ریزش مو بدون ایجاد زخم در پوست سر یک وضعیت بسیار شایع است و بیشتر افراد حداقل یک بار در طول زندگی خود آن را تجربه میکنند.
متخصصان پزشکی ریزش مو و کاهش رشد آن را از شکستگی شافت یا بدنه مو تشخیص دادند.
یکی از رایجترین انواع ریزش مو و کچل شدن، آلوپسی آندروژنتیک “androgenetic alopecia” است. این بیماری در آقایان و خانمها رخ میدهد همچنین این شرایط به دلیل اثر متابولیتهای “metabolites” تستوسترون در فولیکولهای ژنتیکی موی است.
بیماری تیروئید، کم خونی، کمبود پروتئین، سفلیس “syphilis” ثانویه، شیمی درمانی و کمبود ویتامین ممکن است باعث ریزش مو شوند.
آلوپسی آرئاتا “Alopecia areata” نوعی ریزش مو است که در اثر نقص خود ایمنی فولیکولهای مو در نواحی موضعی پوست ایجاد میشود.
داروهای مشخص شده برای رشد مجدد مو شامل ماینوکسیدیل ((روژین) “minoxidil Rogaine) ” و فیناستراید” (Propecia finasteride”) است.
پیشگیری از ریزش مو شامل رعایت بهداشت مناسب مو، شامپو زدن منظم و تغذیه مناسب آن است.
غربالگری و تست سلامت مو جهت جلوگیری از ریزش ممکن است شامل آزمایش خون (شمارش کامل خون (CBC))، بررسی سطح آهن، ویتامین B، آزمایش عملکرد تیروئید (TFT) و بیوپسی پوست سر باشد.
علل و عوامل خطرزا در ریزش مو چیست؟
از آنجا که ریزش مو انواع مختلفی دارد، یافتن علت میتواند پیچیده و چالش برانگیز باشد. انجام این بررسیها شایعترین دلایل ریزش مو روی پوست نرمال و پوست بدون مو را نشان میدهد. اصطلاح پزشکی ریزش مو آلوپسی است.
بیشتر ریزش مو با بیماریهای سیستمی یا داخلی همراه نیست همچنین رژیم غذایی ضعیف یک عامل تکرار شونده و اصلی در ریزش مو نیست. ریزش مو و باریک شدن آنها ممکن است در نتیجه عوامل ژنتیکی از پیش تعیین شده و روند پیری کلی ایجاد شود. بسیاری از آقایان و خانمها از سن 30 و 40 سالگی ممکن است متوجه نازک شدن فیزیولوژیکی مو شوند. فراز و نشیبهای زندگی از جمله بیماری، ترومای عاطفی، محرومیت از پروتئین (در طی رژیمهای غذایی سخت) و تغییرات هورمونی مانند بارداری، بلوغ و یائسگی ممکن است باعث ریزش مو شوند.
چند نوع بیماری و وضعیت بهداشتی از جمله بیماری تیروئید، کم خونی و فقر آهن و سفلیس ثانویه میتواند باعث ریزش مو شود. انجام آزمایش خون جهت تشخیص تیروئید و سایر آزمایشات آزمایشگاهی از جمله (CBC) بر روی افرادی که ریزش دائم مو دارند طبیعی و رایج است اما از بین بردن دلایل قابل درمان ریزش مو است که بسیار مهم و اساسی شناخته شده است.
موثرترین راههای درمان ریزش مو
خیره شدن به یک دسته موی جدا شده از سر یا توجه به این موضوع که قسمت وسیعی از سرتان کم مو شده است میتواند ترسناک باشد. در حالی که ریزش مو نشان میدهد که مشکل یا کمبودی در بدن شما وجود دارد، همچنین از دست دادن چند رشته مو در زیر دوش همیشه به معنای ریزش موی گسترده یا بیماری نیست.
طبق بررسی آکادمی پوست آمریکا (AAD) ریزش مو بین 50 تا 100 رشته در روز کاملا طبیعی است. تقریبا همه افراد با گذشت زمان ریزش مو را تجربه میکنند. متخصص پوست و موی کلینیک تخصصی مرکز پزشکی لانگون دانشگاه نیویورک میگوید: “هرچه سن ما افزایش مییابد، تراکم مو تغییر میکند و رشتههای مو نازکتر میشوند.”
