشخیص داده شود، پزشکان سریع‌تر می‌توانند درمان‌های موفقیت‌آمیز را آغاز کنند.

 

منبع: my.clevelandclinic.org