افتادگی دریچه میترال چیست؟ تشخیص و درمان آن

افتادگی دریچه میترال که به آن نرمی دریچه، سندرم کلیک-سوفل، سندرم بارلو، دریچه میترال بالونی یا سندرم دریچه فلاپی نیز گفته می‌شود؛ برآمدگی یک یا هر دو لت دریچه میترال به سمت دهلیز چپ در هنگام انقباض قلب است. در پرولاپس دریچه میترال، لت‌ها بزرگ و کشیده شده و به سمت داخل دهلیز چپ کشیده می‌شوند، گاهی اوقات در طی سیستول رها شده و ممکن است باعث بازگشت مقداری خون به داخل دهلیز چپ شوند.
بیشتر موارد افتادگی دریچه میترال جدی نیستند و بیماران فقط لازم است تحت نظر باشند. افتادگی دریچه میترال با بسیاری از علائم و شرایط دیگر همراه است؛ اما متخصصان مطمئن نیستند که افتادگی دریچه میترال دلیل بروز آنها باشد. برای شناخت بیشتر علائم افتادگی دریچه میترال و تشخیص و درمان آن، با این مقاله از رسا همراه باشید.

 

دریچه میترال چیست؟

دریچه میترال بین دهلیز چپ و بطن چپ قرار دارد و از دو عدد لت تشکیل شده است. دریچه میترال اجازه می‌دهد تا خون از دهلیز چپ به بطن چپ جریان یابد؛ اما برعکس نه. قلب همچنین دارای دهلیز و بطن راست است که توسط دریچه سه‌لتی (تریکوسپید) از هم جدا شده است. با هر ضربان قلب، دهلیز‌ها منقبض شده و خون را به بطن‌ها فشار می‌دهند. لت دریچه‌های میترال و سه‌لتی برای عبور خون باز می‌شوند. سپس بطن‌ها منقبض شده تا خون را از قلب خارج کنند. هنگامی که بطن‌ها منقبض می‌شوند، لت دریچه‌های میترال و تریکوسپید بسته شده و یک سد محکم ایجاد می‌کنند تا از برگشت خون به داخل دهلیزها جلوگیری کنند.

 

افتادگی دریچه میترال چیست؟

درافتادگی دریچه میترال، بخشی از دریچه میترال به صورت شل به عقب، به سمت دهلیز چپ می‌لغزد. این اتفاق زمان انقباض عضله اصلی قلب -بطن چپ- در طی هر ضربان قلب می‌افتد. افتادگی دریچه میترال با تنگی دریچه میترال متفاوت است. در تنگی دریچه میترال، دریچه میترال سفت و تنگ شده است؛ ولی در افتادگی دریچه میترال، دریچه به دلیل اندازه غیر‌طبیعی یا آسیب بافتی با هربار انقباض قلب به سمت عقب می‌لغزد. در اکثر افراد مبتلا به افتادگی دریچه میترال، علت آن ناشناخته است.
افتادگی دریچه میترال می‌تواند سابقه خانوادگی داشته باشد. همچنین می‌تواند ناشی از بیماری بافت همبند باشد.
نارسایی میترال (برگشت خون به عقب)، در صورت وجود، در اغلب موارد خفیف است. این نارسایی ممکن است منجر به سوفل (صدای غیرطبیعی در قلب به دلیل جریان خون متلاطم) شود.
تخمین زده می شود که افتادگی دریچه میترال در حدود 3 درصد از جمعیت رخ می‌دهد.

 

چه عواملی باعث افتادگی دریچه میترال می‌شوند؟

علت افتادگی دریچه میترال ناشناخته است، اما تصور می‌شود که با وراثت در ارتباط باشد و بیشتر افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، با آن متولد می‌شوند. اشکال اولیه و ثانویه افتادگی دریچه میترال در زیر شرح داده شده است:
افتادگی دریچه میترال اولیه. افتادگی دریچه میترال اولیه با ضخیم شدن یک یا هر دو لت دریچه مشخص می‌شود. از دیگر حالات آن می‌توان به فیبروز سطح لت، نازک شدن یا طولانی شدن رباط‌های متصل کننده دریچه و رسوبات فیبرینی روی لت‌ها اشاره کرد. شکل اولیه افتادگی دریچه میترال، به طور شایع در افراد مبتلا به سندرم مارفان یا سایر بیماری‌های ارثی بافت پیوندی دیده می‌شود، و غالبا در افرادی که هیچ نوع بیماری قلبی دیگری ندارند مشاهده می‌شود.

