اگر متوجه لرزش جزئی در دست خود شدید، نباید نگران شوید. این اتفاق ممکن است برای افراد زیادی رخ دهد، زیرا فیبرهای کوچک عضلانی در دست و بازوها به طور مداوم منقبض و شل میشوند. گاهی اوقات هم عدم تعادل بین گروه‌های عضلانی وجود دارند که باعث میشوند زمان این انقباضات قطع شوند. با این حال اگر لرزش دست در کارهای روزمره مانند خوردن، آشامیدن، نوشتن، بستن دکمه پیراهن، شماره گیری تلفن و سایر موارد تداخل ایجاد کند، مهم است به پزشک مراجعه کنید؛ با رسا همراه باشید.
فهرست مطالب
علت لرزش دست چیست؟
گزینه‌های درمانی برای لرزش دست نیز ممکن است بسته به نوع لرزش در فرد متفاوت باشد. یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی می‌تواند در تشخیص این موضوع به بیمار کمک کند. در اینجا انواع متداول لرزش دست وجود دارند:
لرزش دست فیزیولوژیک
لرزش فیزیولوژیکی می‌تواند ناشی از عوارض جانبی یک دارو باشد. کورتیکواستروئیدها، آمفتامین‌ها و برخی داروهای آسم به دلیل ایجاد لرزش موقتی در دست، شناخته میشوند. داروهایی که برای درمان بیماری‌های عصبی و روانی استفاده میشوند نیز می‌توانند لرزش فیزیولوژیکی ایجاد کنند. لرزش فیزیولوژیک نیز می‌تواند یکی از علائم ناشی از موارد زیر باشد:
- ترک الکل
- کاهش قند خون
- تیروئید پرکار (پرکاری تیروئید)
- لرزش بیماری پارکینسون
بسیاری از افراد معمولاً لرزش دست و اندام‌های خود را با بیماری عصبی پارکینسون مرتبط می‌دانند. تقریباً 80 درصد افراد مبتلا به پارکینسون لرزشی دارند که اغلب در حالت استراحت اتفاق می‌افتد (لرزش استراحت نامیده می‌شود). بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون می‌توانند لرزشی مداوم و شدید داشته باشند، که به طور جدی در کارهای روزمره مانند خوردن یا بستن بند کفش‌هایشان تداخل ایجاد می‌کند.
لرزش دست اساسی
دست‌ها با رعشه ای اساسی به صورت ریتمیک و غیر ارادی می‌لرزند. لرزش‌های اساسی اگرچه عصبی هستند، اما در لرزش‌های مرتبط با بیماری پارکینسون در یک رده قرار ندارند. این لرزش‌ها قابل درمان و گاهی اوقات قابل پیشگیری هستند، اما به طور کلی قابل درمان نیستند. درجه حرارت شدید، استرس، اضطراب، سیگار کشیدن و کافئین می‌توانند لرزش‌های اساسی را تحریک و بدتر کند.
لرزش دست روانشناختی
لرزش‌های روانشناختی اغلب نتیجه یک بیماری روانی مانند استرس، اضطراب، ضربه یا اختلال روانپزشکی است. اسپاسم و حرکات غیر ارادی بدن می‌توانند از طریق افزایش سریع فشار خون و ضربان قلب همراه با استرس ایجاد شوند.
لرزش ناشی از مخچه
هنگامی که مخچه یا مسیرهای مغزی آسیب ببینند، لرزش دست ممکن است رخ دهد. در صورت آسیب دیدن عروق مغزی، در بیماران سکته مغزی می‌تواند لرزش ایجاد شود. تومور نمونه دیگری از آسیب به مخچه است که باعث لرزش دست یا بدن می‌شود.
لرزش دست ناشی از داروهای مصرفی
لرزش دست عوارض جانبی بالقوه داروهای متعددی است. داروهای تجویزی که برای درمان افسردگی، آسم، سرطان و ریفلاکس اسید معده استفاده میشوند، از جمله داروهای تجویز شده ای هستند که می‌توانند باعث لرزش دست شوند. برخی از آنتی بیوتیک‌ها، داروهای کاهش وزن و ضد ویروس‌ها نیز در لیست داروهایی هستند که می‌توانند منجر به لرزش موقت دست شوند.
