بیماری سرطان حنجره چیست؟ علائم و درمان سرطان حنجره

بیماری سرطان حنجره (Laryngeal Cancer) نوعی سرطان است که بر حنجره تأثیر می‌گذارد. حنجره یا جعبه صدا در گلو واقع شده است که به ما کمک می‌کند تا نفس بکشیم، صحبت کنیم و حتی بتوانیم غذا بخوریم. زمانی که سرطان حنجره شروع می‌شود، سلول‌های بدخیم در حنجره یا جعبه صدا رشد می‌کنند. استعمال دخانیات و نوشیدن مشروبات الکلی عوامل اصلی خطر برای سرطان حنجره است.

به طور معمول، هر ساله به میزان یک چهارم از کل مبتلایان در اثر این عارضه فوت می‌کنند. اما خبر خوب این است که آمار مبتلایان به بیماری سرطان حنجره در هر سال به میزان دو درصد کاهش می‌‌یابد، دلیل این امر را می‌توان به مصرف پایین سیگار مرتبط دانست. به هر روی، در مقاله دیگری از رسا به تفصیل درباره علائم، دلایل و درمان سرطان حنجره می‌پردازیم.

 

بیماری سرطان حنجره چیست؟

سرطان، رشد غیرقابل کنترل سلول‌هایی است که به بدن حمله می‌کنند و باعث آسیب می‌شوند. در سرطان حنجره، سلول‌های بدخیم در حنجره شکل می‌گیرند. بیشتر سرطان‌های حنجره در سلول‌های سنگ‌فرشی رخ می‌دهند که درون حنجره قرار دارند.

حدود 60 درصد از سرطان‌های حنجره در دهانه حنجره (فاصله بین تارهای صوتی) شروع می‌شوند، 35 درصد در بالای دهانه حنجره (سوپرا گلوت) و بقیه در زیر دهانه حنجره (ساب گلوت) هستند. ناگفته نماند، این عارضه یک نوع از سرطان‌های سر و گردن است.

سرطانی که از حنجره شروع می‌شود می‌تواند از طریق جریان خون یا غدد لنفاوی به قسمت‌های دیگر بدن گسترش یابد. لنف یک مایع آبکی روشنِ مایل به زرد است که باکتری‌ها و انواع خاصی از پروتئین‌ها را از بین می‌برد. گره‌های لنفاوی ساختارهای لوبیایی شکل کوچک هستند که در سراسر بدن قرار دارند. خوشه گره‌ها در گردن، زیربغل، قفسه سینه، بازوها، پاها، شکم و کشاله ران مشاهده می‌شوند.

متخصصان بهداشت و درمان برای دستیابی به میزان رشد و شیوع بیمار سرطان حنجره از سیستمی به نام سیستم TNM استفاده می‌کنند. T اندازه تومور را توصیف می‌کند، N توضیح می‌دهد که آیا سرطان به غدد لنفاوی سرایت کرده است و M نشان می‌دهد که آیا سرطان به سایر نقاط بدن گسترش یافته است یا خیر:

• مرحله T عددی از یک تا چهار است: تومورهای كوچک محدود به یک قسمت از حنجره به عنوان تومورهای T1 توصیف می‌شوند و تومورهای بزرگی كه در بافت‌های خارج از حنجره رشد كرده‌اند با نام T4 شناسایی می‌شوند.
• مرحله N عددی از صفر تا سه است: N0 یعنی گره‌های لنفاوی تحت تأثیر قرار نگرفته‌اند، در حالی که مراحل N2 تا N3 بدین معنی است که یک یا چندین غدد لنفاوی تحت تأثیر قرار گرفته‌اند.
• مرحله M به صورت M0 یا M1 است: M0 به این معنا است که سرطان به سایر قسمت‌های بدن سرایت نکرده است و M1 نشان از آن دارد که بیماری به بخش‌های دیگر بدن نفوذ کرده است.

همچنین سه گرید مختلف از یک تا سه وجود دارند که برای توصیف سرطان حنجره استفاده می‌شوند. سرطان‌های گرید پایین مانند درجه یک، کندتر رشد می‌کنند و احتمال شیوع کمتری دارند. سرطان‌های گرید بالاتر مانند درجه سه به سرعت رشد می‌کنند و به احتمال زیاد به قسمت‌های دیگر بدن نیز گسترش می‌یابند.

