فلوکونازول : موارد مصرف، عوارض جانبی،‌ بارداری، تداخلات دارویی

قرص فلوکونازول “Fluconazole” هم به عنوان داروی عمومی و هم یک دارو با مارک تجاری Diflucan موجود است.

فلوکونازول به صورت قرص یا شربت است که از طریق دهان مصرف می‌شود. همچنین این دارو به شکل تزریقی نیز توسط یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی برای شما تجویز می‌شود.

قرص خوراکی فلوکونازول به منظور پیشگیری و درمان کاندیدیازیس “candidiasis” که یک عفونت قارچی است، استفاده می‌شود. همچنین جهت درمان مننژیت “meningitis” (عفونت مغز، نخاع یا هر دو) استفاده می‌گردد.

 

هشدارهای مهم درباره مصرف قرص فلوکونازول

هشدارهای مهم درباره مصرف این قرص را دنبال نمایید تا احتمال وقوع عوارض جانبی شایع کمتر شوند. در زیر به برخی از هشدارهای رایج اشاره شده است. این موارد را بررسی نمایید و به پزشک خود اطلاع دهید.

هشدار نارسایی کبد.

این دارو ممکن است باعث ایجاد نارسایی کبدی در شما شود. در حین مصرف این دارو، پزشک ممکن است عملکرد کبد شما را توسط آزمایش خون بررسی کند. اگر با مصرف این دارو دچار نارسایی کبدی شدید، این احتمال وجود دارد که پس از قطع مصرف دارو، نارسایی برگشت‌پذیر باشد.

هشدار جوش‌های پوستی.

این دارو می‌تواند باعث ایجاد بثورات شدیدی گردد که ممکن است منجر به مرگ بیمار شوند. در صورت بروز هر گونه جوش، باید مصرف دارو را قطع کنید.

هشدار ریتم نامنظم قلب.

مصرف فلوکونازول می‌تواند نحوه ضربان قلب شما را تغییر دهد. این تغییر، شما را در معرض خطر ابتلا به یک بیماری خطرناک ریتمیک قلب به نام torsades de pointes قرار می‌دهد. در صورتی که با بیماری خاص ریتمیک قلب متولد شده باشید، سطح پتاسیم پایینی داشته باشید یا از داروهای ضد روان‌پریشی یا داروهای ضد افسردگی خاصی استفاده نمایید، خطر ابتلا به مشکلات ریتمیک قلب شما بیشتر از سایر افراد است.

مشکلات غده فوق کلیوی.

فلوکونازول می‌تواند باعث ایجاد مشکلات غده فوق کلیوی شود. غده فوق کلیوی شما هورمون‌هایی تولید می‌کند که بر بسیاری از عملکردهای طبیعی بدن تأثیر می‌گذارد. این مشکل ممکن است پس از قطع دارو نیز قابل برگشت باشد.

هشدار آسیب جنین.

این دارو در صورت مصرف در دوران بارداری ممکن است به جنین آسیب برساند. اگر تمایل دارید که باردار شوید با پزشک خود صحبت کنید. در حین مصرف این دارو ممکن است به منظور جلوگیری از بارداری، نیاز به استفاده از راه‌های کنترل بارداری داشته باشید.

قرص فلوکونازول برای چیست؟

فلوکونازول یک داروی تجویزی است. این موضوع به این معنا است که به صورت قرص یا سوسپانسیونی است که از طریق دهان مصرف می‌شود.

قرص خوراکی فلوکونازول هم به عنوان داروی عمومی و هم به عنوان دارویی با نام تجاری Diflucan در دسترس است.

داروهای ژنریک معمولاً قیمت کمتری نسبت به نسخه برند تجاری خود دارند. در برخی موارد، آن‌ها ممکن است در تمام انواع یا اشکال دارویی خود، به عنوان داروی نام تجاری موجود نباشند.

 

 

چرا  از فلوکونازول استفاده می‌شود؟

قرص فلوکونازول به منظور پیشگیری و درمان کاندیدیازیس استفاده می‌شود. این بیماری در اثر عفونت با یکی از انواع قارچ کاندیدا ایجاد می‌شود. نمونه‌هایی از کاندیدیازیس عبارتند از عفونت قارچی واژن، و همچنین عفونت قارچی دهان (برفک).