افتادگی دریچه میترال ثانویه. در افتادگی دریچه میترال ثانویه، لت‌‌ها ضخیم نشده‌اند. افتادگی ممکن است به دلیل آسیب ایسکمیک (ناشی از کاهش جریان خون در نتیجه بیماری عروق کرونر) به عضلات پاپیلاری متصل به رباط لت‌های دریچه یا تغییرات عملکردی در میوکارد (عضله قلب) باشد. افتادگی دریچه میترال ثانویه ممکن است در اثر آسیب به ساختار دریچه‌ها در حین انفارکتوس حاد میوکارد (سکته قلبی) ، بیماری روماتیسمی قلب یا کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک (وقتی توده عضلانی بطن چپ قلب بزرگ‌تر از حد طبیعی باشد) باشد.

 

انواع افتادگی دریچه میترال چیست؟

در افرادی که افتادگی دریچه میترال دارند، دریچه میترال به صورت‌های زیر می‌تواند غیرطبیعی باشد:

• لت‌های دریچه ممکن است خیلی بزرگ و ضخیم باشند.
• لت‌های دریچه ممکن است شل باشند: بافت لت‌‌ها و رباط‌های نگهدارنده آنها بیش از حد کشیده شده و قسمت‌هایی از دریچه شل شده یا به داخل دهلیز برمی‌گردد.
• دهانه دریچه ممکن است کشیده شود.
این مشکلات می‌تواند دریچه را از ایجاد یک سد محکم در برابر بازگشت خون باز دارد. دریچه‌های برخی افراد بیش از یک مشکل دارد.

علائم افتادگی دریچه میترال چیست؟

اکثر افراد مبتلا به افتادگی دریچه میترال هیچ علائمی ندارند. موارد زیر شایع‌ترین علائم افتادگی دریچه میترال است؛ اگر چه هر فردی ممکن است علایم متفاوتی تجربه کند. شدت علائم ممکن است بسته به میزان افتادگی دریچه متفاوت باشد و شامل موارد زیر است:

• تپش قلب. تپش قلب (احساس ضربان قلب سریع یا نامنظم) شایع‌ترین شکایت در بین بیماران مبتلا به افتادگی دریچه میترال است. تپش قلب معمولاً با انقباضات بطنی زودرس همراه است (بطن‌ها زودتر از مواقع ضربان می خورند)، اما ریتم‌های غیرطبیعی که از بالای بطن‌ها شروع می‌شوند، نیز در این بیماران شناسایی شده است. در برخی موارد، بیماران ممکن است بدون وجود اختلالات ریتم (تپش قلب نامنظم) دچار تپش قلب شوند.
• درد قفسه سینه. درد قفسه سینه مرتبط با افتادگی دریچه میترال با درد قفسه سینه همراه با بیماری عروق کرونر متفاوت است و یک شکایت شایع است. معمولاً درد قفسه سینه مانند آنژین کلاسیک نیست، اما می‌تواند عودکننده و غیرقابل ‌تحمل باشد. افتادگی دریچه میترال خطر حمله قلبی، مرگ یا سایر مشکلات قلبی را افزایش نمی‌دهد.

افتادگی دریچه میترال یکی از دلایل عمده نارسایی میترال است. این وضعیتی است که در آن مقداری خون با هر ضربان قلب از دریچه میترال به عقب جریان می‌یابد. بعد از چندین سال، نارسایی متوسط یا شدید میترال می‌تواند باعث ضعف عضله قلب شود که باعث نارسایی احتقانی قلب می‌شود. علائم نارسایی احتقانی قلب عبارتند از:
• تنگی نفس هنگام فعالیت
• تورم پاها
• احساس ضعف و خستگی

افتادگی دریچه میترال با علائم دیگری نیز همراه است:
• ضربان قلب سریع که تپش قلب نامیده می‌شود.
• تنگی نفس، به ویژه هنگام فعالیت
• سرگیجه
• از حال رفتن یا غش کردن، معروف به سنکوپ
• پانیک و اضطراب
• بی حسی یا گزگز دست و پا
وقتی این علائم با هم اتفاق می‌افتند، گاهی سندرم افتادگی دریچه میترال نامیده می‌شود. با این حال، متخصصان نمی‌دانند که آیا افتادگی دریچه میترال به خودی خود باعث بروز این علائم می‌شود یا نه. از آنجا که این علائم و افتادگی دریچه میترال هردو بسیار شایع هستند، اغلب می‌توانند به طور تصادفی با هم بروز کنند.
علائم افتادگی دریچه میترال می‌تواند شبیه سایر شرایط و مشکلات پزشکی باشد. برای تشخیص دقیق بیماری خود حتما با پزشک مشورت کنید.