 

علل بیماری سرطان حنجره

سرطان حنجره در اثر تغییر در سلول‌های حنجره ایجاد می‌شود، اما دقیقاً مشخص نیست که چرا این اتفاق می‎‌افتد! همه سرطان‌ها با تغییر در DNA سلول شروع می‌شوند. DNA مجموعه‌ای از دستورالعمل‌های اصلی مانند زمان رشد و تولید مثل سلول‌های انسان هستند.

تغییر در DNA می‌تواند دستورالعمل‌هایی را که کنترل رشد سلول را کنترل می‌کنند، تحت تأثیر قرار دهد. به این معنا که سلول‌ها به جای توقف، رشد خود را ادامه می‌دهند. این باعث می‌شود سلول‌ها به صورت غیرقابل کنترلی تولید مثل کرده و رشد بافتی به نام «تومور» را ایجاد کنند.

مشخص نیست که چرا DNA درون سلول‌های حنجره منجر به این بیماری می‌شود. اما به نظر می‌رسد، قرار گرفتن در معرض عواملی که می‌تواند به سلول‌ها و بافت حنجره آسیب برساند، خطر ابتلا به سرطان حنجره را افزایش می‌دهد.

 

عوامل خطر در سرطان حنجره

اگر فرد سیگار می‌کشد یا از سایر محصولات دخانیات استفاده می‌کند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری سرطان حنجره قرار دارد. نوشیدن الکل، به ویژه در مقادیر زیاد، همچنین می‌تواند خطر ابتلا به این عارضه را افزایش دهد. در حقیقت، استفاده از دخانیات و الکل در کنار هم، خطر سرطان را دوچندان می‌کنند.

عوامل خطرساز دیگر عبارتند از:

• سن: سرطان حنجره بیشتر در افراد بالای 55 سال رخ می‌دهد.
• جنسیت: مردان بیشتر از زنان به سرطان حنجره مبتلا می‌شوند.
• سابقه خانوادگی: تصور می‌شود افرادی که خویشاوند درجه یک آنها مانند والدین، خواهر و برادر) به سرطان سر یا گردن مبتلا هستند، نسبت به فردی که سابقه بیماری ندارد، دو برابر بیشتر احتمال دارد به سرطان حنجره مبتلا شود.
• سابقه بیماری: تقریباً از هر چهار نفری که به سرطان سر و گردن مبتلا شده‌اند، یک نفر به بیماری سرطان حنجره مبتلا می‌شود.
• شغل: کارگرانی که در معرض غبار اسید سولفوریک، گرد و غبار ناشی از برش چوب، نیکل یا تولید گاز خردل قرار دارند، خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان حنجره دارند. به علاوه، افرادی که با آزبست کار می‌کنند نیز در معرض خطر هستند.
• رژیم غذایی: شواهد نشان می‌دهند، رژیم غذایی سرشار از گوشت قرمز، مواد غذایی فرآوری شده و غذاهای سرخ شده ممکن است خطر ابتلا به سرطان حنجره را افزایش دهد.
• ویروس پاپیلومای انسانی (HPV): نامی است که به گروهی از ویروس‌ها داده می‌شود که بر روی پوست و غشاهای مرطوب تأثیر می‌گذارد که روی بدن قرار دارند، مانند آنهایی که در دهانه رحم، مقعد، دهان و گلو قرار دارند. این ویروس باعث ایجاد تغییراتی در سلول‌های دهانه رحم می‌شود و می‌تواند منجر به سرطان دهانه رحم شود. تصور می‌شود این ویروس ممکن است اثر مشابهی بر روی سلو‌ل‌های گلو داشته باشد. HPV اغلب در طول آمیزش جنسی از جمله رابطه دهانی گسترش می‌یابد.

