آنژیوگرافی قلب چیست و به چه منظور انجام می‌گیرد؟

در آنژیوگرافی از اشعه ایکس و رنگ مخصوص (کنتراست) برای گرفتن عکس از عروق مغز، قلب و کلیه‌ها استفاده می‌شود.

رنگ در یک لوله یا catheter  کوچک به یک شریان در کشاله ران یا بازو تزریق می‌شود. لوله کوچک پس از تزریق بی‌حسی موضعی در اطراف سرخرگ وارد می‌شود. بنا به شرایط گاها داروی آرامبخش وریدی داده می‌شود. پس از تزریق رنگ، با استفاده از دستگاه اشعه ایکس عکس گرفته می‌شود.

 

مزایای مرتبط با آنژیوگرام یا آنژیوگرافی

این روش به منظور تشخیص بیماری جهت نشان دادن تصاویر بسیار دقیق از عروق داخل مغز، قلب و کلیه‌های شما انجام می‌شود.

همچنین این روش می‌تواند جهت نشان دادن انسداد رگ‌های شما استفاده شود.

 

خطرات مرتبط با آنژیوگرافی

پزشک شما خطرات انجام آنژیوگرافی را می‌داند. او قبل از توصیه انجام آنژیوگرافی به شما خطرات را در نظر می‌گیرد و با شما به اشتراک می‌گذارد.

خطرات احتمالی این روش عبارتند از:

• اغلب این روش در اوایل بارداری توصیه نمی‌شود.
• میزان اشعه وارده. شما در معرض اشعه رادیویی قرار می‌گیرید تا تعداد مشخصی عکس رادیویی از شما گرفته شود و بررسی بخشی از بدن که مورد نیاز پزشک است، صورت پذیرد.
• درصد بسیار کمی از بیماران در طولانی مدت و پس از دریافت این اشعه به سرطان مبتلا شدند.
• اگر از برخی داروها استفاده می‌کنید و این داروها شامل داروهای ضد انعقاد خون (داروهای رقیق کننده خون) و داروهای دیابتی است، خطر استفاده از این روش برای شما هم وجود دارد.
• اگر بیماری کلیوی شناخته شده‌ای دارید، خطر استفاده وجود دارد.
• یک واکنش آلرژیک از رنگ استفاده شده جهت انجام آنژیوگرافی. ممکن است حالت تهوع، عطسه، استفراغ، خارش، کهیر و سرگیجه داشته باشید. واکنش‌های جدی‌تر می‌تواند رخ دهد اما بسیار نادر است.
• عفونت، خون‌ریزی یا آسیب در محل تزریق
• لخته شدن خون در دیواره رگ یا ضعف دیواره خونی که ممکن است نیاز به درمان داشته باشد.

اگر در مورد خطرات نگران هستید، قبل از معاینه با پزشک خود صحبت کنید.

 

قبل از انجام آنژیوگرافی

این احتمال وجود دارد که قبل از آنژیوگرافی به منظور تعیین میزان لخته شدن خون شما به آزمایشات گسترده‌ای نیاز باشد.

این دستورالعمل‌ها را شب قبل از انجام آزمایشات خود بررسی نمایید:

داروها

قبل از قطع هرگونه دارو، حتما با پزشک عمومی یا پزشک درخواست کننده این آزمایش مشورت کنید.

در اینجا چند دستورالعمل وجود دارد:

• از مصرف هر نوع آسپرین یا هرگونه محصول حاوی آسپرین خودداری کنید.
• در طی 72 ساعت قبل از آزمایش و 24 ساعت پس از آزمایش، دی پیریدامول (Persantine®) یا وارفارین (Coumadin®) را مصرف نکنید. این داروها اغلب به عنوان قرص‌های رقیق کننده خون شناخته می‌شوند.
• Plavix P را به مدت 5 روز قبل از عمل مصرف نکنید.
• داروهای دیگر را به طور معمول و طبق تجویز پزشک مصرف کنید، خصوصاً هر دارویی که برای انجام این آزمایش مصرف می‌کنید.

