پرکاری تیروئید چیست؟

پرکاری تیروئید عملکرد غیرطبیعی غده تیروئید است.غده تیروئید اندامی است که در قسمت جلوی گردن شما واقع شده و هورمون‌هایی را جهت تنظیم میزان استفاده از انرژی بدن آزاد می‌کند. به عبارت دیگر اگر غده تیروئید شما بیش از حد فعال باشد و بیش از نیاز بدن هورمون‌های تیروئید تولید کند، باعث پرکاری تیروئید می‌شود.

هورمون‌های تولید شده توسط غده تیروئید تیروکسین (“thyroxine” T4) و تری یدوتیرونین (“triiodothyronine” T3) هستند و نقش مهمی در نحوه عملکرد کل بدن شما دارند. به همین دلیل، وقتی آن‌ها از وضعیت معمولی خارج شوند، بر همه جنبه‌های مختلف سلامتی شما تأثیرات گسترده‌ای می‌گذارند.

 

هورمون‌های تیروئید موارد زیر را کنترل می‌کنند:

• متابولیسم
• نفس کشیدن
• ضربان قلب
• سیستم عصبی
• وزن
• دمای بدن

وقتی غده تیروئید بیش از حد فعال است، روند بدن شما تسریع می‌شود. این شتاب می‌تواند منجر به موارد زیر شود:

• عصبی بودن
• اضطراب
• ضربان قلب سریع
• لرزش دست
• تعرق مفرط
• کاهش وزن
• مشکل خوابیدن

 

چه عواملی باعث پرکاری تیروئید می‌شود؟

• بیماری گریوز “Graves” شایع‌ترین علت پرکاری تیروئید است.

بیماری Graves یک اختلال خود ایمنی است که منجر به تولید بیش از حد هورمون تیروئید در بدن می‌شود. حدود 1٪ از جمعیت ایالات متحده تحت تأثیر این بیماری قرار دارند.

• گره‌های بیش از حد تیروئید.

توده‌هایی که در غده تیروئید رشد می‌کنند و تولید هورمون تیروئید را تقویت می‌کنند.

• تیروئیدیت “Thyroiditis”.

این التهاب تیروئید است و می تواند به سه روش مختلف بروز کند:

1. نسبتا حاد “Subacute”: تیروئید دردناک و بزرگ شده و ناشی از ویروس یا باکتری.
2. پس از زایمان “Postpartum”: این نوع از بیماری بعد از زایمان زن اتفاق می‌افتد.
3. بی صدا “Silent”: تیروئید بدون درد، احتمالاً بزرگ شده و ناشی از یک بیماری خود ایمنی.

• افزایش مصرف ید.

برخی از غذاها و داروها حاوی ید هستند و مقدار زیاد آن می‌تواند تیروئید شما را بیش از حد تحریک کند.

• افزایش مصرف داروی هورمون تیروئید.

گاهی این شرایط برای بیمارانی اتفاق می‌افتد که تحت درمان هورمون‌های تیروئید جهت رفع کم کاری تیروئید (غده تیروئید کم کار) قرار دارند.

 

چه کسی در معرض پرکاری تیروئید است؟

در ایالات متحده، پرکاری تیروئید تقریباً 1.2٪ از جمعیت را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اگرچه در مردان و زنان اتفاق دیده می‌شود اما در زنان 10 برابر بیشتر است.

در صورت ابتلا به پرکاری تیروئید بیشتر در معرض خطر هستید اگر موارد زیر را داشته باشید:

• سابقه خانوادگی بیماری تیروئید داشته باشید
• کم خونی مخرب (کمبود ویتامین B12)
• دیابت نوع 1 داشته باشید
• دارای نارسایی اولیه غدد فوق کلیه باشید که به بیماری آدیسون “Addison” نیز معروف است (اختلالی که باعث عدم تولید به اندازه هورمون‌ها مانند هورمون کورتیزول در غدد فوق کلیوی می‌گردد.)
• یک رژیم غذایی غنی از ید یا داروهای حاوی ید (مانند آمیودارون “amiodarone”)
• بالای 60 سال سن داشته باشید
• طی 6 ماه گذشته باردار بوده‌اید
• جراحی تیروئید یا مشکل تیروئید مانند گواتر یا غده تیروئید متورم

 

علائم پرکاری تیروئید چیست؟

گرچه پرکاری تیروئید مجموعه‌ای از علائم را به وجود می‌آورد (بسیاری از آن‌ها به وزن و اشتها مربوط می‌شود) اما به نظر می‌رسد برخی از آن‌ها به وضوح با این بیماری ارتباط ندارند (مانند افزایش اضطراب و تعریق).