 

عوامل خطر بروز افتادگی دریچه میترال

افتادگی دریچه میترال، افراد در هر سنی و از هر دو جنس را درگیر می‌کند و با افزایش سن خطر ابتلا به این بیماری افزایش می‌یابد.
شرایط خاصی با افتادگی دریچه میترال همراه است، از جمله:

• سابقه تب روماتیسمی
• اختلالات بافت همبند، مانند سندرم مارفان یا سندرم Ehlers-Danlos
• بیماری گریوز
• اسکولیوز و سایر مشکلات اسکلتی
• برخی از انواع دیستروفی عضلانی

 

غربالگری و پیشگیری از افتادگی دریچه میترال

نمی‌توان از افتادگی دریچه میترال جلوگیری کرد. بیشتر افرادی که به این بیماری مبتلا هستند، با آن متولد می‌شوند.
عوارض ناشی از افتادگی دریچه میترال، مانند آریتمی (ضربان قلب نامنظم) و آندوکاردیت عفونی، نادر است. اندوکاردیت عفونی، عفونت پوشش داخلی حفرات قلب و دریچه‌های آن است. به افرادی که در معرض خطر این عفونت هستند، به توصیه پزشک قبل از برخی از انواع جراحی‌ها و اقدامات دندانپزشکی، معمولا آنتی بیوتیک تجویز می‌شود تا از ایجاد عفونت جلوگیری کند.
معمولا افرادی که ترمیم یا تعویض دریچه شده‌اند یا انواع مختلفی از بیماری‌های قلبی را دارند، در معرض خطر بالای ابتلا به اندوکاردیت عفونی هستند.

 

عوارض افتادگی دریچه میترال

عوارض افتادگی دریچه میترال نادر است و غالباً به دلیل برگشت خون از دریچه میترال ایجاد می‌شوند. برگشت خون از دریچه میترال بیشتر در مردان و افرادی که فشار خون بالا دارند، دیده می‌شود. افرادی که برگشت خون شدید دارند ممکن است برای جلوگیری از عوارض به جراحی ترمیم یا تعویض دریچه نیاز داشته باشند.
برگشت خون از دریچه میترال باعث جریان خون از بطن چپ به داخل دهلیز چپ می‌شود. خون حتی می‌تواند از دهلیز به داخل ریه‌ها برگردد و باعث تنگی نفس شود.
برگشت خون باعث کشیدگی عضلات دهلیز و بطن می‌شود. با گذشت زمان، این کشیدگی می‌تواند منجر به آریتمی شود. برگشت خون همچنین خطر آندوکاردیت عفونی را افزایش می‌دهد.

آریتمی

آریتمی‌ها مشکلاتی در میزان ضربان قلب یا ریتم آن هستند. انواع شایع آریتمی‌ها بی‌ضرر هستند. آریتمی‌های دیگر مانند آریتمی‌های بطنی می‌توانند جدی یا حتی تهدید‌کننده حیات باشند.
اگر ضربان قلب خیلی کند، خیلی سریع یا نامنظم باشد، قلب نمی‌تواند خون کافی را به بدن پمپ کند. کمبود جریان خون می تواند به مغز، قلب و سایر اندام‌ها آسیب برساند.
یک آریتمی دردسر ساز که افتادگی دریچه میترال ایجاد می‌کند، فیبریلاسیون دهلیزی است. در فیبریلاسیون دهلیزی، دیواره دهلیزها به جای ضربان معمول، لرزان می‌شوند. در نتیجه، دهلیزها قادر نیستند خون را به شکلی که باید در بطن‌ها پمپاژ کنند.
فیبریلاسیون دهلیزی آزار دهنده است اما بندرت تهدید‌ کننده زندگی است، مگر اینکه دهلیز خیلی سریع منقبض شود و یا لخته خون در دهلیز ایجاد شود. امکان لخته شدن وجود دارد زیرا مقداری از خون به جای ریختن به بطن‌ها، در دهلیزها جمع می‌شوند. اگر لخته خون از طریق جریان خون از دهلیز رد شود، می‌تواند به مغز برسد و باعث سکته مغزی شود.

