فلوئوروزیس یک وضعیت ظاهری است که روی دندان‌ها تأثیر می‌گذارد. این وضعیت، بیش از حد قرار گرفتن در معرض فلوراید در طی هشت سال اول زندگی است. یعنی زمانی که بیشتر دندانهای دائمی در حال شکل‌گیری هستند.
بعد از رشد دندانهای دائمی، ممکن است دندانهای افرادی که تحت تأثیر فلوروزیس قرار دارند، به آرامی تغییر رنگ بدهد. به عنوان مثال، ممکن است علائم سفید رنگی وجود داشته باشد که فقط دندانپزشکان آن را تشخیص دهند. در موارد شدیدتر، ممکن است دندان‌ها نشانه‌های زیر را داشته باشند:
- لکه‌هایی از زرد تا قهوه‌ای تیره
- بی نظمی‌های سطح
- چاله‌هایی که بسیار به چشم می‌آیند.
فهرست مطالب
فلوراید چیست؟
فلوراید یک ماده معدنی در استخوان‌ها و دندانهای شما است. همچنین به طور طبیعی در مواد زیر یافت می‌شود:
- آب
- خاک
- گیاهان
- سنگها
- هوا
از فلوراید معمولاً در دندانپزشکی برای تقویت مینای دندان استفاده می‌شود. مینا، لایه خارجی دندانهای شما است. فلوراید به جلوگیری از ایجاد حفره در دندان‌ها کمک می‌کند. همچنین در ایالات متحده و بسیاری از کشورها به مقدار کم به منابع عمومی آب اضافه می‌شود. این فرآیند را فلوراسیون آب می‌نامند.
فلوراید چه استفاده‌ای دارد؟
در زمینه سلامت انسان، از فلوراید عمدتا برای بهبود سلامت دندان استفاده می‌شود. بعضی اوقات می توانید آن را در منبع تغذیه محلی و بسیاری از محصولات زیر بیابید:
- خمیر دندان
- دهان شویه
- مکمل‌ها
از فلوراید در موارد زیر نیز استفاده می‌شود:
- در اسکن‌های تصویربرداری پزشکی ، مانند اسکن PET
- به عنوان یک عامل تمیز کننده
- در آفت‌کش‌ها
- برای ساخت محصولات تفلون، فولاد و آلومینیوم
شیوع فلوروزیس چقدر گسترده است؟
فلوروزیس برای اولین بار در اوایل قرن 20 مورد توجه قرار گرفت. محققان از شیوع زیاد لکه قهوه‌ای بر روی دندان ساکنان بومی کلرادو اسپرینگ متعجب شدند. این لکه‌ها به دلیل مقادیر بالای فلوراید در منبع آب محلی ایجاد شده بود. این فلوراید بود که به طور طبیعی در آبهای زیرزمینی وجود داشت. افراد دارای این لکه‌ها مقاومت غیرمعمول زیادی در برابر حفره‌های دندانی نیز داشتند. این جرقه حرکتی برای ورود فلوراید به منابع عمومی آب در سطحی بود که بتواند از ایجاد حفره جلوگیری کند اما موجب ایجاد فلوروزیس نشود.
فلوروز تقریباً از هر چهار آمریکایی 6 تا 49 ساله یک نفر را درگیر می‌کند. شیوع آن در سنین 12 تا 15 سالگی بیشتر است. اکثریت قریب به اتفاق موارد خفیف است و فقط حدود 2٪ متوسط در نظر گرفته می‌شوند. کمتر از 1٪ نیز شدید هستند. اما محققان همچنین مشاهده کرده‌اند که از اواسط دهه 1980 شیوع فلوروز در کودکان 12 تا 15 ساله افزایش یافته است.
اگرچه فلوئوروزیس یک بیماری نیست، اما تأثیرات آن از نظر روانشناختی ناراحت‌کننده و درمان آن دشوار است. هوشیاری والدین می‌تواند نقش مهمی در جلوگیری از فلوئوروزیس داشته باشد.
علل ایجاد فلوئوروزیس چیست؟
یکی از دلایل عمده بروز فلوروزیس، استفاده نامناسب از محصولات دندانی حاوی فلوراید مانند خمیر دندان و دهانشویه است. گاهی اوقات، کودکان آنقدر از طعم خمیر دندانهای حاوی فلوراید لذت می‌برند که بجای اینکه آن را بیرون بریزند، آن را می‌بلعند.