 

علائم سرطان حنجره

برخی از موارد نشانه‌هایی از بیماری سرطان حنجره هستند یا ممکن است علائم بیماری‌های دیگر نیز باشند:

• گلو درد یا سرفه‌ای که ادامه‌دار است.
• تغییری در صدای فرد مانند گرفتگی که بعد از دو هفته بهبود نمی‌یابد.
• درد در هنگام بلعیدن غذا
• گوش درد
• احساس تود‌ه‌ای در گردن یا گلو
• تنگی با ناراحتی در تنفس (مشکلات مربوط به تولید صدا)

همچنین ممکن است برخی از افراد دچار کاهش وزن غیرقابل توضیح، خستگی بوی بد دهان، نفس نفس زدن و صدای خس خس زیاد نیز شوند.

 

تشخیص بیماری سرطان حنجره

آزمایشات زیر ممکن است برای کمک به تشخیص سرطان حنجره مورد استفاده قرار گیرند:

معاینه فیزیکی: پزشک معده و گلو را معاینه می‌کند.

نازندوسکوپی: در طی این روش، یک لوله کوچک و انعطاف‌پذیر به نام آندوسکوپ که در یک طرفش یک دوربین کوچک وصل شده است، در بینی بیمار وارد شده و از پشت گلو عبور می‌کند. تصاویر حاصل از آندوسکوپ روی یک مانیتور نمایش داده می‌شود.

لارنگوسکوپی: اگر در طی نازدوسکوپی امکان مشاهده خوب از حنجره وجود نداشته باشد، ممکن است آزمایش دیگری به نام لارنگوسکوپی انجام شود. مانند یک نازندوسکوپی، این روش شامل استفاده از یک آندوسکوپ برای بررسی حنجره است. اما آندوسکوپی که در حین لارنگوسکوپی استفاده می‌شود، طولانی‌تر بوده و از طریق دهان وارد می‌شود.

بیوپسی: پزشک قطعه کوچکی از حنجره را جدا می‌کند تا در زیر میکروسکوپ معاینه کند.

اسکن CT یا CAT: توموگرافی کامپیوتری از اشعه ایکس برای تولید تصاویر از وجود و شیوع بیماری در بدن استفاده می‌شود.

اسکن MRI: تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی از آهنربا، امواج رادیویی و رایانه‌ای که برای تولید تصاویر روشن از بدن استفاده می‌شود.

اسکن PET: دوز بسیار کمی از یک ماده شیمیایی به نام «رادیوتراکتور» در یکی از رگ‌های بازوی بیمار تزریق می‌شود. ردیاب از طریق بدن عبور می‌کند و توسط اندام‌ها و بافت‌هایی که مورد مطالعه قرار گرفته جذب می‌شود. ماشینی بنام اسکنر PET تصاویر سه بعدی از انرژی حاصل از ماده ردیاب را ایجاد می‌کند.

اسکن سونوگرافی (اولتراسوند): امواج صوتی با فرکانس بالا برای بررسی علائم سرطان در غدد لنفاوی در نزدیکی حنجره استفاده می‌شود.

 

درمان بیماری سرطان حنجره

درمان سرطان حنجره تا حد زیادی به میزان رشد بیماری بستگی دارد. درمان‌های اصلی شامل رادیوتراپی، جراحی و شیمی درمانی است. اکثر بیمارستان‌ها از تیم‌های چند رشته‌ای (MDT) استفاده می‌کنند تا بهترین راه برای روند درمان را ارائه دهند. اعضای MDT احتمالاً شامل یک جراح، یک انکولوژیست بالینی و یک پرستار متخصص سرطان است. به هر روی، درمان‌های مختلف شامل موارد زیر هستند:

رادیوتراپی (Radiotherapy)

در رادیوتراپی یا پرتودرمانی از دوزهای کنترل شده با پرتوی پرانرژی برای از بین بردن سلول‎های سرطانی استفاده می‌کند. این درمان می‌تواند به تنهایی برای بیماری سرطان حنجره در مراحل اولیه استفاده شود، یا می‌توان از آن بعد از عمل برای جلوگیری از بازگشت سلول‌های سرطانی استفاده کرد. همچنین بعضی اوقات با روش شیمی درمانی ترکیب می‌شود.

پرتوهای انرژی مورد استفاده در طول رادیوتراپی باید دقیقاً حنجره را نشانه بگیرند. برای اطمینان از هدایت پرتوها در محل دقیق، یک ماسک پلاستیکی مخصوص ساخته می‌شود تا سَر بیمار در وضعیت مناسب قرار بگیرد. رادیوتراپی معمولاً در جلسات کوتاه روزانه در پنج روز در هفته انجام می‌شود. دوره درمان معمولاً سه تا هفت هفته طول می‌کشد.