داروهای ضد افسردگی
لرزش دست می‌تواند از عوارض جانبی بسیاری از داروهای ضد افسردگی باشد. داروهای ضد روان پریشی نیز باعث ایجاد لرزش میشوند که به دیسکینزی تاردیو ( تاخیری) معروف هستند. داروهای رایج عبارتند از:
- داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای، مانند آمی تریپتیلین، دوکسپین، آموکساپین
- مهارکننده‌های جذب مجدد سروتونین (SSRI) مانند زولوفت، پروزاک، لکساپرو
- تثبیت کننده‌های حالت مانند، لیتیوم، دپاکوت، لامیکتال
داروهای آسم
عوارض جانبی آسم یا گشادکننده برونش می‌تواند منجر به اختلالات حرکتی در انگشتان و دست شود. استنشاق‌های نسخه‌ای یا نبولایزرهایی مانند Proventil و Ventolin از جمله مواردی هستند که سیستم عصبی را تحریک می‌کنند و باعث لرزش دست میشوند. لرزش دست موقتی است و پس از استفاده از دارو 30 تا 60 دقیقه طول می‌کشد و مصرف آن مضر محسوب نمی‌شود.
داروی ریفلاکس اسید معده
امپرازول (Prilosec) همچنین می‌تواند لرزش دست را به عنوان یک عارضه جانبی ایجاد کند. امپرازول در جذب ویتامین B12 که یک ویتامین ضروری برای سیستم عصبی است تداخل ایجاد می‌کند. لرزش باید با قطع مصرف دارو متوقف شود.
داروی ضد تهوع
متوکلوپرامید (Reglan) دارای عوارض جانبی احتمالی اسپاسم عضلات است، اما اگر این عارضه را تجربه کردید باید به پزشک خود اطلاع دهید. این دارو همچنین می‌تواند در داروهای دیگر نیز تداخل ایجاد کند (حتی داروهای بدون نسخه)، بنابراین مهم است که به پزشک خود بگویید که چه داروهای دیگری مصرف می‌کنید.
راه‌های درمان طبیعی لرزش دست
لرزش دست می‌تواند آزار دهنده و شرم آور باشد و بر نحوه زندگی فرد تأثیر بگذارد. تغییر شیوه زندگی و درمان‌های طبیعی مانند تغییر رژیم غذایی، ورزش، درمان و حتی جراحی گزینه‌هایی مناسب برای رفع لرزش دست هستند. درمان‌های خانگی طبیعی نیز می‌توانند علائم لرزان دست را به میزان قابل توجهی کاهش دهند، یا از بین ببرند و نیاز به درمان دارویی یا جراحی را کاهش دهند.
رژیم غذایی
یک رژیم غذایی مدیترانه‌ای پُر از میوه و سبزیجات می‌تواند تأثیر مثبتی بر سلامت کلی داشته باشد، اما همچنین در مورد تولید مجدد عصب، آلزایمر و لرزش‌های اساسی مورد مطالعه قرار گرفته است. این رژیم شامل سبزیجات، حبوبات، میوه‌ها، غلات سبوس‌دار و اسیدهای چرب اشباع نشده است. خوردن ماهی نیز مجاز است، اما گاهی اوقات می‌تواند به جیوه آلوده شود، که می‌تواند لرزش دست را بدتر کند. افرادی که رژیم مدیترانه‌ای دارند باید مصرف لبنیات، گوشت، مرغ و الکل را محدود کنند. آب نوع دیگری از دارو است. نوشیدن چهار تا شش فنجان آب توصیه شده در روز می‌تواند بدن را هیدراته نگه دارد و همچنین سموم را از بدن خارج کند، که درنتیجه می‌تواند در لرزش دست موثر باشد.
کافئین یک ماده محرک است، بنابراین کاهش یا حذف آن از رژیم غذایی می‌تواند لرزش دست را نیز به حداقل برساند. کافئین در قهوه، چای، نوشابه و سایر نوشیدنی‌ها و شکلات وجود دارد. اگر به طور منظم کافئین مصرف کنید و ناگهان خوردن آن را متوقف کنید، می‌توانید لرزش ناشی از ترک کافئین را نیز تجربه کنید. پس از قطع کافئین، دست‌های لرزان و سایر علائم ترک ممکن است تا 10 روز ادامه داشته باشند. خودداری از مصرف این ماده محرک می‌تواند رویکردی عملی برای جلوگیری از لرزش دست باشد.
