بیماری اوتیسم (ASD) نوعی اختلال رشد عصبی است که با دو نوع رفتار غیرمعمول اعم از نقص در برقراری تعامل اجتماعی و رفتارهای محدود یا تکراری مشخص می‌شود. در حال حاضر، آزمایش بیولوژیکی قابل اعتمادی برای اوتیسم وجود ندارد. این عارضه یک اختلال واحد نیست، بلکه گروهی از اختلالات با علل‌های مختلف است که به توضیح چگونگی تغییر آن در علائم و شدت آن کمک می‌کند. در حال حاضر، علت دقیق بیماری اوتیسم مشخص نیست، اما تحقیقات نشان می‌دهند که این بیماری ترکیبی از عوامل رشدی، ژنتیکی و محیطی است. برای شناخت بیشتر این عارضه با مقاله دیگری از رسا همراه باشید.
فهرست مطالب
بیماری اوتیسم چیست؟
اختلال طیف اوتیسم (ASD) گروهی از اختلالات پیچیده است که بر رشد مغز تأثیر می‌گذارند و معمولاً افراد مبتلا به این بیماری، در موارد زیر با مشکلات زیادی همراه هستند:
- ارتباط اجتماعی
- تعامل اجتماعی
- الگوهای محدود، تکرار در رفتار و علایق یا فعالیت‌ها
اوتیسم همچنین می‌تواند با ناتوانی‌های ذهنی، تأخیر یا عدم رشد زبان، مشکل در هماهنگی حرکتی و یا توجه و مشکلات بهداشت جسمی همراه باشد. اگرچه كودک از بدو تولد دچار ASD است، اما تا زمانی كه تقاضاهای اجتماعی از محدوديت‌های كودک فراتر نرود، ممکن است مورد توجه واقع نشود.
در جامعه روانپزشکی، تفکرات راجع به اوتیسم تغییر کرده است. آنچه به عنوان مجموعه‌ای از شرایط مشخص در نظر گرفته شده است به عنوان اختلالات توسعه فراگیر شناخته می‌شود. اوتیسم، اختلال آسپرگر، اختلال درهم آمیختگی دوران کودکی (CDD) و اختلال رشد فراگیر است.
از هر 59 کودک یک نفر به ASD مبتلا می‌شود. پسران سه تا چهار برابر بیشتر از دختران به اوتیسم مبتلا می‌شوند. این بیماری در مراحل اولیه رشد مغزی رخ می‌دهد. با این حال، علائم رفتاری در طیف اوتیسم، بین سنین دو یا سه سال مشاهده می‌شوند. افراد مبتلا به ASD در تعامل اجتماعی و همچنین در تفسیر و استفاده از ارتباطات غیر کلامی و کلامی در زمینه‌های اجتماعی مشکل دارند.
شدت این رفتارها به طور معمول از خفیف تا شدید متغیر است و منجر به اختلالات عملکردی می‌شود. این اختلالات از احساس نیاز به پشتیبانی کم تا بسیار شدید، متغیر هستند. با توجه به اینکه اوتیسم در علائم، شدت و اختلال عملکردی بسیار متفاوت است، برخی از افراد می‌توانند علائم خود را به صورت ناشناخته طی کنند.
علت بیماری اوتیسم
چندین دهه شواهد علمی، نشان می‌دهد که عامل ژنتیکی در ایجاد ASD بسیار قوی است. اما، در حال حاضر، علل ژنتیکی خاص فقط در 10 تا 20 درصد از موارد قابل شناسایی است. این موارد شامل سندرم‌های ژنتیکی خاص مرتبط با اوتیسم و تغییرات نادر در کد ژنتیکی است. شناسایی نقش ژنتیک در این بیماری، احتمالاً در آینده افزایش خواهد یافت، زیرا فنآوری‌هایی برای شناسایی تغییرات ژنتیکی بسیار ناچیز و پیوند آن‌ها با اوتیسم بهبود می‌یابند. تنها عوامل خطرآمیز دیگر برای این بیماری، سن پدر و مادر، وزن کم و نارس بودن نوزاد هستند.