همچنین کاندیدیازیس می‌تواند باعث عفونت در سایر قسمت‌های بدن شما از جمله گلو، مری، ریه‌ها و خون شود. افرادی که پیوند مغز استخوان انجام داده‌اند، ممکن است جهت جلوگیری از ابتلا به کاندیدیاز، با فلوکونازول درمان شوند. پیشنهاد این نوع از درمان به این دلیل است که سیستم ایمنی بدن آن‌ها ضعیف شده است و باعث می‌شود، احتمال ابتلای آن‌ها به شکل شدید کاندیدیازیس افزایش یابد.

همچنین فلوکونازول برای درمان مننژیت (عفونت مغز و نخاع) که توسط قارچ Cryptococcus ایجاد می‌شود، استفاده می‌شود.

فلوکونازول چگونه عمل می‌کند؟

فلوکونازول متعلق به دسته‌ای از داروها به نام ضدقارچ‌های تریازول “triazole antifungals” است. این مجموعه درمانی، گروهی از داروها هستند که به روشی مشابه اقدام به درمان بیماری می‌کنند. این داروها اغلب برای درمان شرایط مشابه استفاده می‌شوند.

فلوکونازول با مسدود کردن توانایی قارچ‌های کاندیدا “Candida” و کریپتوکوکوس “Cryptococcus” در تولید مثل، عمل می‌کند. در افراد مبتلا به عفونت ناشی از این قارچ‌ها، این دارو به خلاص شدن از شر عفونت کمک می‌کند. همچنین برای افرادی که بیشتر در معرض خطر ابتلا به کاندیدیاز هستند، به جلوگیری از عفونت کمک می‌کند.

 

عوارض جانبی قرص فلوکونازول

فلوکونازول با عارضه ایجاد خواب آلودگی شناخته نشده است اما می‌تواند عوارض جانبی دیگری ایجاد کند. با توجه به بدن و نحوه اثرگذاری این دارو، عوارض متفاوتی بروز می‌کند. در صورت مشاهده عوارض خاص و بی‌علت، با پزشک متخصص خود مشورت کنید.

عوارض جانبی رایج‌ فلوکونازول

عوارض جانبی رایج‌ قرص خوراکی فلوکونازول به میزان مصرف دارو بستگی دارد. هر چه دوز آن بیشتر باشد، احتمال بروز عارضه جانبی نیز زیادتر خواهد بود.

این عوارض جانبی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• سردرد
• اسهال
• حالت تهوع یا ناراحتی معده
• سرگیجه
• دل درد
• استفراغ
• تغییر در طعم غذا
• بثورات شدید در افراد با ایمنی پایین

 

اگر این اثرات خفیف باشند، ممکن است ظرف چند روز یا چند هفته از بین بروند. اگر آن‌ها شدید هستند یا از بین نمی‌روند، با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید.

عوارض جانبی جدی فلوکونازول

اگر عوارض جانبی جدی فلوکونازول بروز کرد، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید. اگر علائم شما تهدید کننده زندگی است یا اگر فکر می‌کنید، نیاز به اورژانس پزشکی دارید، با 115 تماس بگیرید.

عوارض جانبی جدی و علائم آن‌ها می تواند شامل موارد زیر باشد:

• آسیب کبدی.

علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• زرد شدن پوست یا سفیدی چشم
• ادرار تیره رنگ
• مدفوع رنگ روشن
• خارش شدید پوست
• استفراغ یا حالت تهوع
• بثورات شدید در افراد مبتلا به سندرم نقص ایمنی اکتسابی (ایدز) یا سرطان.

علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• پوسته پوسته شدن پوست
• بثورات شدید
• Torsades de pointes (یک وضعیت خطرناک ریتمیک قلب).

علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• احساس می‌کنید که قلب شما در حال پرش شدید است (تپش قلب)
• ضربان قلب سریع و نامنظم
• سرگیجه
• غش کردن
• تشنج
• مشکلات غده فوق کلیوی.

علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• ضعف عضلانی
• شکم درد
• خستگی
• از دست دادن اشتها

هدف ما این است که مرتبط‌‌‌ترین و جدیدترین اطلاعات درباره فلوکونازول را در اختیار شما قرار دهیم. با این حال، از آنجایی که داروها روی هر فردی، تأثیر متفاوتی می‌گذارند، نمی‌توانیم تضمین کنیم که این فهرست، شامل همه عارضه‌های احتمالی ممکن است. به خاطر داشته باشید که این اطلاعات، جایگزین توصیه‌های پزشکی نیست. به طور کلی در مورد دوزهای مناسب با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید.