علائم شایع پرکاری تیروئید عبارتند از:

• تغییرات اشتها.

در حالی که تحقیقات نشان می‌دهد که سطح بالای TSH منجر به کاهش در مصرف غذا می‌شود، بررسی‌ها نشان داده است که T3 برعکس این عمل را انجام می‌دهد. بنابراین بسته به این موضوع که کدام غده هورمونی تیروئید تصمیم به تولید بیش از حد می‌گیرد، ممکن است همیشه گرسنه باشید یا احساس کنید که به طور کلی علاقه خود را به غذا از دست داده‌اید.

• بیخوابی.

از آن‌جا که پرکاری تیروئید سیستم عصبی را بیش از حد تحریک می‌کند، این موضوع می‌تواند خواب شبانه با کیفیت را برای شما غیر ممکن کند. علاوه بر این‌که به سختی به خواب می‌روید، ممکن است تعریق شبانه نیز داشته باشید و در حین خواب چندین بار بیدار شوید.

• افراط‌های احساسی.

اضطراب، تحریک پذیری، نوسانات خلقی و عصبی بودن برخی از علائم بیش فعالی هیجانی است که ممکن است به دلیل فعالیت بیش از حد غده تیروئید، آن‌ها را تجربه کنید.

• خستگی یا ضعف عضلانی.

در حال حاضر به نظر می‌رسد که پرکاری تیروئید با خود علائم متنوعی را به همراه نداشته باشد، برخی از علائم آن نیز می‌توانند علائم فرعی خود را داشته باشند. به عنوان مثال در نتیجه تلاش شبانه شما به منظور به دست آوردن خواب مناسب و مورد نیاز بدن، ممکن است در طول روز احساس خستگی یا ضعف کنید.

• مسائل مربوط به باروری و قاعدگی.

سطح بالای هورمون تیروئید می‌تواند سایر هورمون‌های بدن شما را از حالت طبیعی خارج کند و توانایی بارداری شما را مختل کند. دختران مبتلا به پرکاری تیروئید، قبل از بلوغ ممکن است با تاخیر در قاعدگی مواجه شوند، در حالی که زنان در قاعدگی ممکن است کاهش جریان قاعدگی (هیپومنوره “hypomenorrhea”) و همچنین دوره‌های از دست رفته (آمنوره “amenorrhea”) را تجربه کنند.

• حرکات مکرر روده.

پرکاری تیروئید، فعالیت اندام‌های دستگاه‌ گوارش شما را مختل می‌کند، در نتیجه یک چهارم بیماران مرتباً به دستشویی مراجعه می‎کنند و به طور منظم اسهال را تجربه خواهند کرد.

• لرزش دست و اندام‌های دیگر.

اگر متوجه حرکات غیر ارادی در دست‌ها یا بازوهای خود شدید، قطعاً نشانه این موضوع است که شما به تست و آزمایش نیاز دارید. پرکاری تیروئید با اختلالات حرکتی در ارتباط است و حتی در صورت پیشرفت، می‌تواند لرزش‌های مرتبط با اختلال نورودژنراتیو “neurodegenerative” بیماری پارکینسون را تشدید کند.

• تپش قلب یا ضربان قلب نامنظم.

این یک مورد بزرگ و اساسی است. هورمون تیروئید شما مستقیماً بر قلب شما تأثیر می گذارد. بنابراین هنگامی که پرکاری تیروئید ضربان قلب شما را افزایش می‌دهد، تپش قلب و ریتم غیر طبیعی آن را تجربه خواهید کرد همچنین این شرایط به عنوان “fibrillation” قلبی شناخته می‌شود. این موضوع بسیار مهم و اساسی است که هر آن چه قلب شما را در معرض خطر قرار دهد، می‌بایست جدی گرفته شود و بلافاصله به آن پرداخته شود.

• عدم تحمل گرما و تعریق زیاد.

غده تیروئید دمای بدن شما را تنظیم می‌کند. وقتی غده تیروئید بیش از نیاز بدن هورمون‌های تیروئید تولید می‌کند، احتمالاً درجه حرارت شما نیز افزایش می‌یابد. در نتیجه این موضوع ممکن است نسبت به گرما و حرارت، حساسیت بیشتری پیدا کنید.

• افزایش قند خون.