عوامل خطر بیماری اوتیسم
عوامل خطر شامل وزن کم هنگام تولد، قرار گرفتن جنین در معرض والپروات سدیم و سن والدین است. پسران به احتمال زیاد بیشتر به اختلال طیف اوتیسم مبتلا می‌شوند. برخی از مردم نگرانی دارند ناشی از اینکه، اختلال طیف اوتیسم ناشی از واکسیناسیون‌هایی است که کودکان دریافت می‌کنند. با این حال، مطالعات نشان می‌دهند که هیچ ارتباطی بین دریافت واکسن و ایجاد ASD وجود ندارد.
علائم و نشانه‌های بیماری اوتیسم
علائم اوتیسم از شدت خفیف تا ناتوان کننده متغیر است و در هر کودک به شکلی متفاوت ظاهر می‌شود. با این حال، موارد زیر به عنوان نقاط قرمزی در نظر گرفته شده‌اند که نشان می‌دهند فرزندتان در معرض ابتلا به اوتیسم است. اگر فرزند هر یک از این علائم را داشته باشد، بلافاصله با پزشک تماس نگیرید و نخست خودتان او را ارزیابی کنید:
- دریافت پاسخ نامتناقض هنگام صدا کردن نام کودک
- شش ماه یا بعد از آن هیچ لبخند وسیع یا عبارات گرم و شادی را از خود بروز ندهد.
- به اشتراک نگذاشتن لبخند‌ها، صداها و دیگر حالات صورت به گونه ای پی در پی، تا نه ماه
- تا 12 ماه کودک به ندرت از خود صدایی نشان می‌دهد.
- تا 12 ماه حرکاتی مانند نشان دادن، اشاره کردن، دست تکان دادن را از خود ارائه نمی‌دهد.
- هیچ کلمه‌ای را تا 16 ماه بیان نمی‌کند.
- هیچ عبارت معنی‌دار و دو کلمه‌ای (از جمله تقلید یا تکرار) را تا 24 ماه از خود بروز نمی‌دهد.
- ارائه هر گونه علائمی از قبیل، از دست دادن گفتار، احساس دوست داشتن یا مهارت‌های اجتماعی در هر سنی ممکن است اتفاق بیافتد.
- ارتباطات اجتماعی و تعامل اجتماعی: علائم کمبود اجتماعی که ممکن است در کودک در حال رشد مشاهده کنید، که شامل بیزاری در مقابل محبت‌هایی مانند، نوازش و بغل کردن می‌باشند و اولویت او در بازی انفرادی است. در بچه‌های کوچکتر، زیر سه سال، عدم پاسخ به نام خود یک مورد مهم است و در کودکان بزرگ‌تر علائم هشدار دهنده شامل دشواری در مکالمه متقابل، عدم تماس چشمی و مشکل در استفاده و خواندن زبان بدن است. این کودکان ممکن است در تشخیص احساسات دیگران، پاسخ گویی مناسب به موقعیت‌های مختلف اجتماعی و درک روابط اجتماعی دچار مشکل شوند
- رفتارهای محدود یا تکراری: علائم اصلی رفتاری شامل، عملکرد اقدامات تکراری و خیره شدن لحظه‌ای به نقطه حواس پرتی است. کودکان مبتلا به اوتیسم می‌توانند از کوچکترین تغییر در کارهای روزمره ناراحت شوند. در بچه‌های جوان علائم اوتیسم شامل، مرتب سازی اسباب بازی‌ها به جای بازی با آن‌ها است. در کودکان بزرگ‌تر، رفتار تکراری می‌تواند به عنوان یکی از علائم این بیماری باشد. معیارهای جدید رفتاری DSM-5 شامل مواردی است که معمولاً مشکلات پردازش حسی نامیده می‌شوند. بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم به طور غیرمعمول نسبت به صداها، چراغ‌ها یا بوها حساس هستند.
- اگر به آن‌ها ابراز احساسات زیادی شود، ممکن است دستپاچه شوند، یا به دلیل کمبود احساسات دچار اختلال و ناراحتی شوند.
پیشگیری بیماری اوتیسم
پزشکان نمی‌دانند که دقیقاً چه عواملی باعث ایجاد اوتیسم می‌شوند، اما آن‌ها معتقدند که ژن‌ها بیشترین نقش را در ایجاد این بیماری دارند، که ممکن است کودک با آن متولد شود. در مواردی نادر، پزشکان همچنین می‌گویند، اگر مادر در حین بارداری در معرض مواد شیمیایی خاصی قرار گیرد، ممکن است کودک با نقصی در هنگام تولد به دنیا بیاید. اما پزشکان نمی‌توانند در دوران بارداری متوجه شوند که آیا کودک مبتلا به اوتیسم است یا خیر.