 

فلوکونازول ممکن است با سایر داروها تداخل داشته باشد

قرص خوراکی فلوکونازول می‌تواند با سایر داروها، ویتامین‌ها یا گیاهانی که مصرف می‌کنید، تداخل داشته باشد. تداخل زمانی رخ می‌دهد که یک ماده نحوه عملکرد دارو را تغییر دهد. این شرایط می‌تواند مضر باشد یا از عملکرد صحیح دارو جلوگیری کند.

به منظور کمک به جلوگیری از تداخل دارویی، پزشک باید تمام داروهای شما را با دقت مدیریت کند. حتماً در مورد تمام داروها، ویتامین‌ها یا گیاهانی که مصرف می‌کنید، به پزشک خود اطلاع دهید. به منظور این‌که بدانید این دارو چگونه ممکن است با داروی دیگری که مصرف می‌کنید تداخل داشته باشد، با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید.

نمونه‌هایی از داروهایی که می‌توانند با فلوکونازول تداخل ایجاد کنند در زیر ذکر شده است.

داروهایی که نباید با فلوکونازول استفاده شوند

داروهای خاصی وجود دارند که نباید با فلوکونازول استفاده کنید. هنگامی که این داروها با فلوکونازول استفاده می‌شوند، می‌توانند اثرات خطرناکی در بدن شما ایجاد کنند.

 

نمونه‌هایی از این داروها عبارتند از:

• ترفنادین “Terfenadine”. هنگامی که با فلوکونازول در دوزهای 400 میلی گرم یا بالاتر استفاده می‌شود، این دارو می‌تواند باعث ایجاد یک وضعیت خطرناک ریتمیک قلب به نام torsades de pointes شود.
• پیموزاید، کلاریترومایسین، اریترومایسین، رانولازین، لومیتاپید، دونپزیل، وریکونازول و کینیدین ” Pimozide, clarithromycin, erythromycin, ranolazine, lomitapide, donepezil, voriconazole, and quinidine”. هنگامی که این داروها با فلوکونازول استفاده می‌شوند، این احتمال وجود دارد که باعث ایجاد یک وضعیت خطرناک ریتمیک قلب به نام تورساد د پوینت “torsades de pointes” شوند.

داروهایی که همزمان با مصرف فلوکونازول، خطر عوارض جانبی را افزایش می‌دهند

مصرف فلوکونازول با برخی داروها خطر عوارض جانبی آن داروها را افزایش می‌دهد. نمونه‌هایی از این داروها عبارتند از:

• داروهای دیابت مانند گلیبورید “glyburide” و گلیپیزید “glipizide”. افزایش عوارض جانبی می‌تواند شامل قند خون پایین باشد. این شرایط باعث ایجاد علائمی مانند تعریق و لرز، لرزش، نبض سریع، ضعف، گرسنگی و سرگیجه می‌شود.
• وارفارین “Warfarin”. افزایش عوارض جانبی می‌تواند شامل کبودی، خونریزی بینی و خون در ادرار یا مدفوع باشد.
• فنی توئین “Phenytoin”. مصرف این دارو همراه با فلوکونازول می‌تواند باعث اختلال در هماهنگی، اختلال در گفتار و گیجی شود. در حین مصرف فلوکونازول، پزشک سطح فنی توئین خون را اندازه‌گیری می‌کند. این امکان وجود دارد که در حین مصرف فلوکونازول، پزشک دوز فنی توئین مصرفی شما را کاهش دهد.
• سیکلوسپورین “Cyclosporine”، تاکرولیموس “tacrolimus” و سیرولیموس “sirolimus”. افزایش عوارض جانبی می‌تواند شامل آسیب کلیوی باشد. در حالی که فلوکونازول مصرف می‌کنید، پزشک به منظور بررسی علائم آسیب کلیوی، خون شما را آزمایش می‌کند. اگر علائم آسیب کلیوی مشخص شود، پزشک ممکن است دوز این داروها را کاهش دهد یا آن‌ها را به طور کامل تا زمانی که درمان با فلوکونازول انجام شود، متوقف کند.
• تئوفیلین “Theophylline”. مصرف این دارو همراه با فلوکونازول می‌تواند باعث گرفتگی عضلات، سردرد، فشار خون پایین و تشنج شود. در حین مصرف فلوکونازول، پزشک سطح فنی توئین خون را اندازه‌گیری می‌کند.
• زیدوودین “Zidovudine”. افزایش عوارض جانبی می‌تواند شامل سردرد، خستگی، از دست دادن اشتها، حالت تهوع و استفراغ باشد.
• داروهای ضد درد، مانند متادون “methadone” و فنتانیل “fentanyl”. این امکان وجود دارد که در صورت مصرف با فلوکونازول، سطوح این داروها در بدن شما افزایش یابد. افزایش عوارض جانبی شامل تنفس کندتر، گیجی و خواب آلودگی است.
• کاربامازپین “Carbamazepine”. افزایش عوارض جانبی شامل تهوع، استفراغ، بی‌ثباتی، تعداد کم شده سلول‌های خونی، بثورات شدید، نارسایی قلبی و نارسایی کبدی است.
• برخی از مسدود کننده‌های کانال کلسیم مانند نیفدیپین “nifedipine”، آملودیپین “amlodipine”، وراپامیل “verapamil” و فلودیپین “felodipine”. افزایش عوارض جانبی شامل فشار خون پایین، سرگیجه، گیجی و سردرد است.
• برخی از استاتین‌ها مانند آتورواستاتین “atorvastatin” و سیمواستاتین “simvastatin”. افزایش عوارض جانبی شامل درد و ضعف عضلانی و افزایش سطح کراتینین در خون شما است.