اگر دیابت دارید

• اگر انسولین rapid-acting (کاهش دهنده سریع قند خون) مصرف می‌کنید، روز عمل، آن را مصرف نکنید.
• اگر انسولین long-acting (کاهش دهنده نرمال قند خون) مصرف می‌کنید، دوز معمول را استفاده نمایید.
• اگر NPH یا DETEMIR مصرف می‌کنی ، نصف دوز را مصرف کنید.
• لطفاً هنگام ورود به پرستار رادیولوژی اطلاع دهید که دیابت دارید.
• به منظور کاهش خطر عوارض کلیوی، 48 ساعت قبل از آزمایش یا 48 ساعت بعد از آزمایش، گلوکوفاژ “Glucophage” (هیدروکلراید متفورمین “metformin hydrochloride”) را مصرف نکنید. با پزشک مراقبت‌های اولیه خود تماس بگیرید و بپرسید که چگونه این روزها قند خون خود را به بهترین شکل کنترل کنید.

خوردن و آشامیدن قبل از انجام آنژیوگرافی

• به طور معمول همه بیماران بعد از نیمه شب و قبل از عمل خود چیزی نبایند بخورند.
• در روز عمل فقط مایعات برای صبحانه بنوشید. مایعات آبکی شامل آبگوشت، چای، قهوه سیاه و گیاه زنجبیل است.

توجه: افرادی که در حین انجام عمل، بیهوشی عمومی دارند، بعد از نیمه شب نباید چیزی بخورند یا بنوشند.

 

در روز آنژیوگرافی

• بیمار باید یک همراه داشته باشد تا در هنگام ترخیص، در کنار او باشد و موارد اجرایی را انجام دهد. همچنین بیمار را تا منزل همراهی نماید.
• اشیای قیمتی مانند جواهرات یا کارت‌های اعتباری به همراه نداشته باشید.
• لیست داروهای مصرفی فعلی و حساسیت‌هی خود را به همراه داشته باشید.
• شما با پزشک خود ملاقات خواهید کرد و او دستورالعمل‌های مهم و ضروری را بررسی می‌کند و در مورد سوالات شما صحبت می‎کند. همچنین پزشک سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کند.
• تقریباً در همه موارد، آزمایشات آزمایشگاهی لازم خواهد بود و پزشک شما باید نتایج را قبل از شروع آنژیوگرافی را مطالعه کند. این احتمال وجود دارد که چندین ساعت طول بکشد تا نتایج آزمایشگاه در دسترس باشد.

 

در طی آنژیوگرافی

• از شما خواسته می‌شود لباس مخصوص بیمارستان را بپوشید.
• آزمایشات و آماده شدن برای آنژیو تقریباً 2 تا 3 ساعت طول خواهد کشید. این احتمال وجود دارد که آرام بخشی با دوز پایین تجویز گردد.
• در طی آنژیوگرافی، یک لوله باریک و بلند به نام کاتتر در رگ بزرگ (در ناحیه کشاله ران) وارد می‌شود.
• کاتتر به آرامی و با دقت از طریق شریان رد می‌شود تا جایی که نوک آن به رگ برسد تا توسط آنژیوگرافی بررسی شود.
• مقدار کمی ماده حاجب از طریق کاتتر به قسمت عروق خونی تزریق می‌شود و با اشعه ایکس تصویربرداری می‌شود. ماده حاجب رگ‌های خونی را قادر می سازد تا در تصاویر اشعه ایکس ظاهر شوند.
• پزشکی که به طور خاص در آنژیوگرافی آموزش دیده است، تصاویر اشعه ایکس را مطالعه می‌کند تا منبع مشکل و میزان آسیب به بخش‌های رگ خونی را بررسی کند.