الکل یکی دیگر از عوامل موثر در لرزش دست است. به دنبال حالت افسردگی ناشی از آن، الکل می‌تواند بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر بگذارد. لرزش دست می‌تواند هنگام نوشیدن بیش از حد الکل و همچنین ترک الکل رخ دهد.
ویتامین B12
ویتامین B12 برای حفظ سیستم عصبی سالم ضروری است. کمبود ویتامین B12 ،B-6 یا B-1 می‌تواند منجر به ایجاد لرزش دست شود. مقدار توصیه شده رژیم غذایی (RDA) ویتامین B12 برای بزرگسالان شش میکروگرم است، اما در صورت استفاده از دارویی که مانع جذب ویتامین می‌شود، ممکن است به مقدار بیشتری نیاز داشته باشید. ویتامین B12 را می‌توان به صورت کپسول، تزریق یا در غذاهای روزمره تامین کرد. تخم مرغ، شیر، گوشت و اکثر محصولات حیوانی به طور طبیعی حاوی ویتامین B12 هستند. بسیاری از غلات با ویتامین‌ها نیز غنی شده اند.
تمرینات دست و مچ
ارائه دهنده خدمات بهداشتی درمانی ممکن است فرد را برای درمان به یک فیزیوتراپیست یا کاردرمانی ارجاع دهد یا تمریناتی را که می‌توانید در خانه انجام دهید را توصیه کند. فشار دادن یک توپ ضد استرس یا مشت کردن دست به مدت دو تا 10 ثانیه، سپس رها کردن و تکرار 10 بار روی هر دست می‌تواند یک تمرین آسانی باشد که می‌تواند در برنامه روزانه قرار گیرد. چرخش مچ به صورت دورانی می‌تواند تاندون‌ها و رباط‌ها را انعطاف پذیر نگه دارد. حرکت دست‌ها با اراده فرد می‌تواند مایع مفصلی را جمع نکند،که این امر از لرزش دست جلوگیری یا آن را کاهش می‌دهد. بستن یک وزنه سبک به بازوهایی که روی میز قرار گرفته اند و کف دستان به سمت بالا قرار دارند نیز می‌تواند کنترل عضلات را تقویت و تنظیم کند.
دستکش وزنه‌دار
دستکش وزنه‌دار قطعه‌ای از تجهیزات ورزشی است که توسط متخصصین کار درمانی طراحی شده است. دستکش‌ها وزن‌های مختلفی دارند. آن‌ها برای لرزش دست‌ها ثبات بیشتری ایجاد می‌کنند و می‌توانند نیاز بیمار به عمل جراحی را کاهش دهد.
حفظ آرامش
استرس، اضطراب و سایر مشکلات بهداشت روانی می‌توانند لرزش دست را تحریک کنند. تکنیک‌های آرامش مانند ورزش‌های تنفسی، ایجاد یک فضای آرامش بخش، تمرین یوگا و مدیتیشن (مراقبه) در صورتی که استرس به لرزش منجر شود، قابل بررسی هستند. ماساژ درمانی ضمن کاهش استرس در ذهن و بدن، می‌تواند عضلات دستانی را که تحت لرزش قرار گرفته اند، بهبود ببخشد. خستگی یکی دیگر از دلایل اصلی لرزش است، زیرا استراحت کافی برای عملکرد صحیح بدن و سیستم عصبی مهم است. به طور متوسط بزرگسالان تقریباً به هفت تا نه ساعت خواب نیاز دارند.
دارو برای لرزش دست
لرزش ممکن است با انواع داروها قابل درمان باشد. مسدود کننده‌های بتا، داروهای ضد تشنج و اسیدهای آمینه از جمله داروهای معمول تجویز شده برای کاهش لرزش دست هستند.
پروژسترون: یک کرم پروژسترون می‌تواند پنج درصد آدرنالین را مسدود کرده و کمک خوبی به کاهش لرزش دست کند. این محلول موضعی بدون نسخه (OTC) در دسترس است و برای تسکین علائم می‌تواند به پوست دست مالیده شود.