علاوه بر از بین بردن سلول‌های سرطانی، رادیوتراپی می‌تواند روی بافت سالم تأثیر بگذارد و عوارض جانبی زیادی ایجاد کند که شامل:

• دردناک و قرمز شدن پوست (شبیه به آفتاب سوختگی)
• زخم‌های دهان
• خشکی دهان
• عدم احساس طعم غذا
• از دست دادن اشتها
• خستگی

رادیوتراپی بعضی اوقات می‌تواند باعث التهاب بافت گلو بیمار شود. التهاب شدید می‌تواند باعث مشکلات تنفسی شود. در صورت مشکل در تنفس، در سریع‌ترین زمان ممکن به بخش حوادث و فوریت‌های پزشکی مراجعه کنید. به هر روی، بیشتر عوارض جانبی باید طی چند هفته پس از اتمام درمان ناپدید شوند.

عمل جراحی (Surgery)

در زیر سه نوع جراحی برای بیماری سرطان حنجره وجود دارند که می‌توانند برای این عارضه استفاده شوند:

برش آندوسکوپی: این نوع جراحی در سرطان حنجره در مراحل اولیه قابل استفاده است. در طی این روش، یک جراح از میکروسکوپ مخصوصی استفاده می‌کند تا نمایی بزرگ از حنجره بگیرد. این روش به او امکان می‌دهد سرطان را با استفاده از لیزر یا ابزار جراحی کوچک از بین ببرد. برداشتن آندوسکوپی تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود.

حنجره جزئی: این عمل شامل برداشتن قسمت آسیب دیده حنجره است. برخی از تارهای صوتی بیمار در جای خود باقی خواهند ماند، بنابراین هنوز او هم قادر به صحبت کردن خواهد بود، اما ممکن است صدای بیمار گرفته باشد! همچنین جراح ممکن است برای بهبود تنفس نیاز به ایجاد یک سوراخ موقت و داخل کردن لوله در گردن بیمار داشته باشد. پس از بهبودی حنجره، می‌توان لوله را برداشت. این عمل امروزه بسیار نادر است، زیرا برش آندوسکوپی در بیشتر مواقع به این روش ترجیح داده می‌شود.

حنجره کل: معمولاً برای معالجه سرطان پیشرفته حنجره از لارنژکتومی کلی استفاده می‌شود. این عمل شامل از بین بردن کامل حنجره بیمار است. غده‌های لنفاوی مجاور (غدد کوچک که جزئی از سیستم ایمنی بدن هستند) نیز ممکن است در صورت شیوع سرطان از بین بروند. از آنجا که تارهای صوتی برداشته می‌شود، بیمار نمی‌تواند به بعد از عمل به راحتی صحبت کند. اگر لارنژکتومی کامل انجام شود، لازم است جراح یک سوراخ دائمی در گردن بیمار ایجاد کند تا او بتواند بعد از عمل به راحتی نفس بکشد.

شیمی درمانی (Chemotherapy)

در شیمی درمانی از داروهای قدرتمندی برای كاهش بیماری سرطان حنجره استفاده می‌شود تا به DNA سلول‌های سرطانی آسیب رسانده و تولید مثل آنها را متوقف كند. ممکن است از این روش درمان برای کوچک کردن تومور قبل از عمل یا رادیوتراپی یا همراه با رادیوتراپی استفاده شود.

داروهای شیمی درمانی معمولاً به صورت تزریق داخل ورید آن هم یک بار در هر سه یا چهار هفته تا شش ماه انجام می‌شود. ممکن است بیمار در طول هر درمان، چند روز در بیمارستان بماند. شیمی درمانی گاهی اوقات می‌تواند به بافت سالم و همچنین بافت سرطانی آسیب برساند. متأسفانه این بدان معنا است که عوارض جانبی مانند موارد زیر به نمایان شوند:

• ریزش مو
• از دست دادن اشتها
• اسهال
• زخم دهان
• خستگی

شیمی درمانی همچنین می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و بیمار را در مقابل عفونت آسیب‌پذیرتر کند. بنابراین علائم احتمالی دیگر شامل درجه حرارت بالا، لرز یا سرفه مداوم است. همچنین باید از تماس نزدیک با افرادی که عفونت دارند نیز خودداری کرد. به طور معمول، عوارض جانبی شیمی درمانی بعد از پایان درمان بهبود می‌یایند.

