سکته قلبی چیست؟ پیشگیری و درمان سکته قلبی

سکته یا حمله قلبی هنگامی رخ می دهد که جریان خون به قلب مسدود می شود. این انسداد اغلب به دلیل رسوب چربی، کلسترول و سایر مواد در دیواره شریان هایی که قلب را خونرسانی می کنند، به وجود می آید. این پلاک چربی، در نهایت از دیواره عروق جدا شده و تبدیل به یک لخته خونی می شود.این لخته ی خونی منجر به قطع جریان خون در عروق خونرساننده به قلب می شود.جریان خون قطع شده می تواند بخشی از عضله قلب را از بین ببرد.

اصطلاحات دیگر مورد استفاده برای حمله قلبی شامل انفارکتوس میوکارد، انفارکتوس قلبی و ترومبوز عروق کرونر می باشند.حمله قلبی اغلب با ایست قلبی اشتباه گرفته می شود.با اینکه هر دو این بیماری از موارد اورژانسی پزشکی هستند، حمله قلبی انسداد شریان خونرساننده به قلب است در حالی که ایست قلبی به عدم توانایی قلب در پمپاژ خون به اندام های بدن گفته می شود.حمله قلبی می تواند منجر به ایست قلبی شود.

 

علائم سکته قلبی چیست؟

علائم حمله قلبی در افراد مختلف، متفاوت است.تمام افرادی که حمله قلبی را تجربه می کنند، علائم و شدت یکسانی ندارند.برخی از بیماران ممکن است دردهای خفیف یا شدیدی را احساس کنند در حالی که در برخی دیگر هیچ علامتی از درد مشاهده نمی شود.با این وجود، هر چه بیمار از علائم و نشانه‌های بیشتری شکایت داشته باشد، احتمال حمله قلبی بیشتر خواهد شد.

احساس فشار، سفتی و یا درد در قفسه سینه یا بازوها با انتشار به گردن، فک تحتانی و پشت می تواند نشانه ای از حمله قلبی باشد.

از سایر علائم این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• حالت تهوع و استفراغ
• سرگیجه
• تنگی نفس ناگهانی
• عرق سرد

تغییر موقعیت بیمار درد حمله قلبی را کاهش نمی دهد. درد طور عادی پیوسته و ثابت است، اگرچه ممکن است با استراحت بهبود یافته و با فعالیت بدتر شود.

مراجعه به پزشک در چه زمانی ضروری است؟

از آنجا که حملات قلبی می تواند کشنده باشد، شناخت علائم هشدار دهنده مبنی بر وقوع حمله ضروری است.نکته ی ضروری هنگام رخداد این عارضه عملکرد سریع بیمار است.برخی از بیماران صبر می کنند زیرا علائم و نشانه های مهم را تشخیص نمی دهند.در این موارد انجام اقدامات زیر ضروری است:

• برای دریافت کمک های اضطراری پزشکی به اورژانس تماس بگیرید. اگر شک به حمله قلبی دارید، تامل نکنید.
• در صورت تجویز پزشک، سریعا قرص نیتروگلیسیرین و آسپرین مصرف کنید.مصرف آسپرین در هنگام حمله قلبی می تواند با کمک به جلوگیری از لخته شدن خون، ضعف قلب را کاهش دهد.آسپرین می تواند با سایر داروها تداخل کند، بنابراین مصرف آسپرین باید تنها در صورت توصیه پزشک یا پرسنل فوریت های پزشکی انجام شود.

 

علت سکته ی قلبی چیست؟

حمله قلبی هنگامی رخ می دهد که یک یا چند شریان خونرساننده به قلب مسدود شوند.(این  شریان ها، عروق کرونری نامیده می شوند.)با گذشت زمان، این عروق کرونر به دلیل رسوب مواد مختلف از جمله کلسترول باریک می شوند.این وضعیت که به بیماری عروق کرونر معروف است، عامل اصلی بروز حملات قلبی است.