پریمیدون: میزولین یا پریمیدون یک داروی معمولاً تجویز شده است که برای درمان تشنج استفاده می‌شود، اما همچنین می‌تواند برای کاهش لرزش دست نیز مفید باشد. این داروی تجویز شده یک داروی ضد تشنج باربیتورات است و به تثبیت نبض‌های الکتریکی مغز کمک می‌کند.
لوودوپا: لوودوپا یک اسید آمینه است که می‌تواند با تأمین مجدد منبع دوپامین بدن به کاهش لرزش دست کمک کند. لوودوپا که معمولاً در درمان بیماری پارکینسون استفاده می‌شود، ممکن است به درمان سایر اشکال لرزش نیز کمک کند. افرادی که لوودوپا مصرف می‌کنند باید از پروتئین موجود در غذاهایی مانند گوشت و مکمل‌های آهن اجتناب کنند، زیرا این امر می‌تواند فاکتور جذب دارو را کاهش دهد.
مسدود کننده‌های بتا: مسدود کننده‌های بتا (عوامل مسدود کننده بتا آدرنرژیک) آدرنالین را مسدود می‌کنند، همچنین به عنوان اپی نفرین نامیده میشوند و فشار خون را کاهش می‌دهند. فشار خون پایین می‌تواند شروع لرزش را کاهش دهد. مسدود کننده‌های بتا مانند متوپرولول، پروپرانولول، نادولول یا بیسوپرولول مسائل مربوط به سلامتی از جمله لرزش دست را درمان می‌کنند.
علاوه بر این، به جای مسدود کننده‌های بتا تجویز شده، عوامل مسدودکننده بتا آدرنرژیک به طور طبیعی در بسیاری از غذاها یافت میشوند. آجیل، دانه‌های مغذی، موز، سبزیجات برگ دار، مرغ و گوشت‌ها حاوی مسدود کننده‌های بتا هستند. خوردن این غذاها می‌تواند به کاهش اضطراب، کمک به سلامتی کلی و احتمالاً کاهش لرزش دست کمک کنند.
جراحی برای لرزش دست
در برخی موارد لرزش، به ویژه لرزش ضرور ، ممکن است جراحی لازم باشد. یک فرآیند حداقل تهاجمی برای قرار دادن یک محرک عصبی در مغز به نام تحریک عمیق مغز (DBS) در دسترس است. شبیه دستگاه ضربان ساز، دستگاه محرک عصبی یک نبض الکتریکی ارسال می‌کند که می‌تواند از وقوع لرزش جلوگیری کند.
تالاموتومی جراحی دیگری برای افرادی است که لرزش اساسی دارند. این جراحی خاص با تالاموس در یک طرف مغز تداخل می‌کند. این جراحی اغلب در کنار مغز در سمت مخالف دست غالب انجام می‌شود. سپس نتایج عمل علائم دست غالب را تحت تأثیر قرار داده و تسکین می‌دهد. عوارض جانبی جراحی اغلب موقتی است اما می‌تواند شامل مشکلات گفتاری، گیجی و عدم تعادل باشد.
چه زمانی برای لرزش دست باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر لرزش دست دارید، مراجعه به پزشک می‌تواند از وخیم شدن وضعیت شدید پزشکی جلوگیری کند. داروهایی که باعث شروع و پیشرفت اختلالات عصبی میشوند می‌توانند گامی اساسی برای مدیریت سلامتی فرد باشند. از طرف دیگر، متخصص مراقبت‌های بهداشتی ممکن است به فرد توصیه کند که باید استرس زندگی خود را کاهش دهد. در هر صورت، فهمیدن دلیل لرزش دست باید در اولویت قرار گیرد.
چشم انداز بیماران مبتلا به لرزش دست
در حالی که لرزش‌های دست مضر نیستند، اما می‌توانند ناراحت کننده باشند و ممکن است در فعالیت‌های روزمره اختلال ایجاد کنند. بیماری پارکینسون (PD)، ام اس (MS) و ترومبوسیتوز اسانسیل (ET) شایع ترین علل لرزش دست هستند. برای بسیاری از افراد، درمان لرزش مشابه درمان با شرایط عصبی خواهد بود. پرهیز از عوامل محرک شناخته شده ای مانند استرس یا سایر محرک‌ها نیز می‌توانند به کاهش آن کمک کنند.
منابع:
