یوئیت تورم لایه میانی چشم است که به آن uvea می‌گویند. این وضعیت ممکن است به دو دلیل عفونی و غیرعفونی ایجاد شود. Uvea خون شبکیه را تأمین می‌کند. شبکیه قسمت حساس به نور در چشم است که تصاویر مشاهده شده را متمرکز کرده و به مغز می‌فرستد. معمولا این بخش به دلیل خون‌رسانی از uvea، قرمز است.
به طور معمول این تورم جدی نیست. موارد شدیدتر اگر زود درمان نشوند، می‌توانند باعث کاهش بینایی شوند.
به طور کلی یوئیت به طیف وسیعی از بیماری‌ها گفته می‌شود که باعث التهاب لایه میانی چشم، uvea و بافت‌های اطراف آن می‌شود. این وضعیت ممکن است دردناک باشد؛ یک چشم یا هر دوی آن‌ها قرمز شود و دید و بینایی ضعیف یا کدر گردد.
این احتمال وجود دارد که آسیب به چشم، عفونت ویروسی یا باکتریایی و برخی بیماری‌های زمینه‌ای باعث یوویت شوند. این موضوع میتواند باعث تورم و آسیب در بافت‌های چشمی شود. بدون درمان بیماری، این شرایط میتواند منجر به کاهش بینایی شود. همچنین این بیماری ممکن است روی یک یا هر دو چشم تأثیر بگذارد.
اصطلاح یوئیت فقط برای التهاب uvea استفاده نمی‌شود، بلکه به التهاب هر قسمت از بخش‌های داخلی چشم نیز گفته می‌شود. یوییت یک بیماری با علت واحد نیست و دلایل مختلفی دارد.
این بیماری پنجمین علت اصلی از دست دادن بینایی در ایالات متحده است و از این رو پیامدهای جدی اجتماعی و اقتصادی دارد.
این بیماری عمدتا افراد 20 تا 60 ساله را درگیر می‌کند.
فهرست مطالب
علائم یووئیت چیست؟
علائم زیر با توجه به نوع وشدت بیماری ممکن است در یک چشم یا هر دوی آن‌ها رخ دهد:
- قرمزی شدید در چشم
- درد و سردرد
- نقاط شناور و تیره‌رنگ در بینایی شما که floaters نامیده می‌شوند
- حساسیت به نور یا فوتوفوبیا “Photophobia” که یک حساسیت غیرعادی به نور است
- تغییر رنگ عنبیه
- تاری دید
- Pupil کوچک
چه عواملی باعث یووئیت می‌شود؟
اغلب علت بروز بیماری یووئیت ناشناخته است و غالباً این بیماری در افراد سالم دیده می‌شود. این بیماری گاهی میتواند با بیماری دیگری مانند اختلال خودایمنی یا عفونت از ویروس یا باکتری همراه باشد.
بیماری خودایمنی زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن شما به بخشی از بدن حمله کند.
شرایط خودایمنی که ممکن است با یوئیت همراه باشد شامل موارد زیر است:
- روماتیسم مفصلی
- اسپوندیلیت آنکیلوزان “ankylosing spondylitis”
- پسوریازیس “psoriasis”
- آرتروز
- کولیت زخمی “colitis”
- بیماری کاوازاکی “Kawasaki”
- بیماری کرون “Crohn”
- سارکوئیدوز “sarcoidosis”
عفونت یکی دیگر از دلایل بروز یوئیت است. عفونت‌های زیر از این نوع هستند:
- ایدز
- تبخال
- رتینیت CMV “retinitis”
- ویروس نیل غربی “West Nile virus”
- سیفلیس “syphilis”
- توکسوپلاسموز “toxoplasmosis”
- بیماری سل
- هیستوپلاسموز “histoplasmosis”
سایر علل احتمالی یووئیت عبارتند از:
- قرار گرفتن در معرض سمی که به چشم نفوذ می‌کند
- کبودی
- جراحت
- ضربه
اغلب علت دقیق بروز یوئیت مشخص نیست اما برخی از عوامل احتمالی وقوع آن را افزایش می‌دهند.
این موارد شامل گزینه‌های زیر است:
- آرتریت “Juvenile arthritis”، پسوریازیس “psoriasis” و سایر اختلالات خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید
- اختلالات التهابی مانند بیماری کرون، کولیت اولسراتیو “ulcerative colitis”
- ایدز / اچ آی وی و سایر بیماری‌هایی که سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کنند.
عفونت‌هایی که خطر ابتلا به یوییت را افزایش می‌دهند شامل اچ آی وی “HIV”، بروسلوز “brucellosis”، هرپس سیمپلکس “herpes simplex”، هرپس زوستر “herpes zoster”، لپتوسپیروز “leptospirosis”، بیماری لایم “Lyme”، سیفلیس، توکسوکاریازیس “toxocariasis”، توکسوپلاسموز “toxoplasmosis” و سل “tuberculosis ” است.
یوویت ممکن است به عنوان یک پاسخ ایمنی طبیعی به منظور مقابله با عفونت داخل چشم ایجاد شود.
تحقیقات نشان می‌دهد که ممکن است بین جوهر تاتو و بروز یوییت ارتباط وجود داشته باشد. در برخی گزارشات آمده است که خال کوبی پوست ممکن است در برخی افراد پاسخ ایمنی ایجاد کند که چشم و پوست را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
چگونه یوئیت تشخیص داده می‌شود؟
جراح چشم شما که به آن چشم پزشک “ophthalmologist” نیز گفته می‌شود، چشم شما را معاینه می‌کند و معاینات سلامتی کاملی را ثبت می‌کند.
همچنین آن‌ها به منظور رد عفونت یا اختلالات خودایمنی ممکن است آزمایشات آزمایشگاهی خاصی را انجام دهند. اگر مشکوک به وجود بیماری زمینه‌ای موثر در بروز یووئیت باشید، این احتمال وجود دارد که چشم پزشک شما را به متخصص دیگری معرفی کند.
دانستن این موضوع که آیا یووئیت ناشی از یک روند عفونی یا یک بیماری زمینه‌ای است، بسیار مهم است.
اگر به نظر برسد بیماری دیگری زمینهساز یوئیت است، چشم پزشک بیمار را به متخصص دیگری ارجاع می‌دهد تا اطمینان حاصل کند که بیماری تحت درمان مناسب قرار دارد یا خیر.
چشم پزشک با یک چراغ مخصوص به چشم نگاه می‌کند. وقتی نور به داخل چشم برخورد می‌کند ، پزشک میتواند روشن یا کدر بودن آن ناحیه را تشخیص دهد.
اگر در عنبیه التهاب وجود داشته باشد، این احتمال وجود دارد که بیماران هنگام انقباض مردمک چشم و در هنگام برخورد نور با آن مقداری درد احساس کنند.
در صورت وجود یوییت، گلبول‌های سفید خون و پروتئین موجود در مایع چشم از طریق میکروسکوپ قابل مشاهده است.
همچنین این احتمال وجود دارد که پزشک آزمایش خون و اشعه ایکس را تجویز کند.
انواع یوییت
یووئیت انواع مختلفی دارد. هر نوع از آن‌ها با توجه به محل التهاب در چشم طبقه بندی می‌شوند.
یوئیت قدامی (جلوی چشم)
یووئیت قدامی اغلب به عنوان “آیریتیس” یا “iritis” نیز شناخته می‌شود زیرا این نوع از بیماری بر روی عنبیه تأثیر می‌گذارد. عنبیه قسمت رنگی و بخش بیرونی چشم است. Iritis رایج‌ترین نوع یووئیت است و به طور کلی در افراد سالم بروز می‌کند. این شرایط میتواند روی یک چشم تأثیر بگذارد یا ممکن است به طور همزمان هر دو چشم را تحت تأثیر قرار دهد. به طور معمول Iritis کم خطرترین نوع یووئیت است.
یوئیت میانی (وسط چشم)
یووئیت میانی قسمت میانی چشم را درگیر می‌کند و به آن ایریدوسیکلیت “iridocyclitis” نیز گفته می‌شود. کلمه “وسط یا میانی” در نام این نوع از بیماری به محل التهاب و نه به شدت آن اشاره دارد. قسمت میانی چشم شامل پارس پلانا “pars plana” بخشی از چشم است که بین عنبیه و کوروئید “choroid” (لایه‌ی رگی چشم که بین صلبیه و شبکیه قرار دارد، مشیمیه یا یارینه نام دارد) قرار دارد. این نوع یووئیت ممکن است در افراد سالم نیز وجود داشته باشد اما با برخی از بیماری‌های خود ایمنی مانند مولتیپل اسکلروزیس “multiple sclerosis” ارتباط دارد.
یوئیت خلفی (پشت چشم)
یووئیت خلفی ممکن است به عنوان کوروئیدیت “choroiditis” نیز شناخته شود زیرا بر کوروئید تأثیر می‌گذارد. بافت و رگ‌های خونی کوریوئید از این جهت مهم هستند که خون را به پشت چشم منتقل می‌کنند. به طور معمول این نوع یووئیت در افراد مبتلا به عفونت ویروسی، انگلی یا قارچ رخ می‌دهد. همچنین این احتمال وجود داردکه این نوع از بیماری در افراد مبتلا به یک بیماری خود ایمنی اتفاق بیفتد.
به طور کلی یووئیت خلفی جدی‌تر از یووئیت قدامی است زیرا میتواند باعث ایجاد زخم در شبکیه چشم شود. شبکیه لایه‌ای از سلول‌های پشت چشم است. یووئیت خلفی نوع کم‌تر دیده شده از بیماری یوییت است.
پان‌یوئیت یا یوییت منتشر (تمام قسمت‌های چشم)
زمانی که التهاب، تمام قسمت‌های اصلی چشم را تحت تأثیر قرار می‌دهد، به آن پان یوئیت می‌گویند. اغلب این شرایط شامل ترکیبی از ویژگی‌ها و علائم از هر سه نوع یوئیت است.
همان طور که اشاره کردیم Uvea شما شامل سه ساختار مهم است:
- عنبیه قسمت دایره رنگ جلوی چشم شما است.
- جسم مژگانی. وظیفه آن کمک به تمرکز و فوکوس چشم و تراوش مایعی است که داخل چشم شما قرار دارد.
- کوروئید. گروهی از رگ‌های خونی است که مواد مغذی مورد نیاز شبکیه را تامین می‌کند.
آیا یوئیت انواع مختلفی دارد؟
بله. نوع بیماری شما بستگی به محل تورم دارد.
یوئیت قدامی شایع‌ترین نوع بیماری است و این نوع از یوییت جلوی چشم شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
یووئیت میانی، جسم مژگانی شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
یووئیت خلفی، پشت چشم شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
اگر کل uvea شما ملتهب شده باشد، شما دچار panuveitis هستید.
یوئیت چگونه درمان می‌شود؟
درمان یووئیت بستگی به علت و نوع یوییت دارد. به طور معمول این بیماری با قطره چشمی درمان می‌شود. اگر یوییت به علت بیماری دیگری ایجاد شده باشد، درمان بیماری زمینه‌ای میتواند باعث از بین رفتن علائم و عوارض یوئیت شود. هدف از درمان این بیماری کاهش التهاب چشم است.