 

بعد از آنژیوگرافی

• شما 4 تا 6 ساعت تحت نظر خواهید بود. در آن زمان، پرستار رادیولوژی درباره دستورالعمل‌هایی که می‌بایست در خانه رعایت نمایید با شما صحبت خواهد کرد. فرم نوشتاری این دستورالعمل‌ها به شما ارائه می‌شود. لطفا این موارد را در خانه انجام دهید.
• قبل از ترخیص، یک رادیولوژیست شما را ارزیابی می‌کند. سپس پزشک نتایج آزمایش را با شما در میان می‌گذارد.
• اگر به دیابت مبتلا هستید، گلوکوفاژ (هیدروکلراید متفورمین) را به مدت 48 ساعت پس از آزمایش مصرف نکنید تا خطر عوارض کلیوی کاهش یابد.

 

آماده سازی بیمار برای آنژیوگرافی

• معمولاً برای انجام این روش به صورت روزانه در بیمارستان بستری می‌شوید.
• نامه ارجاع یا فرم درخواست اشعه ایکس گرفته شده در 2 سال گذشته را به همراه داشته باشید.
• اطلاعات مربوط به اشعه ایکس انجام شده را به کارمندان رادیولوژی بسپارید زیرا پزشک ممکن است نیاز به بررسی آن‌ها داشته باشد. پرسنل رادیولوژی به شما می‌گویند چه زمانی این گزارشات و اطلاعات را می‌توانید دربافت نمایید.
• لباس راحت و گشاد بپوشید.
• تمام جواهرات و اشیای قیمتی را در خانه بگذارید.
• این احتمال وجود دارد که از شما خواسته شود چهار ساعت قبل از انجام آنژیوگرافی غذا نخورید.
• در طی چهار ساعت قبل از انجام آنژیوگرافی، شما مجاز به نوشیدن مایعاتی مانند چای سیاه، قهوه، سوپ آبکی یا آب خواهید بود. نوشیدن و دریافت مایعات برای کلیه‌های شما مهم و لازم است.

مهم است که قبل از اسکن موارد زیر را به پزشک خود بگویید:

• اگر باردار هستید یا ممکن است باردار باشید.
• اگر هرگونه آلرژی و بیماری از جمله آسم، دیابت، بیماری قلبی، بیماری کلیوی یا مشکلات تیروئید دارید.
• درباره هر دارویی که مصرف می‌کنید.

درست قبل از آنژیوگرافی موارد زیر انجام می‌شود

• این احتمال وجود دارد که به شما لباس مخصوص بپوشانند.
• این احتمال وجود دارد که از شما خواسته شود هرگونه اشیای فلزی را از خود دور کنید.
• اگر در حین انجام عمل نیاز به آرام بخش باشد، می‌بایست سوزن سرم را در پشت دست خود نگه داردید.

دریافت نامه رضایت از بیمار

شما حق قبول یا رد انجام یک معاینه را دارید و فقط در صورت تمایل شما این آزمایش انجام می‌گردد. به صورت معمول از شما خواسته می‌شود که فرم رضایت نامه را تکمیل کنید. در صورت عدم رضایت شما، این تست انجام نمی‌گردد و می‌بایست به دنبال راه‌های تشخیص و درمان دیگری باشید.

 

در طی آنژیوگرافی چه اتفاقی می‌افتد؟

در طی آنژیوگرافی از شما خواسته می‌شود که به پشت روی تخت اشعه ایکس دراز بکشید. پرستار پارچه‌ی استریل را روی شما قرار می‌دهد.

پرستاران یک لوله یا کاتتر کوچک را در شریان بازو یا کشاله ران شما قرار می‌دهند و رنگ را به آن تزریق می‌کنند.

