ایمپلنت دندان به همراه مزایا و خطرات آن

ایمپلنت دندان (کاشت دندان) طی سال های اخیر، چهره‌ی دندانپزشکی را تغییر داده است. در صورتی که فردی، یک یا چند دندان خود را از دست داده باشد، می‌تواند به کمک ایمپلنت‌ها جایگزین مناسبی برای آن‌ها داشته باشد. در این مطلب قصد داریم تا در مورد انواع کاشت، مزیت ها و خطرات مرتبط با آن‌ها توضیح دهیم. در پایان این مقاله شما خواهید فهمید که از جراحی کاشت دندان چه انتظاری داشته باشید و این روش چه میزان هزینه برای شما در پی دارد.

 

ایمپلنت دندان چیست؟

ایمپلنت دندان، ساختاری است که جایگزین دندان از دست رفته می‌شود؛ به این صورت که جراح ساختاری مانند پیچ را در استخوان فک شما جایگذاری می‌کند. این ساختار مانند ریشه برای دندان مصنوعی ، که در اصطلاح تاج (crown) نامیده می‌شود، عمل می‌کند. جنس این بخش فلزی، از تیتانیوم است که سبک، قوی و زیست سازگار است و بدن آن را پس نمی‌زند. بین ایمپلنت و تاج، بخش اتصال دهنده (abutment) وجود دارد که ایمپلنت و تاج را به هم متصل می‌کند.

تاج به گونه ای ساخته می‌شود که با شکل، رنگ و عملکرد دیگر دندان‌های فرد هماهنگ باشد. (برای هر فرد به صورت مجزا ساخته می‌شود).

مزیت ایمپلنت دندان چیست؟

در ابتدا لازم به ذکر است که جراحی ایمپلنت دندان، بیش‌ترین آمار موفقیت را در بین دیگر جراحی‌های ایمپلنت دارد. ایمپلنت‌ها در مقایسه با دندان‌های مصنوعی قابل جابه‌جایی، مزیت هایی دارند. از جمله‌ی این مزیت ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:• راحت تر هستند و طبیعی تر به نظر می‌رسند.
• درصد موفقیت بیشتری دارند.
• عملکرد جویدن را در فرد بهبود می‌بخشند.
• خطر کم تری برای ایجاد حفره در دندان‌های اطراف دارند.
• به حفظ شکل و تراکم استخوان‌های فک کمک می‌کنند.
• حساسیت کم تری برای دندان‌های اطراف ایجاد می‌کنند.
• همچنین از اسکلت صورت و به طور غیرمستقیم از ساختارهای نرم‌بافت – لثه، گونه ها و لب ها پشتیبانی می‌کنند.
• نیاز به خارج کردن و تمیز کردن ندارند.

کاشت دندان به شما کمک می‌کند تا غذا بخورید، لبخند بزنید، صحبت کنید و کاملاً طبیعی به نظر برسید. این عملکرد باعث بهزیستی اجتماعی، روانشناختی و جسمی ‌می‌شود.
با همه‌ی این اوصاف، کاشت دندان برای همه‌ی افراد مناسب نیست. کسانی که جراحی کاشت انجام می‌دهند باید استخوان‌های فک سالمی ‌داشته باشند، زیرا پایه‌ی ایمپلنت باید با استخوان فک پیوند بخورد.

 

چند نوع ایمپلنت دندان وجود دارد؟

دو نوع ایمپلنت اصلی دندان، کاربرد بیش‌تری دارند: اندوستال (endosteal) و تحت فشار(subperiosteal)

اندوستال:

این نوع، رایج‌ترین نوع ایمپلنت است. در این روش، ایمپلنت به طور مستقیم روی استخوان فک قرار می‌گیرد. به همین دلیل، این جراحی در دو مرحله‌ی مجزا انجام می‌شود. در مرحله‌ی اول، پیچ تیتانیومی‌ روی فک جایگذاری می‌شود. پس از گذشت 3 تا 6 ماه که تجمع استخوانی اتفاق می‌افتد، مرحله‌ی دوم انجام می‌شود. در این مرحله اتصال دهنده و تاج جایگذاری می‌شوند.

نوع تحت فشار:

این نوع، کم تر متداول است و معمولا زمانی انجام می‌شود که بیمار توده‌ی استخوانی کافی برای انجام جراحی اندوستال ندارد و یا نمی‌تواند و نمی‌خواهد تقویت استخوان برای بهبود توده‌ی استخوانی داشته باشد. ایمپلنت‌های تحت فشار از یک قاب فلزی و بست های بیرون زده تشکیل شده‌اند. قاب روی استخوان فک و زیر خط لثه قرار می‌گیرد و اتصال دهنده، بالای خط لثه جایگذاری می‌شود. پس از بهبود لثه، قاب روی استخوان فك ثابت می‌شود و دندان مصنوعی می‌تواند به بست وصل شود.