اما دلایل دیگری نیز برای فلوئوروزیس وجود دارد. به عنوان مثال، مصرف مقدار بیشتری از مکمل‌های حاوی فلوراید در اوایل کودکی می‌تواند باعث ایجاد آن شود.
سطح فلوراید در آب آشامیدنی چه میزان باید باشد؟
فلوراید به طور طبیعی در آب وجود دارد. سطح طبیعی فلوراید بالاتر از حد توصیه شده برای نوشیدن آب، ممکن است خطر ابتلا به فلوروزیس شدید را افزایش دهد. در جوامعی که سطح طبیعی فلوراید در آب آشامیدنی آنها بیش از 2 قسمت در میلیون است، توصیه شده که آب آشامیدنی خود را از منابع دیگری تامین کنند.
اداره بهداشت و خدمات انسانی آمریکا در ژانویه 2011 با تشویش از نگرانی مبنی بر اینکه کودکان ممکن است مقدار زیادی فلوراید دریافت کنند، میزان توصیه شده فلوراید در آب آشامیدنی را کاهش داد.
در ایران و در بیشتر شهرستان‌های آن، میزان فلوراید در آب آشامیدنی کمتر از میزان استاندارد است.
علائم فلوروزیس دندانی چیست؟
علائم فلوئوروزیس از لکه‌های ریز سفید یا رگه هایی است که ممکن است قابل توجه نباشد، تا لکه‌های قهوه‌ای تیره و مینای دندان شکاف‌دار و زبر که تمیز کردن آن دشوار است. دندان هایی که تحت تأثیر فلوئوروزیس قرار نمی‌گیرند صاف و براق هستند. همچنین باید سفید خامه‌ای کم رنگ باشند.
اگر مشاهده کردید که دندانهای کودک شما دارای رگه‌ها یا لکه‌های سفید است، با دندانپزشک خود تماس بگیرید.
از دهه 193۰، دندانپزشکان شدت فلوروزیس را با استفاده از دسته‌های زیر ارزیابی کرده‌اند:
- سوال برانگیز: مینای دندان تغییرات اندکی دارد، از چند نقطه تا بعضی اوقات لکه‌های سفید.
- خیلی خفیف: نواحی کوچک مات و سفید کاغذی در کمتر از 25٪ سطح دندان پراکنده شده‌اند.
- خفیف: نواحی مات سفید روی سطح گسترده‌ترند اما هنوز هم کمتر از 50٪ سطح را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
- در حد متوسط: مناطق مات سفید بیش از 50٪ سطح مینا را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
- شدید: تمام سطوح مینا تحت تأثیر قرار می‌گیرند. دندان‌ها همچنین دارای حفره‌هایی هستند که ممکن است گسسته یا در کنار هم باشند.
فلوئوروزیس چگونه درمان می‌شود؟
در بسیاری از موارد، فلوروزیس بسیار خفیف است و نیازی به درمان نیست. یا ممکن است فقط در مواردی که دیده نمی‌شود روی دندانهای پشتی تأثیر بگذارد.
با تکنیک‌های مختلف می‌توان ظاهر دندان‌هایی را که تحت تأثیر فلوروز متوسط تا شدید قرار گرفته‌اند، بهبود بخشید. بیشتر آنها با هدف پوشاندن لکه‌ها است.
چنین تکنیک‌هایی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
سفید کردن دندان و روش‌های دیگر برای از بین بردن لکه‌های سطح از این قبیل اقدامات است. توجه داشته باشید که سفید شدن دندان‌ها ممکن است به طور موقت ظاهر فلوروزیس را بدتر کند.
باندینگ کردن، که دندان را با یک رزین سخت که به مینا می‌چسبد، می‌پوشاند.
استفاده از تاج‌ها که روکش ها و پوسته‌هایی ساخته شده به صورت سفارشی هستند که قسمت جلوی دندان ها را می‌پوشانند تا ظاهر آنها بهتر شود. این موارد در موارد فلوروزیس شدید استفاده می‌شود.
MI Paste ، یک محصول فسفات کلسیم است که گاهی اوقات با روشهایی مانند میکروابریشن ترکیب می‌شود تا تغییر رنگ دندان را به حداقل برساند.
چگونه می‌توان از بروز فلوئوروزیس پیشگیری کرد؟
هوشیاری والدین عامل اصلی جلوگیری از فلوئوروزیس است.