اگرچه نمی‌توانید از داشتن فرزندی دارای اختلال اوتیسم جلوگیری کنید، اما می‌توانید با تغییراتی در سبک زندگی خود، شانس داشتن فرزندی سالم را افزایش دهید:
- سالم زندگی کنید، معاینات منظمی داشته باشید، وعده‌های غذایی متعادلی بخورید و ورزش کنید. حتماً از مراقبتهای قبل از زایمان بهره مند شوید و تمام ویتامین‌ها و مکمل‌های توصیه شده را مصرف کنید.
- در دوران بارداری دارو مصرف نکنید. قبل از مصرف هرگونه دارویی از پزشک خود سؤال کنید. این امر به ویژه در مورد برخی از داروهای ضد تشنج نیزصادق است.
- از مصرف الکل خودداری کنید. در حالی که باردار هستید، به مصرف هر نوع نوشیدنی الکلی نه بگویید.
- به دنبال شرایط درمانی موجود باشید. اگر به بیماری سلیاک یا PKU مبتلا شده اید، توصیه‌های پزشک خود را برای کنترل آن‌ها انجام دهید.
- واکسینه شوید. قبل از بارداری حتماً واکسن سرخک (سرخچه) را تهیه کنید. این می‌تواند از ابتلا به اوتیسم ناشی از سرخچه جلوگیری کند.
تشخیص بیماری اوتیسم
هیچ آزمایش بیولوژیکی برای تعیین اوتیسم وجود ندارد. با این حال، پزشکان، روانشناسان و آسیب شناسان زبان گفتار، به طور خاص و آموزش دیده ای می‌توانند علائم این بیماری را آزمایش کنند. این آزمایش می‌تواند مشاهدات رفتاری خاص اوتیسم را ضبط کند. مصاحبه والدین نیز در تشخیص اوتیسم مفید است. والدین معمولاً جزو اولین کسانی هستند که علائم و رفتارغیرمعمول را مشاهده می‌کنند و برای انجام ارزیابی غربالگری به پزشک مراجعه می‌کنند. از آنجا، پزشک می‌تواند کودک را به پزشک متخصص ارجاع دهد.
از دیگر موارد تشخیص اختلال طیف اوتیسم، این است که کودک باید علائم را در دو زمینه اصلی نشان دهد:
- ارتباطات اجتماعی و تعامل اجتماعی و الگوهای محدودکننده
- تکرر در رفتار، علایق و فعالیت‌ها
علائم این بیماری باید در اوایل دوره رشد وجود داشته باشند، که معمولاً در سال دوم رشد کودک شناخته می‌شوند، اما ممکن است تا زمانی که کودک بزرگ تر نشده است، کاملاً آشکار نباشد. اوتیسم تا 24 ماهگی قابل تشخیص است.
در دسته ارتباطات اجتماعی و تعامل اجتماعی، پزشک معالج به دنبال جستجوی نشانه‌هایی از کمبودهای مداوم در معاشرت اجتماعی مانند، مکالمه عقب و جلو، ارتباطات غیر کلامی، از جمله زبان بدن و حرکات و مشکل در توسعه، درک و مشارکت سن مناسب ارتباط است.
با توجه به اینکه کودکان مبتلا به اوتیسم نیز به طور مکرر دچار اختلال شناختی هستند (در حال حاضر به آن اختلال رشد فکری نیز گفته می‌شود)، اما نباید به کودکانی که دچار اختلال شناختی هستند، بیماری اوتیسم را نسبت داد، مگر اینکه نقص ارتباطات اجتماعی آن‌ها بیشتر از آن باشد که با اختلال شناختی توضیح داده شود. اگر کودک اختلالی در ارتباطات اجتماعی و تعامل اجتماعی داشته باشد، اما دارای رفتارهای محدودکننده و تکراری نباشد، به احتمال زیاد به یک بیماری جدیدی به نام اختلال ارتباطات اجتماعی مبتلا شده است.