علاوه بر دو نوع رایج ایمپلنت، انواع دیگری نیز وجود دارد. این موارد شامل “مینی ایمپلنت” ،”ایمپلنت دندان با بار فوری” و “ایمپلنت‌های all-on-4 “هستند. اگرچه این کاشت ها به اندازه دو مورد فوق معمول نیستند، اما مصارف خاصی دارند که ممکن است نیازهای فردی شما را برطرف کنند.
مینی ایمپلنت دندانی یا MDI، دقیقاً همان چیزی است که از نام آن پیداست. این ایمپلنت نسبت به انواع معمول قطر کوچکتری دارد وقطر آن، به اندازه‌ی قطر یک خلال دندان است. اندازه‌ی کوچکتر این ایمپلنت اجازه می‌دهد تا کمتر تهاجمی ‌باشد و به دلیل اندازه کوچکتر، معمولاً برای ایجاد پایداری، به جای پشتیبانی کامل از دندان، استفاده می‌شود.

ایمپلنت دندان با بار فوری، به عنوان “دندان در یک روز” عمل می‌کند، زیرا روند آن در مقایسه با سایر کاشت ها سریع تر است. ایمپلنت بار فوری و دندان مصنوعی همگی در همان روز روی فک قرار می‌گیرند. با این وجود دندان‌هایی با این نوع، معمولاً موقتی هستند و در بعضی مواقع نیاز به تعویض دارند. این ایمپلنت‌ها برای افرادی که توده استخوانی خوبی دارند، به خوبی کار می‌کنند.
اما ایمپلنت AO4 در مواقعی که نیاز به قرار دادن ایمپلنت‌های مختلف هست ،استفاده می‌شود. همچنین می‌توان از آن، برای ایمن سازی پروتزها استفاده کرد. ایمپلنت AO4 می‌تواند به عنوان نقاط لنگر، کل دهان دندان‌های بالا یا پایین را جایگزین کند. در این نوع نیز، ایمپلنت و دندان مصنوعی موقتی معمولاً در یک روز قرار می‌گیرند. پس از بهبودی لثه، دندانهای مصنوعی دائمی‌ جایگزین می‌شوند.

 

مراحل اصلاحی، چه مراحلی هستند؟

هر فرد احتمالاً تجربه متفاوتی از جراحی کاشت دندان را تجربه می‌کند. عواملی که ممکن است در این امر تأثیر بگذارند عبارتند از:
• تعداد دندان‌هایی که نیاز به جایگزینی دارند.
• محل قرارگیری ایمپلنت در داخل فک
• کمیت و کیفیت استخوان‌ها در محل کاشت
• سلامت اساسی دهان و سیستمی‌ بیمار
بسته به هر یک از این عوامل، مراحل اصلاحی نیاز است که در ذیل به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
1. تقویت سینوس : قرار دادن ایمپلنت در فک فوقانی، به دلیل وجود سینوس ها دشوار است. در این صورت ممکن است جراح نیاز به تقویت سینوس‌ها داشته باشد. در این روش کف سینوس‌ها را بالا می‌آورند تا استخوان بیشتری رشد کرده و جراحی موفقیت آمیزتر باشد.
2. اصلاح ناهنجاری: برخی از افراد دارای ناهنجاری هایی در فک خود هستند که از رشد کافی استخوان‌ها جلوگیری می‌کنند. جراح برای جایگذاری مناسب ایمپلنت روی استخوان فک، نیاز به اصلاح این ناهنجاری‌ها دارد. این اصلاح شامل بالا کشیدن لثه برای افزایش فضا در استخوان‌های ناهنجار و استفاده از استخوان و شبیه آن برای مرمت و ساخت ناحیه‌ی مناسب می‌شود؛ این امر در نهایت منجر به بهبود استخوان‌های فک و جایگذاری مناسب ایمپلنت می‌گردد.