در این‌جا گزینه‌های معمول و استفاده شده در درمان برای همه انواع یوئیت آورده شده است:
- درمان یوئیت قدامی یا ایریتیس “iritis” شامل استفاده از عینک مناسب، قطره‌های چشمی به منظور گشاد شدن مردمک چشم و کاهش درد و قطره چشمی استروئیدی به منظور کاهش التهاب یا تحریک است.
- به طور معمول درمان یوئیت خلفی شامل استروئیدهایی که از طریق دهان مصرف می‌شوند، مصرف آمپول‌های اطراف چشمی و مراجعه به متخصصان دیگر به منظور درمان عفونت یا بیماری خودایمنی است. به طور معمول عفونت باکتریایی در سراسر بدن با آنتی بیوتیک درمان می‌شود.
- درمان یوئیت میانی شامل قطره‌های چشمی استروئیدی و استروئیدهای خوراکی است.
- موارد شدید یوئیت ممکن است به داروهایی نیاز داشته باشد که سیستم ایمنی را سرکوب کنند.
- قطره‌های چشم میدریاتیک “Mydriatic” مانند آتروپین “atropine” یا سیکلوپنتولات “cyclopentolate”، مردمک چشم را گشاد کرده و به بهبود چشم کمک می‌کنند. همچنین درد چشم را بهبود می‌بخشند و مانع از چسبیدن مردمک به لنز می‌شوند. این احتمال وجود دارد که تاری دید و حساسیت غیرمعمول به نور وجود داشته باشد که تحت عنوان فوتوفوبیا شناخته می‌شود.
عوارض بالقوه ناشی از یوئیت
یوئیت درمان نشده میتواند منجر به عوارض جدی شود؛ این عوارض شامل موارد زیر است:
- آب مروارید که باعث کدر شدن (سایه افتادن، مشکل در دید) عدسی یا قرنیه می‌شود
- وجود مایعات اضافی در شبکیه چشم
- گلوکوم “glaucoma” که فشار زیادی در چشم ایجاد می‌کند
- جدا شدن شبکیه که یک اورژانس چشمی است
- از دست دادن بینایی
بهبودی و چشم‌انداز پس از درمان یوییت
به طور معمول با شروع درمان، یوئیت قدامی طی چند روز برطرف می‌شود. یوئیتی که پشت چشم را تحت تأثیر قرار می‌دهد یا یووئیت خلفی، به طور معمول با سرعت کمتری نسبت به یویتی که جلوی چشم را تحت تأثیر قرار می‌دهد، بهبود می‌یابد. عود مجدد بیماری رایج و معمول است.
این احتمال وجود دارد که یووئیت خلفی به دلیل یک بیماری مزمن دیگر ماه‌ها ادامه داشته باشد و باعث آسیب‌دیدگی دائمی شود.
چگونه می‌توان از یوئیت پیشگیری کرد؟
بررسی و جستجوی درمان مناسب برای یک بیماری خود ایمنی یا عفونت میتواند به پیشگیری از یوئیت کمک کند. پیشگیری از التهاب چشم در افراد سالم دشوار است زیرا علت بروز آن مشخص نیست.
تشخیص و درمان به موقع به منظور کنترل خطر کاهش بینایی که میتواند دائمی باشد بسیار مهم است. به منظور تشخیص و درمان بیماری به پزشک متخصص مراجعه نمایید. این احتمال وجود دارد که پزشک با توجه به نوع بیماری شما و وجود بیماری زمینه‌ای خاص، مراجعه به یک متخصص دیگر را توصیه نماید. پس از تشخیص نوع بیماری، روش‌های درمان بیماری زمینه‌ای آغاز می‌گردد. توجه به درمان و رعایت اصول ذکر شده توسط متخصص، بهبودی را سرعت می‌بخشد. این احتمال وجود دارد که ابتلا به بیماری یوئیت به علت وجود عفونت باشد. در این شرایط پزشک درمان مخصوص را تجویز می‌نماید. مراجعه و مشاوره مداوم با پزشک از بروز عوارض احتمالی بیماری جلوگیری می‌کند.