درمان بیماری اوتیسم
اوتیسم معمولاً یک وضعیت مادام العمر است. هم كودكان و هم بزرگسالان مبتلا به اوتیسم، می‌توانند از مداخلات رفتاری یا روش‌های درمانی كه علائم را كاهش می‌دهند و مهارت‌ها و توانایی‌ها را افزایش دهند، بهره مند شوند. هر کودک و بزرگسال مبتلا به اوتیسم خصوصیات منحصر به فرد خود را دارند. به همین دلیل، برنامه درمانی برای رفع نیازهای خاص، به صورت جداگانه انجام می‌شود. بهتر است هرچه سریع تر مداخلات را شروع کنید، بنابراین فواید درمانی می‌تواند در طول زندگی ادامه یابد.
بسیاری از مبتلایان به اوتیسم، معمولاً شرایط پزشکی دیگری مانند پریشانی دستگاه گوارش، تشنج و اختلالات در خواب را دارند. مداخلات برای درمان می‌تواند شامل رفتارهای درمانی، داروها یا هر دو آن‌ها باشند. بعضی اوقات در طول درمان‌های رفتاری فشرده، متخصصان خدمات را در منزل ارائه می‌دهند. با بزرگ شدن کودک و رشد او، ممکن است درمان متناسب با نیازهای خاص کودک اصلاح شود.
کار درمانی: کار درمانی، به منظور کمک به مهارت‌های لازم کودکان، برای انجام فعالیت‌ها یا مشاغل مربوط به زندگی روزمره است. کار درمانی شامل مهارت‌های حرکتی خوب، مهارت‌های پردازش حسی، مهارت‌های خودیاری و سایر مهارت‌ها است.
داستان اجتماعی: بسیاری از والدین استفاده از چیزی به نام داستان‌های اجتماعی را نیز مفید می‌دانند. داستان‌های اجتماعی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که یک روش تعاملی و جذاب را برای قرار گرفتن کودکان در موقعیت‌های اجتماعی، ارائه می‌دهند. داستان‌هایی استفاده می‌شوند که شامل، روایت، عکس و نقاشی هستند تا کودک را از طریق یک تجربه راهنمایی کنند و او را برای آنچه انتظار دارد آماده کنند.
دارویی: هیچ دارویی وجود ندارد که علائم اصلی اوتیسم را درمان کند، اما داروهایی جهت کمک به مشکلاتی که اغلب در کنار این اختلال ایجاد می‌شوند، مانند افسردگی، اضطراب و بیش فعالی تجویز می‌شوند.
گزینه دیگر: لازم به ذکر است که بسیاری از روش‌های درمانی جایگزین نیز برای اختلال طیف اوتیسم پیشنهاد شده است. اما هیچکدام از این روش‌های درمانی جایگزین، مانند رژیم‌های غذایی، مکمل‌ها، ارتباطات آسان، هیچ مدرک علمی معتبری ندارند. این مهم است که والدینی که تصمیم می‌گیرند این روش‌های درمانی را انجام دهند، باید با مشورت یک پزشک واجد شرایط این کار را انجام دهند.
تاثیر اوتیسم در بارداری
اگر چه در حال حاضر هیچ درمانی برای اوتیسم وجود ندارد، اما مطالعات نشان داده اند که اقدامات خاصی می‌تواند به زنان باردار کمک کند تا از ابتلا به اوتیسم جلوگیری کنند. اختلال طیف اوتیسم (ASD) یک ناتوانی عصبی است که باعث تأخیر در توسعه به ویژه در عملکرد اجتماعی می‌شود. مادران جدید برای افزایش سلامت فرزندانشان باید اقدامات پیشگیرانه‌ای انجام دهند. از ابتدای بارداری، نکات زیر می‌تواند به مادران در انتظار کمک کند تا از ابتلا به اوتیسم در جنین در حال رشد خود جلوگیری کنند. این نکات شامل موارد زیر هستند:
کاهش قرار گرفتن در معرض سموم
جامعه علمی شواهدی را کشف کرده است که نشان می‌دهد، عوامل محیطی اغلب در ایجاد اوتیسم نقش دارند. مطالعه‌ای از دانشگاه هاروارد نشان داد، كودكانی كه مادرانشان در معرض آلودگی زیاد هستند، دو برابر خطر ابتلا به ASD دارند. زنان باردار می‌توانند با زدن ماسک، پر کردن مخزن بنزین خود پس از تاریکی، سموم موجود در هوا را محدود کرده و در صورت پایین بودن کیفیت هوا، در داخل خانه بمانند. بهتر است از بودن در مناطقی که دارای ترافیک زیاد است جلوگیری کنید، به خصوص هنگام انجام ورزش! در طول دوره بارداری، زنان باید از مصرف الکل، تنباکو و کافئین خودداری کنند. برخی پزشکان همچنین توصیه می‌کنند که از مصرف غذاهای کنسروی، بطری‌های پلاستیکی آب و استفاده بیش از حد از تلفن همراه نیز خودداری شود.