بیماری تیروئید با دیابت مرتبط است و بیماران دیابتی که به پرکاری تیروئید مبتلا می‌شوند خطر بیشتری را متحمل می‌شوند. پرکاری تیروئید سرعت متابولیسم انسولین را بالا برده و تولید و جذب گلوکز را افزایش می‌دهد. این موضوع می‌تواند منجر به افزایش مقاومت در برابر انسولین شود همچنین اگر دیابت دارید مشکل دیگری ایجاد می‌کند.

• مشکلات پوست، مو و ناخن.

در این شرایط ممکن است دچار نازکی مو و پوست، قرمزی صورت، آرنج و کف دست، ناخن‌های Plummer (جایی که پوست ناخن از بستر ناخن جدا می‌شود)، بثورات پوستی و کهیر شوید.

• تهوع و استفراغ.

ارتباط بین این علائم و پرکاری تیروئید هنوز به طور گسترده گزارش نشده است اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که آن‌ها می‌توانند شاخص‌های اصلی بیماری باشند.

• تنگی نفس.

برخی از مشکلات تنفسی می‌تواند ناشی از پرکاری تیروئید باشد از جمله:

1. تنگی نفس (تنفس دشوار یا سخت)
2. تهویه هوا (تنفس عمیق‌تر و سریع‌تر)
3. فشار خون شریان ریوی (فشار خون بالا در رگ خونی که خون را از قلب به ریه‌ها می‎رساند)

• فلج ناگهانی.

این علامت نسبتاً نادر که به عنوان فلج دوره‌ای تیروتوکسیک “thyrotoxic” شناخته می‌شود، ضعف عضلانی شدیدی را شامل می‌شود و فقط در افرادی با سطح هورمون بالا رخ می‌دهد. این بیماری عمدتا مردان آسیایی و لاتین را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

• تورم پایه در گردن و تیروئید.

بزرگی غده تیروئید که به آن گواتر نیز گفته می‌شود، بدون درد است اما می‌تواند باعث سرفه شود و یا در موارد شدیدتر، بلعیدن یا تنفس را برای شما دشوار نماید.

• نوسانات وزن.

پرکاری تیروئید به طرز مشهودی با کاهش وزن در ارتباط است و دلایل خوبی برای این موضوع دارد: متابولیسم بدن شما را به سرعت بالا می‌برد و این موضوع اغلب باعث افزکاهش وزن می‌گردد. اگرچه این مورد کمتر دیده شده است اما ممکن است اشتهای بیش از حد شما و در نتیجه دریافت مواد غذایی افزایش یابد تا جایی که از افزایش میزان متابولیسم شما سبقت بگیرند و در نتیجه باعث افزایش وزن شوند.

 

چگونه پرکاری تیروئید تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص به موقع بیماری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است تا شما و پزشک بتوانید طرحی را به منشور درمان پرکاری تیروئید قبل از آن که آسیب غیر قابل جبرانی ایجاد کند، مشخص نمایید. دکتر برنسا لیندمن، استادیار جراحی و آموزش پزشکی در دانشگاه آلاباما در بیرمنگام، بر نیاز افراد دارای علائم مشکوک جهت حمایت از سلامتی و بررسی زودرس پرکاری تیروئید برای جلوگیری از عوارض جدی مانند پوکی استخوان، یائسگی زودرس یا حتی ایست قلبی تأکید می‌کند.

روش‌های تشخیص پرکاری تیروئید عبارتند از:

• تجزیه و تحلیل تاریخچه پزشکی و علائم
• معاینه‌ی جسمی
• سونوگرافی یا اسکن هسته‌ای از تیروئید جهت بررسی تعیین التهاب یا بیش فعالی آن
• آزمایش خون به منظور اندازه‌گیری سطح هورمون‌های تیروئید از جمله:

1. هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH)
2. هورمون تیروئید تری یدوتیرونین (T3)
3. هورمون تیروئید تیروکسین (T4)
4. آنتی بادی تیروئید پراکسیداز (TPO)

 

چگونه می‌توان پرکاری تیروئید را درمان کرد؟

راه‌های درمانی پرکاری تیروئید:

• داروهای ضد تیروئید.

این داروها در تولید هورمون‌های تیروئید تداخل ایجاد می‌کنند. متی مازول (نام تجاری تاپازول) متداول‌ترین داروی پرکاری تیروئید است، در حالی که پروپیل تیوراسیل (به عنوان PTU شناخته می‌شود) در سه ماهه اول بارداری تجویز می‌شود. مصرف داروهای ضد تیروئید خطر کمی در ابتلا به بیماری آگرانولوسیتوز “agranulocytosis” که یک بیماری خونی نادر اما جدی است، دارد و معمولا منجر به مرگ می‌شود.