عوارض جانبی احتمالی “رنگ حاجب”:

• ممکن است برای چند ثانیه کمی خنکی یا گرگرفتگی احساس کنید.
• بخشی از بدن شما ممکن است احساس گرما کند. اگر این مسئله شما را آزار می‌دهد به پرستاران بگویید.
• پس از آماده شدن، پرستار رادیولوژی جهت راه اندازی دستگاه اشعه ایکس به پشت صفحه یا در اتاق دیگری می‌رود. آن‌ها از شما می‌خواهند که بی حرکت باشید همچنین این احتمال وجود دارد که از شما بخواهد که در طول اشعه ایکس نفس عمیق بکشید و نفس خود را حبس کنید.
• هنگامی که پرتونگاری شما به پایان رسید از شما خواسته می‌شود صبر کنید تا پرستاران متخصص رادیولوژی، تصاویر را بررسی کنند زیرا ممکن است به اشعه ایکس دیگری نیاز داشته باشید.
• معمولاً آزمون از زمان آماده شدن بین 30 دقیقه تا یک ساعت طول می‌کشد.

 

چه زمانی جواب آنژیو را می‌گیرم؟

مدت زمانی که برای دریافت نتایج لازم است بسته به جایی که اسکن خود را انجام می‌دهید متفاوت خواهد بود. پزشک رادیولوژی به تصاویر نگاه می‌کند و گزارشی می‌نویسد. تصاویر ممکن است روی عکس کاغذی یا روی CD باشد.

حتما سوال نمایید که آیا باید منتظر بمانید تا عکس‌ها را بگیرید و برای پزشک خود ارسال نمایید یا آن‌ها جواب تست را برای پزشک شما ارسال می‌نمایند.

پزشک شما باید گزارش و نتایج آزمایش را با شما در میان بگذارد. برای این کار باید یک وقت ملاقات بگیرید.

 

بعد از عمل آنژیوگرافی

• پرستاران ومتخصصین، کشاله ران یا بازو و نبض و فشار خون شما را بعد از عمل و به مدت 4 تا 6 ساعت بررسی می‌کنند. این احتمال وجود دارد که شب در بیمارستان بستری شوید و معمولاً قبل از بازگشت به فعالیت‌های عادی باید 24 ساعت استراحت نمایید.
• اگر هنوز سوزن در کشاله ران یا بازوی شما باشد، کارکنان باید آن را بیرون آورند.
• کارکنان دستورالعمل‌های خاصی به شما می‌دهند.
• رنگ حاجب موجود در ادرار از بدن شما خارج می‌شود. به دلیل بی رنگی متوجه آن نخواهید شد.
• به منظور دفع رنگ از بدن، مایعات زیادی بنوشید.

اگر آرامبخش در بدن شما است

• شما نباید رانندگی کنید یا از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده کنید. در این وضعیت می‌بایست در طی 24 ساعت، شخصی را به صورت همراه در کنار خود داشته باشید.
• در طی آن روز نباید از ماشین، اتومبیل و وسایل برقی خطرناک استفاده نمایید.

 

هزینه‌های انجام آنژیو

بیمارستان عمومی. معمولا با بیمه‎های در نظر گرفته شده، هزینه‌ای برای شما ندارد مگر این که شرایط خاصی ایجاد شود

بیمارستان خصوصی. هزینه‌ها را از طریق بیمه و ارائه دهنده بیمه درمانی بررسی نمایید.

موارد ذکر شده به کشور، شهر و منطقه زندگی شما بستگی دارد و با توجه به شرایط آن منطقه هزینه‌ها تعیین می‌گردد.

 

موارد زیر را رعایت نمایید

به طور کلی توصیه می‌شود یک فرد بزرگسال مسئولیت پذیر یک شب بعد از عمل در کنار شما باشد. در بعضی مواقع ممکن است لازم باشد شب را در بیمارستان بمانید.

آنژیوگرافی به پزشک شما اجازه می‌دهد تا نحوه گردش خون درون رگ‌ها را در مکان‌های خاص بدن مشاهده کند. این آزمایش تشخیصی جهت تعیین منبع خاص ناهنجاری در گردن، کلیه‌ها، پاها یا سایر نقاط نیز استفاده می‌شود.

 

منبع: www.healthline.com