حفظ یک رژیم غذایی مغذی
زنان باردار می‌توانند با خوردن یک رژیم غذایی رنگارنگ و آلی و سرشار از سبزیجات سبز و میوه‌های حاوی آنتی اکسیدان، خطر ابتلا به اوتیسم را کاهش دهند. حداقل مصرف 80 گرم پروتئین در روز از منابعی مانند، بوقلمون، مرغ و آجیل توصیه می‌شود. بسیاری از متخصصان بهداشت، به کاهش استفاده از موادغذایی سفید، از جمله نان و شکر اشاره می‌کنند. وزارت بهداشت، درمان و خدمات انسانی به مادران آینده پیشنهاد می‌کند که میزان 400 تا 800 میکروگرم اسید فولیک مصرف کنند. افزایش ویتامین D با رشد عصبی بهتر در جنین‌ها ارتباط دارد. زنان باردار همچنین باید هشت لیوان آب فیلتر شده بنوشند، میزان جیوه مصرفی در ماهی را محدود کرده و امگا 3 را افزایش دهند. افزایش متوسط وزن 25 تا 35 پوند در دوران بارداری مطلوب است.
در سلامتی بمانید
معاینه منظم توسط پزشک و متخصص زنان و زایمان مهم است. سلامت مادران در طول دوران بارداری، تأثیر چشمگیری در کودکان هنوز متولد نشده دارد. مادران باید علیه سرخک (سرخچه) و آنفولانزا واکسینه شوند. تحقیقات در مؤسسه MIND نشان داده است که عفونت‌های ویروسی می‌توانند در سلول‌های مغزی کودک اختلال ایجاد کرده و اتصالات عصبی را تغییر دهند. رعایت تمام موارد احتیاطی، برای جلوگیری از دیابت حاملگی می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به اوتیسم کمک کند. در صورت امکان، زنان باردار باید در تجویز دارو برای خود، به ویژه داروهای ضد افسردگی، بدون نظارت پزشکی خودداری کنند. عملکرد عصبی نوزادان به طور طبیعی با عبور از کانال تولد بهبود می‌یابد، بنابراین جلوگیری از سزارین غیر ضروری می‌تواند به این امر کمک کند.
اوتیسم نوعی اختلال پیچیده است بدون یک علت شناخته شده یا محرک. دانشمندان قبول دارند كه ژنتیك تا 90 درصد خطر ابتلا به اوتیسم را بر عهده دارد. اینکه کودک مبتلا به ASD رشد کند، معمولاً از کنترل والدین خارج است. با این حال، یک مطالعه نشان داده است که میزان ابتلا کودک به اوتیسم، در مادرانی که در سن 40 سالگی فرزند خود را به دنیا می‌آورند، 15 درصد بیشتر است و برای پدران بالای 50 سال، 66 درصد بیشتر است. برنامه ریزی مناسب برای بارداری و مراحلی که باید برای سلامتی طی شوند، می‌توانند به طور مؤثر در پیشگیری بیماری اوتیسم کمک کنند.
چشم انداز افراد مبتلا به اوتیسم
در بسیاری از موارد، علائم اوتیسم با رشد کودک کاهش می‌یابند. والدین کودکانی که مبتلا به اوتیسم هستند، باید انعطاف پذیر و آماده تنظیم درمان در صورت نیاز کودک باشند. برخی از مبتلایان به اوتیسم به زندگی معمولی خود ادامه می‌دهند، اما اغلب با افزایش سن به خدمات و پشتیبانی نیاز دارند. تحقیقات در زمینه ASD شامل مطالعات در مورد تشخیص زودرس، پیشگیری، علل، تشخیص و درمان است.