 

مراحل جراحی ایمپلنت چیست؟

1- آماده سازی و مشاوره‌ی اولیه : این جراحی ،یک جراحی سرپایی است. قبل از عمل، شما برای مشاوره اولیه به دندانپزشک خود مراجعه خواهید کرد. دندانپزشک شما معاینه جامع را برای شما انجام می‌دهد. او از فک شما عکس برداری می‌کند و گزینه هایی را برای تدوین برنامه جراحی ایمپلنت با شما در میان می‌گذارد.وقتی برنامه ای را تهیه کرد و متوجه شد که شما از سلامتی لازم برخوردار هستید، جراحی را برنامه ریزی می‌کند.
2- محل انجام جراحی : عمل کاشت دندان به طور معمول در مطب دندانپزشکی و توسط تیمی ‌از متخصصان آموزش دیده در جراحی دهان و دندان و ترمیمی‌، انجام می‌شود.

3- خوردن و آشامیدن قبل از جراحی : به دلیل استفاده از بی حسی موضعی و آرام بخش ها در حین جراحی، بهتر است از نیمه شب قبل از جراحی چیزی خورده نشود تا شکم به طور کامل خالی باشد.

4- داروهایی که قبل از جراحی باید استفاده شوند: دندانپزشک شما برای جلوگیری از ایجاد هرگونه عفونت، از چند روز قبل از جراحی برای شما آنتی بیوتیک واستفاده از دهان‌شویه های ضدباکتری مانند کلرهگزیدین را تجویز می‌کند.

5- تغییر سبک زندگی پیش از جراحی: کشیدن سیگار درصد موفقیت این جراحی را پایین می‌آورد، بنابراین لازم است که در این باره با دندانپزشک خود مشورت کنید.

6- مراحل انجام عمل جراحی: عمل کاشت دندان در چندین مرحله اتفاق می‌افتد که معمولاً چند ماه با هم فاصله دارند. در مرحله اول، دهان بیمار با بی حسی موضعی کاملاً بی حس می‌شود و یا به او آرام بخش داده می‌شود، بنابراین هیچگونه درد و ناراحتی احساس نمی‌کند. پس از آن در لثه، برش ایجاد می‌شود. ریشه دندان در محل دندان از دست رفته در فک قرارداده می‌شود. پس از قرار دادن ایمپلنت، دندانپزشک لثه ها را بر روی ایمپلنت می‌بندد.
بیمار در خانه بهبود می‌یابد و احتمالاً طی چند ماه دوباره به مرحله دوم این روش بر خواهد گشت. این فاصله، زمان کافی برای رشد استخوان در اطراف کاشت را می‌دهد. این فرآیند ادغام نامیده می‌شود، به این معنی که تیتانیوم با استخوان ترکیب می‌شود.
در مرحله‌ی بعدی قطعه‌ی اتصال دهنده روی ایمپلنت قرار می‌گیرد و پس از بهبود لثه، دندان ساخته شده روی آن قرار می‌گیرد.
البته لازم به ذکر است که این مراحل در بیماران مختلف متفاوت است. ممکن است در یک بیمار ترمیم استخوان‌ها 6 ماه طول بکشد، اما در بیمار دیگری تمامی ‌مراحل در یک جلسه انجام شود.

مراقبت‌های بعد از جراحی ایمپلنت شامل چه چیزهایی می‌شود؟

بعد از قرار دادن ایمپلنت‌ها، ممکن است بیمار دچار کبودی، تورم، خونریزی جزئی و درد شود. ممکن است به او توصیه شود در حین بهبود، غذاهای نرم، غذاهای سرد و سوپ گرم بخورد. هم چنین برای کمک به کم شدن هرگونه درد، پزشک داروهای بدون نسخه، از جمله Advil (ایبوپروفن) را تجویز می‌کند.

 

روش های نگهداری از ایمپلنت چیست؟

ایمپلنت‌ها، همانند دندان‌های طبیعی، نیاز به شستشوی مداوم و صحیح دارند.
مسواک زدن دندان‌ها حداقل روزی دو مرتبه و استفاده از نخ دندان و دهان‌شویه ها توصیه می‌شود.
همچنین مراجعات دوره‌ای به دندانپزشک و جراح برای بررسی سلامت دندان‌ها و لثه و هم چنین شستشو و پاک کردن حرفه ای (هر 6 ماه‌یکبار) نیاز است.