اما ریزش موی دورهای و زیاد نشانه چیز دیگری است. اگر ریزش موی شما ناگهانی و بیش از حد به نظر میرسد، در مورد سایر احتمالات از جمله بینظمی هورمونها، ناهنجاریهای تیروئید، لوپوس، کم خونی یا آلوپسی با پزشک خود صحبت کنید. ریزش مو در حالت وسیع و گاهی ضعیف میتواند نشانهای از آلوپسی آندروژنتیک باشد؛ شرایطی که میلیونها مرد و حتی زن را در دهه 40 و بعد از آن تحت تأثیر قرار میدهد.
اگرچه ریزش مو کاملاً متداول است اما میتواند اعتماد به نفس یک شخص را تحت تأثیر قرار دهد. خوشبختانه تعداد زیادی شامپو و درمان با عناصر دارویی برای کمک به رشد مجدد و تقویت ریشه مو وجود دارد.
درمانهای OTC برای ریزش جزئی مو
با فرض اینکه شما آلوپسی آندروژنتیک را تجربه میکنید و این شرایط یک موضوع اساسی و جدی نیست، تعدادی شامپو، درمان و مکمل بدون نسخه جهت امتحان و بهبودی وجود دارد.
مینوکسیدیل “Minoxidil”
مینوکسیدیل تنها ماده تأیید شده توسط FDA است که برای بهبود ریزش مو یافت میشود و به عنوان یک داروی بدون نسخه یا بدون تجویز در دسترس میباشد. ویلما برگفلد پزشک متخصص پوست و مو در کلینیک تخصصی توضیح میدهد: “مینوکسیدیل میتواند اندازه فولیکول را به گونهای افزایش دهد که باعث ایجاد یک رشته مو اما بزرگتر از حالت اولیه شود.” مطالعه جدیدی که اخیراً در ژورنال پوست و مو در انگلیس منتشر شده است، نشان میدهد که مردان مبتلا به آلوپسی آندروژنتیک که از فوم موضعی مینوکسیدیل استفاده کردهاند، رشد مو را در هر دو قسمت جلو و فرق سر تجربه کردند.
شامپوهایی برای جلوگیری از ریزش مو
- شامپوهایی که پوست سر را مرطوب میکنند، یک محیط سالم برای رشد مجدد مو ایجاد میکنند. شامپو ضد شوره مانند “Head & Shoulders” و “Dove Dermacare” حاوی پیریتیون روی (ZPT) هستند، مادهای که سلولهای مرده پوست را از بین میبرد و از رشد آن جلوگیری میکند. همچنین خارشها و خراشهای پوست سر نیز میتوانند منجر به ریزش بیش از حد مو شوند.
- از این گذشته نازک شدن مو نیز میتواند ناشی از هورمونی به نام DHT (از مشتقات تستوسترون) باشد. کارولینگ چانگ، پزشک متخصص پوست و مو در بیمارستان آیلند و عضو هیئت پزشکی میگوید: DHT تاثیرات خود را در موها با کم شدن و تبدیل شدن به موهای کوتاه و کم پشت نشان میدهد. وی توضیح میدهد: “این کار را با تغییر در چرخه مو و کوتاه شدن در مرحله رشد و افزایش مرحله استراحت آن انجام میدهد.” در این حالت یک شامپو کاهش دهندهی DHT مانند “Alterna Haircare” مناسب میباشد.
مواد مغذی و مکملهایی برای جلوگیری از ریزش مو
- استفاده از یک رژیم غذایی سرشار از مواد مغذی میتواند موهای شما را سالم نگه دارد. این در حالیست که مکملهای مو باعث رشد مو نمیشوند، اما میتوانند به تقویت رشتههای مو کمک کنند. مدیر تحقیقات زیبایی و بالینی پوست و مو در بیمارستان Mount Sinai میگوید: “ترکیب پروتئین ماهی، ویتامین C، روی، بیوتین و نیاسین در مکملهای Viviscal، بدن را به سمت تولید رشتههای سالمتر و ضخیمتر تشویق میکند.”