اگر آب شما از یک سیستم عمومی تأمین می‌شود ، پزشک یا دندانپزشک – و همچنین اداره آب محلی یا بخش بهداشت عمومی – می‌توانند مقدار فلوراید موجود در آن را به شما بگویند. اگر به آب چاه یا بطری آب اعتماد کنید، اداره بهداشت عمومی یا یک آزمایشگاه محلی می تواند محتوای فلوراید آن را تجزیه و تحلیل کند. هنگامی که دانستید فرزند شما از نوشیدن آب و سایر منابع مانند آب میوه و نوشیدنی های غیر الکلی فلوراید دریافت می‌کند، می توانید با دندانپزشک خود تصمیم بگیرید که آیا کودک شما باید یک مکمل فلوراید داشته باشد یا خیر.
در خانه، تمام محصولات حاوی فلوراید مانند خمیر دندان، دهانشویه و مکمل‌ها را از دسترس کودکان خردسال دور نگه دارید. اگر کودک در مدت زمان کوتاهی مقدار زیادی فلوراید مصرف کند، ممکن است علائمی مانند:
- حالت تهوع
- اسهال
- استفراغ
- درد شکم
در او یروز کند.
اگرچه مسمومیت با فلوراید معمولاً عواقب جدی ندارد، اما سالانه چند صد کودک را به اورژانس می فرستد.
همچنین مهم است که استفاده از خمیر دندانهای حاوی فلوراید توسط کودک خود را کنترل کنید. فقط مقدار خمیر دندان به اندازه نخود را روی مسواک کودک خود قرار دهید. این کار برای محافظت از مسمومیت با فلوراید کافی است. همچنین به فرزند خود بیاموزید تا بعد از مسواک زدن به جای قورت دادن، خمیردندان را بیرون بریزد. برای تشویق کودک خود، از خمیردندان‌های حاوی طعم دهنده‌هایی که ممکن است کودکان آن را ببلعند، خودداری کنید.
احتمال ابتلا به فلوروز تا حدود هشت سالگی وجود دارد زیرا دندان‌ها هنوز در زیر لثه‌ها تشکیل می‌شوند. در نهایت، دریافت مقدار مناسب فلوراید بهترین کار است. دندانپزشک، متخصص اطفال یا پزشک خانواده می وانند در تعیین مقدار مناسب فلوراید برای کودک به شما کمک کنند. در اینجا برخی از کارهایی که والدین می توانند در خانه برای جلوگیری از فلوئوروز انجام دهند وجود دارد:
نوزادان تا 3 سال:
به کودک خود شیر دهید. آكادمی اطفال آمریكا استفاده از شیر مادر را برای همه نوزادان (به استثنای تعداد معدودی كه شیردهی برای آنها مضر است) تا 6 ماهگی توصیه می‌کند، سپس غذاهای جامد اضافه كنید و تا زمان رسیدن كودك به ۱۲ ماهگی به او شیر دهید. اگر کودک شما در درجه اول از شیرخشک تغذیه می‌کند، در مورد بهترین نوع شیرخشک برای کودک خود با پزشک خود مشورت کنید.
هنگامی که دندانهای کودک شما شروع به درآمدن می‌کند، دو بار در روز یا طبق دستور دندانپزشک یا پزشک، دندانهای آنها را کاملا مسواک بزنید.
3-8 ساله‌ها:
مسواک زدن دندان ها را به طور کامل دو بار در روز یا طبق دستور دندانپزشک یا پزشک ادامه دهید.
برای کودکان زیر شش سال از دهانشویه های حاوی فلوراید استفاده نکنید، مگر اینکه توسط دندانپزشک یا متخصص بهداشت دیگر توصیه شود. انجمن دندانپزشکی آمریکا آنها را در این سن توصیه نمی‌کند زیرا بسیاری از کودکان کمتر از شش سال رفلکس بلع خود را به طور کامل رشد نداده‌اند و ممکن است بیش از آنچه که بیرون میریزند، ببلعند.
استفاده از مکمل‌های غذایی حاوی فلوراید:
مکمل‌های غذایی حاوی فلوراید را فقط طبق دستور پزشک یا دندانپزشک استفاده کنید. مکمل های حاوی فلوراید برای کودکان بین 6 ماه تا 16 سال که در مناطق بدون فلوراید و در معرض خطر پوسیدگی دندان زندگی می‌کنند، توصیه می شود. نسخه باید طبق برنامه مکمل‌های حاوی فلوراید غذایی تأیید شده باشد.