عفونت دریچه میترال

لت دریچه میترال تغییر شکل یافته، می‌تواند باکتری‌های موجود در خون را جذب کند. باکتری‌ها به دریچه متصل شده و می‌توانند باعث عفونت جدی به نام اندوکاردیت عفونی شوند. علائم و نشانه‌های عفونت باکتریایی شامل تب، لرز، بدن‌درد و سردرد است.
اندوکاردیت عفونی اغلب اتفاق نمی‌افتد، اما اگر اتفاق بیفتد، خطرناک است. افتادگی دریچه میترال شایع‌ترین بیماری قلبی است که افراد را در معرض خطر این عفونت قرار می‌دهد.
اگر افتادگی دریچه میترال دارید، می توانید برای جلوگیری از اندوکاردیت عفونی اقداماتی انجام دهید. از جمله، دندان‌های خود را به طور مرتب نخ بکشید و مسواک بزنید؛ زیرا عفونت‌های لثه و پوسیدگی دندان می‌تواند باعث این عفونت شود.

 

چگونه افتادگی دریچه میترال تشخیص داده می‌شود؟

افراد مبتلا به افتادگی دریچه میترال غالباً هیچ علامتی ندارند و ممکن است در هنگام معاینه معمول توسط پزشک، کلیک یا سوفل شنیده شود. لت‌های کشیده شده دریچه، هنگام بسته شدن می‌توانند صدای کلیک ایجاد کنند. اگر نشت خون از دریچه میترال به داخل دهلیز چپ وجود داشته باشد، پزشک ممکن است سوفل قلب را بشنود.
علاوه بر یک شرح حال پزشکی کامل و معاینه فیزیکی، روش‌های تشخیصی افتادگی دریچه میترال شامل موارد زیر است:

الکتروکاردیوگرام (نوار قلب یا EKG). آزمایشی که فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می کند، ریتم‌های غیر طبیعی را نشان می‌دهد و گاهی اوقات حتی می‌تواند آسیب عضله قلب را تشخیص دهد.

اکوکاردیوگرام (اکو قلب). یک آزمایش غیرتهاجمی که از امواج صوتی برای ارزیابی حفره‌ها و دریچه‌های قلب استفاده می‌کند. اکوکاردیوگرافی مفیدترین آزمایش برای تشخیص افتادگی دریچه میترال است.

در برخی شرایط که علائم شدیدتر هستند، ممکن است استفاده از روش‌های تشخیصی دیگری لازم باشد، که شامل موارد زیر است:
تست استرس (تست ورزش). آزمایشی که هنگام راه رفتن بیمار روی تردمیل برای مانیتور قلب در حین ورزش انجام می‌شود. میزان تنفس و فشار خون نیز کنترل می‌شود.
کاتتریزاسیون قلب. با استفاده از این روش، عکس رادیوگرافی پس از تزریق ماده حاجب به شریان گرفته می‌شود تا هرگونه تنگی، انسداد یا سایر ناهنجاری‌های شریانی را پیدا کند. علاوه بر این، ممکن است عملکرد قلب و دریچه‌ها ارزیابی شود.
ام آر آی قلب. یک آزمایش غیرتهاجمی است که تصاویر جامعی از قلب تولید می‌کند. این روش به عنوان مکمل اکو برای نگاه دقیق‌تر به دریچه‌ها و عضله قلب یا برای آماده‌سازی برای جراحی دریچه قلب استفاده می‌شود.