 

• داروهای ضد روان‌پریشی مانند کلرپرومازین “chlorpromazine”، هالوپریدول “haloperidol” و زیپراسیدون “ziprasidone”. مصرف فلوکونازول با این داروها خطر ابتلا به یک بیماری نامنظم ضربان قلب به نام torsades de pointes را افزایش می‌دهد.
• داروهای ضد افسردگی مانند سیتالوپرام “citalopram”، اسیتالوپرام “escitalopram” و پاروکستین “paroxetine”. مصرف فلوکونازول با این داروها خطر ابتلا به یک بیماری نامنظم ضربان قلب به نام torsades de pointes را افزایش می‌دهد.
• داروهای بیماری ریتمیک قلب مانند آمیودارون “amiodarone” و دوفتیلید “dofetilide”. مصرف فلوکونازول با این داروها خطر ابتلا به یک بیماری نامنظم ضربان قلب به نام torsades de pointes را افزایش می‌دهد.

هشدارهای فلوکونازول

به طور کلی قرص خوراکی فلوکونازول با چندین هشدار همراه است.

هشدار آلرژی

این دارو می‎تواند یک واکنش آلرژیک شدید ایجاد کند. علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• تنگی نفس
• سرفه کردن
• خس خس سینه
• تب
• لرز
• ضربان قلب یا گوش
• تورم پلک‌ها، صورت، دهان، گردن یا هر قسمت دیگری از بدن شما
• بثورات پوستی، کهیر، تاول یا لایه لایه شدن پوست

اگر واکنش آلرژیک دارید، فوراً با پزشک یا مرکز کنترل محلی تماس بگیرید. اگر علائم شما شدید است، با 115 تماس بگیرید یا به نزدیک‌ترین اورژانس مراجعه نمایید.

اگر تا به حال واکنش آلرژیک به فلوکونازول داشته‌اید، دیگر این دارو را مصرف نکنید. مصرف مجدد آن می‌تواند کشنده باشد.

هشدار مصرف فلوکونازول برای افرادی که شرایط سلامت خاصی دارند

• برای افراد مبتلا به بیماری کلیوی:

اگر بیماری کلیوی دارید یا سابقه بیماری کلیوی دارید، ممکن است کلیه‌های شما نتوانند آن‌طور که باید این دارو را از بدن شما خارج کنند. این شرایط ممکن است سطح فلوکونازول را در بدن شما افزایش دهد و عوارض جانبی بیشتری ایجاد کند. همچنین این دارو ممکن است بیماری کلیوی موجود را بدتر کند.

• افراد مبتلا به مشکلات کبدی:

فلوکونازول می‌تواند باعث مشکلات کبدی شود. اگر قبلاً مشکلات کبدی داشتید، قبل از مصرف این دارو با متخصص مراقبت‌های بهداشتی خود مشورت کنید.

• افراد مبتلا به قند خون بالا:

شکل سوسپانسیون خوراکی این دارو حاوی ساکارز، نوعی قند است. اگر شرایطی دارید که سطح قند خون شما را افزایش می‌دهد، نباید از این شکل از دارو استفاده کنید. اگر سطح قند خون بالا یا شرایطی مانند دیابت دارید که می‌تواند باعث افزایش سطح قند خون شما شود، قبل از استفاده از این دارو با پزشک خود مشورت کنید.

• افراد مبتلا به ریتمیک غیرطبیعی قلب:

استفاده از فلوکونازول می‌تواند بر ریتم قلب شما تأثیر بگذارد. اگر در گذشته مشکلات ریتم غیرطبیعی قلب داشتید، مصرف فلوکونازول ممکن است منجر به مشکلات خطرناک ریتم قلب شود.