دکتر دبی چن، مدرس کلینیک و محقق تحقیقاتی در دانشگاه میشیگان توصیه می‌کند: “بیمارانی که تحت درمان با داروهای ضد تیروئید مانند متی مازول یا پروپیل تیوراسیل هستند باید به طور منظم از سمت پزشکان خود پیگیری شوند تا مشخص شود که دوز باید بر اساس بیماری تنظیم شود یا خیر. همچنین در بیماران مبتلا به بیماری گریوز که بهبود می‌یابند، پیگیری عود پرکاری تیروئید توسط پزشکان بسیار مهم است. ”

• درمان ید رادیواکتیو (RAI).

این روش به سلول‌های سازنده هورمون‌های تیروئید آسیب می‌رساند. از نظر تاریخی، این روش درمان پرکاری تیروئید در بین پزشکان ایالات متحده بوده است، گرچه روندهای اخیر آن را به سمت داروهای ضد تیروئید تغییر داده است. RAI درمانی، برای کسانی که در برابر داروهای ضد تیروئید و جراحی آسیب پذیر هستند توصیه می‌شود. در حالی که به طور گسترده‌ای ایمن و موثر در نظر گرفته می‌شود، اخیرا یک مطالعه نشان داده است که RAI درمانی با خطر کم اما قابل توجهی با مرگ ناشی از سرطان (رشد غیرطبیعی سلول‌ها در اندام) همراه است.

• عمل جراحی.

منظور از این روش، برداشتن تیروئید (یک قسمت یا کل غده) که به عنوان تیروئیدکتومی “thyroidectomy” نیز شناخته می‌شود، است. همچنین این روش می‌تواند یک درمان موثر جهت درمان پرکاری تیروئید باشد. عوارض احتمالی شامل هیپوکلسمی “hypocalcemia” (کمبود کلسیم در خون) و انسداد مجاری تنفسی است، اگرچه هر دو در کمتر از 5٪ از جراحی‌ها رخ می‌دهد.

انتخاب شما برای درمان پرکاری تیروئید به شدت و علت اصلی علائم، سن، باردار بودن و سایر عوامل بهداشتی فرد بستگی دارد.

علاوه بر این گزینه‌ها ، پزشک ممکن است بتا بلاکرها را جهت به حداقل رساندن برخی از تأثیرات هورمون‌های تیروئید مانند کاهش سرعت ضربان قلب و کاهش لرزش دست بر روی بدن شما تجویز کند.

 

چگونه می‌توان پشتیبان و مراقب برای کمک به درمان پرکاری تیروئید را بیابم؟

پرکاری تیروئید از نظر جسمی، روانی و عاطفی بر شما تأثیر می‌گذارد. بسیار مهم است که شما یک شبکه قوی از افرادی داشته باشید که به آن‌ها اعتماد دارید و می‌توانید جهت پشتیبانی به آن‌ها مراجعه نمایید.

این افراد از خانواده شما شروع می‌شوند. از آن‌جا که بیماری تیروئید در برخی خانواده‌ها وجود دارد، صمیمی بودن با نزدیکان خود بهترین سیاست است زیرا ممکن است آن‌ها را در مورد مشکلی که حتی نمی دانستند آگاه نمایید.

 

عوارض جدی‌تر پرکاری تیروئید چیست؟

افراد مبتلا به پرکاری تیروئید پیشرفته و شدید با مشکلات گسترده‌ای روبرو می‌شوند و بعضی از آن‌ها تهدید کننده زندگی هستند. هرچند خبر خوب این است که بسیاری از بیماران به این درجه از بیماری نمی‌رسند.

عوارض می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• Graves ’ophthalmopathy. بیماری تیروئید چشم (یک بیماری چشمی که باعث دوبینی، حساسیت به نور، درد چشم و حتی از دست دادن بینایی می‌شود)
• ضربان قلب نامنظم که منجر به موارد زیر می‌شود:

1. لخته شدن خون
2. نارسایی قلبی
3. سکته
4. سایر مشکلات قلبی

• طوفان تیروئید (یک وضعیت تهدید کننده زندگی ناشی از استرس مانند ضربه روحی، حمله قلبی یا عفونت)
• عوارض بارداری:

1. فشار خون بالا در دوران بارداری
2. وزن کم در هنگام تولد
3. سقط جنین
4. تولد زودرس