جراحی ایمپلنت دندان، برای چه افرادی مناسب نیست؟

همان طور که پیش تر اشاره کردیم، این جراحی برای تمامی‌ افراد مناسب نیست و خطرهایی در پی دارد. جراحان دندانپزشک، مجاز به انجام کاشت برای افراد زیر نیستند:
• افراد دارای بیماری های حاد
• افراد دارای بیماری های متابولیکی غیر قابل کنترل
• افراد دارای بیماری های استخوانی یا عفونت
در برخی موارد نیز، با این که انجام این جراحی ممنوع نیست، جراحان معمولا از استفاده از این روش امتناع می‌ورزند. این افراد شامل :
• افراد دارای عادات سنگین سیگار کشیدن
• افراد دارای عادات عملکردی همچون به هم ساییدن دندان‌ها
• افراد دارای اختلالات رفتاری و روانپزشکی
• افراد دارای بیماری ایدز، دیابت و یا پوکی استخوان
انجام جراحی ایمپلنت برای هر یک از افراد ذکر شده، خطر شکست این جراحی را در پی دارد.
جراحان دندانپزشکی همچنین به دلیل وجود عوارض جانبی روی افرادی که تحت درمان‌های زیر قراردارند، جراحی انجام نمی‌دهند:
• درمان دارویی بیس فسفونات برای بیماری های از دست دادن استخوان
• افراد تحت شیمی‌ درمانی
• افراد تحت درمان رادیوتراپی سر و گردن

 

انجام ایمپلنت دندان چه عوارض جانبی در پی دارد؟

مانند هر عمل جراحی و هر روش درمانی دیگر، این روش نیز عوارض ناخواسته ای را در پی دارد که البته در تمامی ‌افراد اتفاق نمی‌افتد.
افراد در حین و پس از انجام این جراحی ممکن است عوارض زیر را تجربه کنند:
• آسیب عصبی که در نهایت باعث ایجاد احساس تغییر در ناحیه‌ی جراحی می‌شود.
• باز شدن برش بعد از جراحی
• حرکت ایمپلنت
• خطر قرار گرفتن در معرض کاشت بالای لثه
• عفونت در ناحیه‌ی ایمپلنت
افرادی که حرکت ایمپلنت و کاشت بالای لثه را تجربه می‌کنند، نیازمند جراحی مجدد برای بهبود وضعیت ایمپلنت و یا خروج آن هستند.
برخی دیگر از علائم نیز حاکی از عدم موفقیت جراحی ایمپلنت هستند. علائمی‌مانند:
• متحرک بودن بیش از حد ایمپلنت
• ایجاد چرک و ترشحات دیگر در محل جراحی
• ایجاد درد در هنگام ضربه زدن به ایمپلنت
• از دست دادن سریع و پیش رونده استخوان
از این جمله هستند.

هزینه‌ی جراحی ایمپلنت چقدر است؟

عوامل متعددی در تعیین میزان هزینه‌ی این عمل جراحی دخیل هستند؛ از جمله:
• تعداد و نوع ایمپلنت مورد نیاز
• محل قرارگیری آن در داخل فک
• نیاز و یا عدم نیاز به شیوه های جبرانی یا جراحی هایی جهت اصلاح فک
یک دندانپزشک یا یک متخصص بهداشت دهان و دندان می‌تواند در طی معاینه اولیه هزینه جراحی کاشت دندان را تخمین بزند.
هزینه‌ی ایمپلنت دندان در ایران به دلیل نوسان قیمت دلار و وارداتی بودن مواد اولیه و ایمپلنت‌ها مدام در حال تغییر است. هزینه‌ی این جراحی از حدود4 میلیون آغاز شده و با توجه به عواملی که گفته شد بیشتر می‌شود. البته لازم به ذکر است که در ایران این مبلغ بسته به محل زندگی شما تغییر می‌کند. متاسفانه اکثر شرکت‌های بیمه جراحی ایمپلنت و به طور کلی جراحی های مربوط به دهان و دندان را تحت پوشش قرار نمی‌دهند، که این امر باعث بالا رفتن هزینه برای بیماران شده است.
سایر گزینه های جایگزینی دندان‌های از دست رفته، مانند پل (bridge)، ممکن است ارزان تر به نظر برسند، اما تمیز کردن پل سخت است و اغلب نیاز به تعویض و تعمیر دارد، بنابراین هزینه کلی این روش ها بیش‌تر است. اگر فردی به خوبی از ایمپلنت مراقبت کند، می‌تواند نسبت به دیگر شیوه ها، مزایای طولانی مدت را تجربه کند.

در پایان ذکر این نکته لازم است که هرچند ایمپلنت‌ها گزینه های بسیار مناسبی برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته هستند، برای تمامی ‌افراد مناسب نیستند. در نتیجه لازم است تا افراد پیش از تصمیم گیری، با دندانپزشک و جراح خود مشورت کنند تا بهترین شیوه را برای این منظور انتخاب کنند.