• افراد مبتلا به شرایط خاصی که ایمنی شما را کاهش می‌دهد:

اگر شرایط خاصی دارید که ایمنی شما را کاهش می‌دهد مانند سرطان، عفونت ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) یا سندرم نقص ایمنی اکتسابی (ایدز)، احتمال بیشتری برای ایجاد بثورات ناشی از فلوکونازول در شما وجود دارد. پزشک، شما را از نظر بثورات و لایه لایه شدن پوست تحت نظر خواهد داشت.

هشدار مصرف فلوکونازول برای گروه های دیگر

• زنان باردار:

تحقیقات انجام شده در انسان، اثرات نامطلوبی را بر روی جنین نشان داده است (اگر مادر این دارو را در دوزهای 150 میلی گرم یا بالاتر مصرف کند). در دوزهای کمتر، تحقیقات روی حیوانات اثرات نامطلوبی را نشان داده است. مطالعات کافی جهت اطمینان از تأثیر دوزهای پایین‌تر دارو روی جنین انسان انجام نشده است.

 

این دارو فقط در دوران بارداری، باید در موارد جدی که به منظور درمان عفونت خطرناک در مادر لازم است، استفاده شود. همچنین تنها در صورتی باید استفاده شود که خطر بالقوه برای جنین با توجه به مزایای بالقوه دارو قابل قبول باشد.

اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، با پزشک خود صحبت کنید. از پزشک خود بخواهید در مورد آسیب خاصی که ممکن است به جنین وارد شود به شما بگوید.

اگر در حین مصرف این دارو باردار شدید، فورا با پزشک خود تماس بگیرید.

• زنان شیرده:

فلوکونازول وارد شیر مادر می‌شود و ممکن است در کودکی که با شیر مادر تغذیه می‌شود، عوارض جانبی ایجاد کند. اگر به کودک خود شیر می‌دهید، با پزشک خود صحبت کنید. این احتمال وجود دارد که شما مجبور شوید، تصمیم بگیرید که بهتر است شیردهی را متوقف کنید یا مصرف این دارو را.

• برای سالمندان:

کلیه افراد مسن ممکن است مانند گذشته کار نکنند. این موضوع می‌تواند باعث شود بدن شما داروها را کندتر پردازش کند. در نتیجه، مقدار بیشتری از دارو برای مدت طولانی‌تری در بدن شما باقی می‌ماند. این شرایط، خطر بروز عوارض جانبی شما را افزایش می‌دهد.

• برای کودکان:

این دارو نباید در افراد کمتر از 6 ماه استفاده شود.

نحوه مصرف فلوکونازول

این اطلاعات دوز برای قرص خوراکی فلوکونازول است. همه دوزها و اشکال دارویی در این متن گنجانده نشده است.

دوز، شکل دارویی و تعداد دفعات مصرف دارو به موارد زیر بستگی دارد:

• سن شما
• وضعیت تحت درمان
• شدت بیماری و وضعیت شما
• سایر شرایط پزشکی موجود
• نحوه واکنش شما به اولین دوز

 

اشکال و انواع فلوکونازول

ژنریک: فلوکونازول

• فرم: قرص خوراکی
• دوز: 50 میلی گرم، 100 میلی گرم، 150 میلی گرم، 200 میلی گرم

برند: دیفلوکان

• فرم: قرص خوراکی
• دوز: 50 میلی گرم، 100 میلی گرم، 150 میلی گرم، 200 میلی گرم

مقدار مصرف برای کاندیدیازیس واژن

مقدار مصرف بزرگسالان (سنین 18 تا 64 سال)

• دوز معمولی: یک دوز 150 میلی گرمی.

دوز کودک (سنین 0 تا 17 سال)

• استفاده از این دارو در کودکان کمتر از 18 سال تایید نشده است.

دوز بالا (سن 65 سال و بالاتر)

• کلیه‌های افراد مسن ممکن است مانند گذشته کار نکنند. این شرایط باعث می‌شود بدن شما داروها را کندتر پردازش کند. در نتیجه مقدار بیشتری از دارو برای مدت طولانی‌تری در بدن شما باقی می‌ماند. این خطر عوارض جانبی شما را افزایش می‌دهد. این احتمال وجود دارد که پزشک، درمان شما را با دوز کاهش یافته یا برنامه دوز متفاوت شروع کند. این شرایط می‌تواند به جلوگیری از تجمع بیش از حد این دارو در بدن شما کمک کند.

 

منبع:

https://www.webmd.com