 

ستوکسیماب (Cetuximab)

ستوکسیماب نوعی دارو است که به آن بیولوژی درمانی گفته می‌شود. این داروها فرآیندی را که سلول‌های سرطانی برای رشد و تولید مثل استفاده می‌کنند را هدف قرار داده و مختل می‌کنند.

در مواردی که استفاده از شیمی درمانی امکان‌پذیر نباشد، از سوتوکسیماب در ترکیب با رادیوتراپی برای درمان پیشرفته‌تر بیماری سرطان حنجره استفاده می‌شود. به عنوان مثال، افراد مبتلا به بیماری کلیوی یا قلبی یا افرادی که عفونت مداوم دارند، ممکن است نتوانند شیمی درمانی کنند، زیرا این کار می‌تواند بیماری آنها بدتر کند.

ستوکسیماب به آرامی از طریق قطره‌ای داخل رگ به مدت یک ساعت یا بیشتر انجام می‌شود. معمولاً تا هفت هفته به صورت هفتگی اجام می‌شود. عوارض جانبی ستوکسیماب معمولاً خفیف است و شامل موارد زیر هستند:

• ضایعات پوستی
• احساس بیماری
• اسهال
• نفس نفس زدن

ستوکسیماب همچنین می‌تواند در بعضی از افراد واکنش‌های آلرژیک ایجاد کند که می‌تواند باعث بروز مشکلاتی از قبیل تورم زبان یا گلو شود. در چند مورد، این واکنش‌ها می‌تواند شدید و تهدید کننده زندگی بیمار باشند. اکثر علائم جدی در طی یک روز از شروع درمان رخ می‌دهند.

 

پیشگیری از بیماری سرطان حنجره

تصور می‌شود که با اتخاذ یک شیوه زندگی سالم می‌توان از بروز سرطان حنجره جلوگیری کرد. جلوگیری از مصرف دخانیات، کاهش میزان مصرف الکل و رژیم غذایی سالم از اهمیت ویژه‌ای در کاهش احتمال ابتلا به این بیماری برخوردار هستند.

اگر سیگار می‌کشید یا از سایر محصولات دخانیات استفاده می‌کنید، متوقف کردن این روند مزایای سلامتی کوتاه مدت و طولانی مدتی بسیاری دارد، از جمله اینکه خطر ابتلا به سرطان حنجره را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد.

مطالعات نشان داده‌اند که خطر ابتلا به سرطان حنجره در پنج تا 10 سال از عدم نوشیدن الکل به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد. همچنین داشتن رژیم غذایی حاوی مقدار زیادی میوه و سبزیجات تازه، به ویژه گوجه فرنگی، مرکبات مانند پرتقال، گریپ فروت و لیمو، روغن زیتون و روغن ماهی، ممکن است خطر ابتلا به بیماری سرطان حنجره را کاهش دهد. این نوع رژیم غذایی گاهاً به عنوان «رژیم مدیترانه‌ای» شناخته می‌شود.

 

چشم انداز بیماران مبتلا به سرطان حنجره

اگر به سرطان حنجره مبتلا شدید، روحیه خود را از دست ندهید. ضروری است با تمام قوا مراحل درمان را طی کنید و توصیه‌های پزشکان نهایت بهره را ببرید. هر نوع سرطانی در مراحل ابتدایی قابل درمان است، به همین دلیل سعی کنید در هر سال حداقل یکبار آزمایش‌های مختلفی را انجام دهید تا از سلامتی جسمی خود مطمئن شوید. روند کشف و ارائه درمان‌های جدید برای بیماری سرطان حنجره همچنان در حال اجرا است و متخصصان امیدوارند که بتوانند راه‌های کامل‌تری را برای بهبود حال بیماران پیدا کنند.

 

منبع: my.clevelandclinic.org