- مطابق گفته متخصص پوست و مو در مجله پوست نیویورک، نوترافول “Nutrafol” یکی دیگر از مکملهای مو است. او میگوید: “این مکمل با استفاده از گیاه شناسی بسیار متمرکز جهت دستیابی به همه مراحل چرخه رشد در نظر گرفته میشود. همچنین مطالعات بالینی جهت پشتیبانی از اثربخشی این مکمل وجود دارد. من آن را به بیمارانم توصیه میکنم.”
- همچنین مکملهای مو، پوست و ناخن OLLY حاوی ترکیبی از بیوتین، ویتامینC ، E و پروتئین کراتین هستند تا به شما در مبارزه با رادیکالهای آزاد که به فولیکولهای مو آسیب میرسانند، کمک کنند. همچنین شما میتوانید از مکمل بیوتین که به بدن در تجزیهی چربیها و کربوهیدراتها برای رشد رشتههای قویتر مو کمک میکند، به تنهایی استفاده کنید.
تغییر در سبک زندگی ممکن است ریزش مو را کندتر کند:
درست مانند بیماریهای قلبی عروقی که متاثر از انتخاب سبک زندگی غلط، رژیم غذایی ضعیف و سیگار کشیدن است، ریزش مو نیز در شرایط نادرست زندگی و غذایی همچنین استعمال سیگار شدت مییابد.
مواد مغذی مناسب بخورید
مو بر روی پروتئین، آهن، روی، اسیدهای چرب امگا 3، ویتامین A، منیزیم و ویتامین B12 رشد میکند. برای اطمینان از دریافت بیشترین مواد مغذی در تهیه غذاهای خود، موادی که با ریزش مو مبارزه میکنند، مانند گوشت بدون چربی، سبزیجات، آجیل، لوبیا، سیب زمینی شیرین و ماهی را با هم ترکیب کنید.
پوست سر خود را ماساژ دهید
شما میتوانید هر بار که از شامپو استفاده میکنید، فعالیت زیر را انجام دهید:
ماساژ دادن سر زیر دوش میتواند جریان خون پوست سر را افزایش دهد. این شرایط به معنای ایجاد محیطی مناسب برای رشد مو است همچنین این کار، نفوذ هر نوع شامپوی درمانی را به پوست سر آسانتر میکند.
بگذارید موها در هوا و بدون هیچ وسیلهای خشک شوند
این کار سادهترین راه حل است که هرگز مهم شمرده نمیشود. سشوار و آیرونها (اتوی مو) مخصوصاً اگر موهای شما رنگ شده باشد میتواند باعث شکستگی و نازک شدن مو شود بنابراین در حد امکان مصرف این نوع ابزارها را کاهش دهید.
برای رفع استرس وقت بگذارید
طبق گفته کلینیک مایو، استرس ناگهانی و مزمن میتواند رشد مو را متوقف کند. اگر تجربه سختی را پشت سر گذاشتهاید، دقیقا زمانی که به بدن خود آرامش و استراحت را برمیگردانید، موهای شما مجددا رشد میکنند. اگر تحت فشار مداوم هستید، تکنیکهای کاهش استرس مانند مدیتیشن را در نظر بگیرید.
چگونه پزشک در جلوگیری و درمان ریزش مو به شما کمک میکند؟
اگر به نظر میرسد ریزش موی شما طولانی یا وسیع است باید بلافاصله با پزشک خود ملاقات کنید. پزشک متخصص، علائم شما را ارزیابی کرده و بیماری زمینهای را درمان میکند. همچنین آنها طیف دیگری از درمان و آزمایش ریزش مو را ارائه میدهند.
هورمون درمانی
بعضی از خانمها و آقایان از نظر ژنتیکی مستعد ریزش مو هستند. خانمها به علت افزایش ضعف در دوران یائسگی و هنگامی که استروژن از بین میرود، بیشتر مستعد ریزش مو هستند. قرصهای ضد بارداری و سایر اشکال جایگزین هورمون درمانی مانند قرصهای استروژن و پروژسترون یا کرمها نیز میتوانند به تقویت بانوان برای جلوگیری از ریزش مو کمک کنند.