 

درمان افتادگی دریچه میترال

افتادگی دریچه میترال برای اکثر افراد مشکلی ایجاد نمی‌کند، بنابراین معمولاً نیازی به درمان نیست.
افرادی که به دلیل افتادگی دریچه میترال دچار نارسایی شدید میترال می‌شوند، اغلب جراحی ترمیم یا تعویض دریچه می‌تواند برایشان مفید باشد. برای افرادی که علائم نارسایی احتقانی قلب ناشی از افتادگی دریچه میترال همراه با نارسایی میترال دارند، معمولاً جراحی بهترین روش درمانی است.
اگر در اکوکاردیوگرام هیچگونه نارسایی میترال وجود نداشته باشد، علائم افتادگی دریچه میترال به ندرت خطری ایجاد می‌کنند. بهترین درمان برای هر فرد متفاوت است و می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• دارو‌ها: مسدود کننده‌های بتا، که داروهایی برای کاهش ضربان قلب هستند، ممکن است در افرادی که دچار تپش قلب همراه با ضربان قلب سریع -تاکی کاردی- همراه با افتادگی دریچه میترال هستند، مفید باشد.
• سبک زندگی سالم شامل:

o ورزش و تحرک بدنی
o کاهش وزن
o ترک سیگار
o رژیم غذایی سالم
o آرامش داشتن و تکنیک‌های کاهش استرس
o اجتناب از کافئین و سایر محرک‌ها

 

پیگیری بیماران دارای افتادگی دریچه میترال

بیشتر افراد مبتلا به افتادگی دریچه میترال هرگز مشکلات مرتبط با این بیماری را تجربه نمی‌کنند. کارشناسان توصیه می‌کنند افراد مبتلا به افتادگی دریچه میترال، به طور منظم به پزشک مراجعه کنند. به این ترتیب، مشکلات در ابتدای ایجاد پیدا می‌شوند:
اکثر افراد مبتلا به افتادگی دریچه میترال باید هر 2 تا 3 سال یکبار به متخصص قلب مراجعه کنند. آنها نیازی به اکوکاردیوگرام ندارند.
افراد مبتلا به افتادگی دریچه میترال و نارسایی متوسط یا شدید میترال باید هر 6 تا 12 ماه به پزشک مراجعه کرده و تحت اکوکاردیوگرافی قرار گیرند.
در صورت بروز علائم جدید در فرد یا تغییر علائم قبلی، اکوکاردیوگرافی و ویزیت پزشک توصیه می‌شود.
در گذشته پزشکان به افراد مبتلا به افتادگی دریچه میترال توصیه می‌کردند که برای جلوگیری از عفونت دریچه قلب -معروف به آندوکاردیت- قبل از اقدامات پزشکی یا دندانپزشکی آنتی‌بیوتیک مصرف کنند.

 

بارداری و افتادگی دریچه میترال

افتادگی دریچه میترال یک بیماری خوش‌خیم است. نارسایی میترال فقط در بیمارانی که افتادگی شدید دریچه میترال دارند مشکلات ایجاد می‌کند. زنان مبتلا به افتادگی دریچه میترال در غیاب سایر اختلالات قلبی عروقی، بارداری را به خوبی تحمل می‌کنند و عوارض قلبی قابل توجهی ندارند. با این وجود، عوارض جدی افتادگی دریچه میترال از جمله آریتمی، اندوکاردیت عفونی و حوادث ایسکمیک مغزی، می‌تواند در بارداری اتفاق بیفتد. بحث در مورد لزوم استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها برای پیشگیری اندوکاردیت و دارو‌های بتا‌بلاکر در زنان باردار با افتادگی دریچه میترال همچنان ادامه دارد. پیش آگهی بیماران باردار معمولا به طور مستقیم با تغییرات پاتولوژیک و یا عملکردی دریچه میترال مرتبط است. در برخی از انواع آن، خطرات دوران بارداری و در حین زایمان و عوارض جنینی وجود ندارد یا کم است؛ در حالی که بعضی دیگر از انواع آن علت اصلی بیماری دریچه‌ای قلب، در زنان در سنین باروری است. در بیماران باردار با افتادگی دریچه میترال که عوارض اساسی ایجاد می‌کند، مداخلات جراحی در نظر گرفته می‌شود.

 

پیش آگهی افتادگی دریچه میترال

این وضعیت معمولاً بی‌خطر است و امید به زندگی را کمتر نمی‌کند و در اکثر موارد داشتن الگوی زندگی سالم و ورزش منظم حتی بدون نیاز به مصرف دارو تنها اقدام لازم است. از آنجا که این بیماری در تمام طول عمر شما ادامه دارد لازم است حتما تحت نظر پزشک معالج خود باشید. هم‌چنین هر زمان که درباره علائم بیماری خود یا درمان‌های لازم سوالی داشتید می‌توانید با پزشکان متخصص سامانه رسا در ارتباط باشید.

منبع: www.webmd.com