در هنگام سكته قلبی، این رسوپات پاره شده و منجر به گردش پلاک كلسترول در جریان خون می شود.این پارگی، منجر به تشکیل یک لخته ی خونی می شود که اگر به اندازه کافی بزرگ باشد، می تواند جریان خون را داخل شریان کرونر مسدود کند.این انسداد می تواند به صورت کامل یا جزئی باشد.مراحل تشخیصی و درمان ممکن است بسته به نوع انسداد که منجر به سکته قلبی شده، متفاوت باشد.

یکی دیگر از دلایل حمله قلبی اسپاسم عروق کرونر است.در این وضعیت عضلات موجود در دیواره عروق کرونر، به طور خودبه خود منقبض می شوند که به نوبه ی خود می تواند جریان خون مناسب در این عروق را مختل می کند.استفاده از دخانیات و مواد مخدر، مانند کوکائین می تواند باعث ایجاد وضعیت شود.

 

عوامل خطرساز سکته قلبی چیست؟

فاکتورهای خاصی در تشکیل رسوبات چربی که شریانها را باریک می کنند، نقش دارند.(به رسوب چربی در دیواره عروق آترواسکلروز گفته می شود.) بسیاری از این عوامل خطرساز قابل پیشگیری یا قابل بهبود هستند، که در نتیجه منجر به کاهش خطر ابتلا به سکته ی قلبی می شود.این عوامل شامل موارد زیر می باشند:

• سن: مردان با سن 45 سال و بالاتر و زنان با سن 55 سال و بالاتر احتمالاً در مقایسه با مردان و خانم های جوان بیشتر دچار سکته قلبی می شوند.
• تنباکو: مصرف سیگار یا قرار گرفتن طولانی مدت در معرض دود آن زمینه را برای ابتلا مستعد می سازد.
• فشار خون بالا: با گذشت زمان، فشار خون بالا می تواند به شریان هایی که قلب را تغذیه می کنند آسیب برساند.شرایط زمینه ای مانند چاقی، کلسترول بالا یا دیابت در کنار فشار خون بالا خطر را بیشتر می کند.
• میزان بالای کلسترول خون: سطح بالایی از لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL یا کلسترول “بد”) عامل اصلی در تنگی عروق است.با این حال، سطح بالای لیپوپروتئین با چگالی بالا(HDL یا کلسترول “خوب”) خطر حمله قلبی را کاهش می دهد.
• چاقی: چاقی با سطح کلسترول خون بالا، میزان بالای تری گلیسیرید، فشار خون بالا و دیابت همراه است.کاهش تنها 10 درصد از وزن بدن می تواند تاثیر چشمگیری در کاهش این خطر داشته باشد.
• دیابت: عدم ترشح هورمون کافی به واسطه پانکراس(انسولین) یا عدم پاسخ صحیح سلول های بدن به انسولین باعث بالا رفتن قند خون می شود و خطر حمله قلبی را افزایش می دهد.
• سابقه خانوادگی حمله قلبی: اگر خواهر، برادر، والدین یا مادربزرگ و پدربزرگ بیمار سابقه سکته قلبی (55 سالگی برای بستگان مرد و 65 سالگی برای بستگان زن) داشته باشند، ممکن است خطر سکته قلبی افزایش یابد.
• عدم فعالیت بدنی: نداشتن تحرک کافی سبب سطح بالای کلسترول خون و چاقی می شود.
• مواد مخدر: استفاده از داروهای محرک مانند کوکائین یا آمفتامین ها می تواند باعث ایجاد اسپاسم در عروق کرونر و حمله قلبی شود.

درمان سکته قلبی چیست؟

هر دقیقه ای که از حمله قلبی سپری می شود، بافت قلبی بیشتری می میرد.بازگرداندن سریع جریان خون به جلوگیری از آسیب قلبی کمک می کند.