کمبود آهن و خون
معمولا آزمایش اندازهگیری کمبود آهن و خون میتوانند فریتین (آهن ذخیره شده در خون) و میزان ویتامین D را بررسی کند. مقادیر پایین آهن و خون میتواند به ریزش مو منجر شوند و راه حل ساده برای درمان این شرایط، خوردن غذاهای غنی از آهن یا استفاده از یک مکمل ویتامین D در زندگی شما میباشد. در مورد دوز مناسب استفاده از مکملها با پزشک خود صحبت کنید.
تزریق کورتیزون
تزریق کورتیزون و مشتقات آن باعث صدمه زدن به سیستم بدن میشوند و عوارض دارند اما میتوانند اثربخش باشند. تزریق کورتیزون به طور مستقیم به پوست سر، فعالیت هورمونی که باعث نازک شدن موها میشود را مسدود میکند. دکتر برگفلد میگوید: انجام این کار خصوصاً در بیماران مبتلا به بیماری التهابی پوست سر موثر است.
چگونه ریزش موی جزئی را بپوشانیم؟
هنگامی که با پزشکتان در مورد طرح درمان خود صحبت کردید و حتی درمان را آغاز نمودید، همچنان برای مشاهدهی رویش مجدد مو بسیار زود است. در این میان شما ممکن است علاقهمند باشید که هر نوع کچلی یا ریزش موی خود را بپوشانید.
- خوشبختانه اسپریهای ریشهای وجود دارند که با رنگ موی شما مخلوط میشوند تا پوست سر خود را پنهان کنید. اگرچه ممکن است رنگ موی شما کاملاً مطابقت نداشته باشد اما این روش یک اصلاح سریع و عالی است.
- اگر ریزش موی شما وسیع و گسترده است، برای مشاوره در مورد انواع کلاه گیسها وقت بگیرید. سازندگان کلاه گیس، مدلهای زیبا و خاص را با خط طبیعی مو ایجاد میکنند.
برای درمان و تشخیص ریزش مو به کدام متخصص مراجعه شود؟
به طور کلی ریزش مو، بیماری جدی و خطرناکی نیست، اما در شرایط خاص ممکن است نشان دهندهی بیماری و یا مشکلی در سیستم بدنی شما باشد. اگر ریزش موی شما شدت یافت یا ادامه دار شد حتما به متخصصین پوست، مو و زیبایی مراجعه نمایید تا با تشخیص سریع بیماری، به شما در جلوگیری از ریزش مو کمک کنند. کلینیکهایی جهت درمان و تزریق مکملهای درمانی وجود دارند. همچنین مراکز زیبایی جهت انجام ماساژ پوست سر با مواد مغذی یافت میشوند که هم برای درمان ریزش مو موثر هستند و هم جهت جلوگیری از ریزش مو در نظر گرفته میشوند. پزشک ممکن است درمان را با قرصها و مکملهای تقویتی آغاز نماید. همچنین کرمها، لوسیونها و شامپوهای تقویتی و مغذی را به شما جهت استفاده معرفی مینماید. شما با انجام دادن مستمر فعالیتهای بالا میتوانید از شدت گرفتن بیماری جلوگیری نمایید. همچنین پزشکان زیادی معتقد هستند که شستن مداوم موها با شامپوهای شیمیایی ممکن است به ریشهی مو آسیب برساند و آن را ضعیف نماید. رنگ کردن مداوم موی سر نیز ریشه و ساقهی مو را در معرض مواد شیمیای قرار میدهد. به یاد داشته باشید با نوک چینی موهای خود هر چند ماه یک بار به تقویت رشد آنها کمک میکنید. استفاده از آب خیلی داغ در حمام نیز به مو آسیب میرساند پس در اندازهگیری درجه آب دوش دقت نمایید تا کمتر دچار ریزش مو و آسیبهای وارده به آن شوید.
منبع: www.medicinenet.com