• نازک شدن استخوان و پوکی استخوان

نتیجه نهایی: هرچه در زمان بیشتری درگیر بیماری پرکاری تیروئید باشید و این شرایط بدون درمان باقی بماند، خطر عوارض مادام العمر حتی پس از درمان نیز بیشتر می‌شود. از آن جا که بیش از 60 درصد افراد مبتلا به بیماری تیروئید تشخیص داده نمی‌شوند، توجه به این نکته بسیار مهم است که قبل از برگشت علائم مانند کاهش وزن و بی خوابی و تبدیل آن به موارد تهدید کننده زندگی مانند ضربان نامنظم قلب (آریتمی)، پوکی استخوان و ناباروری، به بدن خود گوش دهید.

 

سوالات متداول در زمینه پرکاری تیروئید:

آیا بیماری گریوز همان پرکاری تیروئید است؟

بیماری گریوز یک اختلال خود ایمنی است که منجر به پرکاری تیروئید می‌شود و شایع‌ترین علت بیماری است اما یک نوع بیماری نیستند. در حالی که همه بیماران مبتلا به بیماری گریوز به پرکاری تیروئید مبتلا هستند، ممکن است بیماران مبتلا به پرکاری تیروئید لزوماً به بیماری گریوز مبتلا نباشند.

در بیماری گریوز، بدن یک آنتی بادی (پروتئین تولید شده به منظور محافظت در برابر ویروس یا باکتری) به نام ایمونوگلوبولین محرک تیروئید (TSI) می‌سازد که باعث تولید بیش از حد غده تیروئید می‌شود.

برای کنترل پرکاری تیروئید چه بخورم؟

در پرکاری تیروئید، توجه به این نکته بسیار مهم است که چیزهایی را که نباید بخورید، مدیریت کنید. مصرف زیاد ید باعث تشدید پرکاری تیروئید می‌شود، بنابراین بهتر است مراقب مصرف ید باشید. با محدود کردن مصرف مواد غذایی مانند: ماهی، جلبک دریایی، میگو، محصولات لبنی و محصولات دانه‌ای (مانند غلات و نان) به دنبال روش‌هایی جهت محدود کردن ید در رژیم غذایی خود باشید.

قبل از مصرف هرگونه دارو یا مکمل حاوی ید، قطعاً با پزشک خود مشورت کنید. همچنین سدیم می‌تواند در ایجاد ورم (تورم) که در بیماری گریوز شایع است، موثر باشد.

گرچه رژیم خاصی برای پرکاری تیروئید وجود ندارد، غذاهایی وجود دارند که می‌توانند در مبارزه با پرکاری تیروئید کمی موثر باشند. از آن جا که برخی از علائم می‌توانند انرژی شما را کاهش دهند، شما باید مقدار زیادی میوه و سبزیجات تازه بخورید تا به طور مداوم ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن خود را تأمین کنید. توت یک انتخاب هوشمندانه است زیرا سرشار از آنتی اکسیدان است همچنین سبزیجات مانند کلم بروکلی، گل کلم و کلم دارای ترکیباتی به نام گواترژن هستند که در واقع می‌توانند هورمون تیروئید تولید شده توسط بدن شما را کاهش دهند.

آیا پرکاری تیروئید به خودی خود از بین می‌رود؟

متأسفانه شما نمی‌توانید کارهای زیادی جهت خلاصی از این بیماری انجام دهید. اگر می‌خواهید بسیاری از خطرات سلامتی ناشی از پرکاری تیروئید را به حداقل برسانید، بهترین کاری که می‌توانید انجام دهید این است که اگر علائمی دارید، زودتر توسط پزشک معاینه شوید. هرچه زودتر تشخیص داده شود و یک طرح درمانی جهت بهبود پرکاری تیروئید عملی شود تا احتمال موفقیت شما در شکست دادن بیماری بیشتر شود.

 

حقایقی درباره پرکاری تیروئید

• پرکاری تیروئید 1.2٪ از جمعیت ایالات متحده را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
• زنان بیش از 10 برابر بیشتر دچار پرکاری تیروئید می‌شوند.
• سن بالای 60 سال شما را در معرض خطر ابتلا به پرکاری تیروئید قرار می‌دهد.
• 6 ماه پس از زایمان زمان پر خطر جهت ابتلا به پرکاری تیروئید است.
• بیماری گریوز 1٪ از جمعیت ایالات متحده را درگیر می‌کند.

 

منابع:

www.webmd.com

www.healthline.com