داروها

داروهایی که برای درمان حمله قلبی مصرف می شود شامل موارد زیر است:

• آسپرین: آسپرین باعث کاهش لخته های خونی می شود بنابراین به حفظ جریان خون در شریان های باریک کمک می کند.
• دارو های ترومبولیتیک: این داروها به حل لخته های خونی که در خونرسانی به قلب اختلال ایجاد می کنند، کمک می نماید.در صورتی که داروهای ترومبولیتیک بلافاصله پس از سکته ی قلبی به مصرف برسند احتمال زنده ماندن بیمار بیشتر و آسیب قلبی وارده کمتر خواهد بود.از داروهای این خانواده می توان داروی رتپلاز را نام برد.
• داروهای ضد پلاکت: پزشکان اورژانس ممکن است به منظور جلوگیری از تشکیل یک لخته جدید یا بزرگتر شدن لخته های موجود، داروهای دیگری را به عنوان مهار کننده تجمع پلاکت برای بیمار تجویز کنند.از داروهای این خانواده می توان داروی پلاویکس را نام برد.
• مسکن: به منظور کاهش درد ممکن است مسکن هایی مانند مورفین استفاده شوند.
• نیتروگلیسیرین: این دارو که برای درمان درد قفسه سینه (آنژین) استفاده می شود، با گشاد کردن عروق خونی می تواند به بهبود جریان خون به قلب کمک کند.
• مسدودکننده های بتا: این داروها به آرامش عضله قلب، کندی ضربان و کاهش فشار خون کمک کرده و کار قلب را به طور کلی آسان تر می کنند. مسدود کننده های بتا می توانند میزان آسیب دیدگی عضلات قلب را محدود کرده و از حملات قلبی در آینده جلوگیری کنند.از جمله این داروها می توان داروی پروپرانولول را نام برد.
• مهارکننده های ACE: این داروها فشار خون را پایین آورده و استرس روی قلب را کاهش می دهند.از این خانواده داروها می توان داروی کاپتوپریل را نام برد.
• استاتین ها: داروهای این گروه کاهنده کلسترول خون می باشند.

توجه به این نکته ضروری است که مصرف خودسرانه این داروها عوارض جبران ناپذیری بر سلامت فرد می گذارند و اسامی این داروها تنها به منظور افزایش اطلاعات قرار داده شدند.به عنوان مثال مصرف بیش از حد مسدود کننده های بتا می تواند منجر به ایست قلبی شود.به همین منظور حتما قبل از مصرف این داروها با پزشک خود مشورت کنید.

 

عمل های جراحی و سایر اقدامات اورژانسی

علاوه بر مصرف داروها، ممکن است یکی از این روشهای زیر برای درمان حمله قلبی انجام شود:

• آنژیوپلاستی عروق کرونر و استنت گذاری: در این روش که به عنوان مداخله عروق کرونر از طریق پوست (PCI) نیز شناخته می شود، پزشکان یک لوله باریک و نازک ( به نام کاتتر) را که از طریق یک شریان در کشاله ران یا مچ منتقل می شود، وارد شریان کرونری مسدود شده قلب می کنند.هدف از این کار باز کردن این عروق و برقراری جریان خون است.این کاتتر دارای یک بالون مخصوص است که هنگامی که در موقعیت مورد نظر قرار می گیرد مختصراً باد می شود تا شریان مسدود شده کرونر باز شود. سپس یک ماده فلزی به نام استنت در محل انسداد قرار داده می شود تا شریان در طولانی مدت باز بماند و جریان خون را به قلب بازگرداند.

• جراحی بای پس عروق کرونر: در بعضی موارد، پزشکان در هنگام سکته قلبی جراحی بای پس اضطراری انجام می دهند.هدف جراحی بای پس عروق کرونر، هدایت خون به قسمت آسیب دیده قلب است به گونه ای که با استفاده از یک شریان سالم موجود در دست ها یا پاها، این هدایت صورت می گیرد.

بهبودی از سکته قلبی

بیشتر افراد از اولین حمله قلبی خود جان سالم به در می برند و به زندگی عادی خود بر می گردند و تا سالها فعالیت طبیعی دارند، اما سکته قلبی به معنی انجام تغییرات مختلف در سبک زندگی است. پزشک با توجه به میزان آسیب وارده به قلب توصیه هایی در مورد مصرف برخی از داروها و تغییرات سبک زندگی می کند.

بعد از حمله قلبی به چه مدت استراحت نیاز است؟

بیشتر بیماران بعد از حمله قلبی حدود یک هفته یا کمتر در بیمارستان می مانند.بیماران به محض بازگشت به خانه، به استراحت و آرامش نیاز خواهند داشت.بازگشت به تمامی فعالیتهای عادی، از جمله کار، بسته به شرایط بیمار ممکن است از چند هفته تا 2 یا 3 ماه طول بکشد. بیشتر افراد می توانند چند هفته بعد از بهبودی به فعالیت جنسی خود ادامه دهند.استراحت بعد از سكته قلبی مهم است، اما شرکت در تفریحات و رویدادی های اجتماعی و قرار دادن فعالیت های ورزشی به عنوان بخشی از زندگی روزمره، امری ضروری است.در اکثر موارد پزشکان توصیه می کنند که بیماران فعالیت بدنی بیشتری نسبت به قبل از حمله قلبی داشته باشند.خواب شبانه خوب و بدون استرس برای بیماران قلبی بسیار مهم است.

آیا احساس افسردگی پس از سکته قلبی طبیعی است؟

بیماران سکته قلبی طیف گسترده ای از احساسات را تجربه می کنند به گونه ای که این احساسات به طور معمول حدود دو تا شش ماه پس از این عارضه ادامه پیدا می کنند.افسردگی به همراه ترس و عصبانیت در بیماران کاملاً طبیعی است.گرچه افسردگی پس از سکته قلبی طبیعی است اما اگر در فعالیت های روزانه اختلال ایجاد کند یا اگر منجر به تفکرات منفی مانند آسیب به خود یا خودکشی شود، ضروری است که بیمار با پزشک خود و افراد نزدیک به خود در مورد این احساسات صحبت کند.بیمار نباید  از درخواست کمک هراسی داشته باشد و می بایست با تیم پشتیبانی قابل اعتماد تشکیل شده از متخصصین مراقبت های بهداشتی، خانواده و دوستان،مشورت نماید تا بهبودی بسیار سریعتر انجام شود.

آیا درد قفسه سینه بعد از سکته قلبی طبیعی است؟

پس از حمله قلبی، بیمار در معرض خطر بیشتری نسبت به سکته ی قلبی دیگر قرار می گیرد.همه افراد مبتلا به سکته قلبی درد قفسه سینه نخواهند داشت (آنژین) اما در صورت تجربه، درد معمولا به صورت خفیف یا حس فشاری سبک در سینه می باشد که به سرعت از بین می رود. این درد به طور معمول در حین یا درست بعد از فعالیت بدنی، تحت شرایط احساسی مانند خشم یا سورپرایز یا مصرف یک وعده غذایی سنگین اتفاق می افتد.در صورتی که بیمار هر گونه درد در ناحیه قفسه سینه احساس کند باید با پزشک خود مطرح کند.تمرینات و داروهایی وجود دارند که می توانند به تسکین یا جلوگیری از درد کمک کنند.

چرا تغییرات سبک زندگی مهم هستند؟

ایجاد تغییر در شیوه زندگی از مهمترین کارهایی است که می توان برای جلوگیری از حمله قلبی مجدد و سکته مغزی انجام شود.این تغییرات شامل موارد زیر می باشند:

• قطع مصرف سیگار:مهمترین کاری که می توان برای بهبود سلامت قلب انجام داد قطع مصرف سیگار است.حتی قرارگیری در معرض دود سیگار خطر حمله قلبی مجدد را تشدید می کند.در صورت نیاز به ترک سیگار می بایست از پزشک درخواست کمک شود.
• ورزش منظم:فعالیت بدنی منظم باعث کاهش استرس و افسردگی، کنترل وزن و کمک به کاهش فشار خون و کلسترول می شود.
• رژیم غذایی مناسب:تغذیه مناسب به کنترل وزن ، کاهش فشار خون و کلسترول کمک می کند.