نام‌های تجاری استامینوفن شامل Tylenol ،Tylenol Arthritis Pain ،Tylenol Ext، تب‌بر یا مسکن کوچک برای تب کودکان، تب‌بر یا مسکن کوچک برای تب نوزادان، PediaCare تک دوز استامینوفن جهت کاهش تب، است؛ این موارد اسامی هستند که با توجه به نوع درمان به استامینوفن اختصاص داده شده است.
نام عمومی: استامینوفن
طبقه دارو: مسکن و موارد درمان مشابه
فهرست مطالب
استامینوفن چیست و چگونه اثر می‌کند؟
استامینوفن یک مسکن است که برای تسکین موقت دردها، دردهای جزئی ناشی از سردرد، دردهای عضلانی، کمردرد، دردهای جزئی آرتروز، سرماخوردگی معمولی، دندان درد و گرفتگی‌های قبل از قاعدگی و قاعدگی استفاده می‌شود. همچنین استامینوفن به منظور کاهش موقت تب استفاده می‌شود.
استامینوفن با نام‌های تجاری گفته شده در ابتدای مقاله، با توجه به نوع بیماری و تشخیص برای درمان در دسترس است.
به طور کلی قرص استامینوفن متعلق به گروهی از داروها با نام‌های مسکن و داروهای ضد تب (کاهش‌دهنده تب) است. مکانیسم دقیق عملکرد استامینوفن مشخص نیست. این امکان وجود دارد که مصرف استامینوفن تولید پروستاگلاندین‌ها را در مغز کاهش دهد. پروستاگلاندین‌ها مواد شیمیایی هستند که باعث التهاب و تورم می‌شوند. استامینوفن با بالا بردن آستانه درد (به این معنا که قبل از مصرف دارو، فرد احساس درد بیشتری می‌کند) درد را تسکین می‌دهد. استامینوفن، تب را از طریق کاهش دما بر مرکز تنظیم حرارت مغز کاهش می‌دهد. به طور خاص، به مغز می‌گوید وقتی دمای بدن بالا می‌رود، دمای آن را پایین بیاورد.
دوزهای استامینوفن چگونه است؟
دوزهای استامینوفن به شرح زیر است:
انواع و شکل‌های رایج برای دوز بزرگسالان
قرص استامینوفن
- 325 میلی گرم
- 500 میلی گرم
Caplets (کپسول یا قرص روکش‌دار کوچک)
- 325 میلی گرم
- 500 میلی گرم
- 650 میلی گرم
کپسول
- استامینوفن 500 میلی گرم
Gelcaps/Geltabs (کپسول به شکل قرص با شکل ژلاتینی برای مصرف آسان‌تر دارو)
- استامینوفن 500 میلی گرم
Caplets، با حجم و انتشار گسترده‌تر
- استامینوفن 650 میلی گرم
قرص جویدنی استامینوفن
- استامینوفن 80 میلی گرم
محلول یا سوسپانسیون خوراکی
- 160 میلی گرم/5 میلی لیتر
- 80 میلی گرم یا 0.8 میلی لیتر (قطره خوراکی)
مایع خوراکی
- استامینوفن 500 میلی گرم/5 میلی لیتر
- استامینوفن 160 میلی گرم/15 میلی لیتر
- استامینوفن 500 میلی گرم/15 میلی لیتر
شربت خوراکی استامینوفن (شربت استامینوفن)
- 160 میلی گرم/5 میلی لیتر
اکسیر (اکسیرها مایعات هیدروالکلی (آب و الکل) شیرین برای استفاده خوراکی هستند. به طور معمول از الکل و آب به عنوان حلال استفاده می‌شود در حالی که دارو به تنهایی در آب حل نمی‌شود. علاوه بر داروهای فعال، آن‌ها حاوی مواد طعم‌دهنده و رنگی جهت بهبود پذیرش بیمار هستند.)
- 160 میلی گرم/5 میلی لیتر
شیاف استامینوفن هم در برخی موارد قابل استفاده است.
ملاحظات مصرف مسکن و تب‌بر استامینوفن
-
مصرف فوری
مصرف منظم: 325-650 میلی گرم خوراکی، هر 4 ساعت یکبار در صورت نیاز؛ بیش از 3250 میلی گرم در روز باید تحت نظر متخصص مراقبت‌های بهداشتی باشد؛ این احتمال وجود دارد که از دوزهای روزانه تا 4 گرم در روز استفاده شود.
مصرف اضافی: 1000 میلی گرم خوراکی هر 6-8 ساعت یکبار در صورت نیاز؛ حداکثر 3000 میلی گرم در روز و تحت نظر متخصص مراقبت‌های بهداشتی انجام گیرد؛ این احتمال وجود دارد که از دوزهای روزانه تا 4 گرم در روز استفاده شود.
-
مصرف با تمدید مجدد
2 کپسول (1300 میلی گرم) به صورت خوراکی هر 8 ساعت یکبار در صورت نیاز؛ نباید از 3.9 گرم در روز تجاوز کند.
-
حداکثر دوز مصرفی استامینوفن
محصولات حاوی استامینوفن: از مجموع دوز 3.25 گرم استامینوفن در روز تجاوز نکند. این امکان وجود دارد که تحت نظر متخصص مراقبت‌های بهداشتی، از دوزهای روزانه تا 4 گرم در روز استفاده شود.
داروی تایلنول (به عنوان مثال 500 میلی گرم/قرص یا کپسول): حداکثر 3 گرم در روز و تحت نظارت یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مصرف گردد؛ این احتمال وجود دارد که از دوزهای روزانه تا 4 گرم در روز استفاده شود.
-
اختلال کلیوی
فواصل دوز طولانی‌تر و کاهش دوز دارو ممکن است در بیماران مبتلا به نارسایی شدید کلیه (CrCl کمتر یا مساوی 30 میلی لیتر در دقیقه) ضروری باشد.
با هر نوع بیماری کبدی در مصرف استامینوفن احتیاط کنید. اطلاعات بیماری خود را با پزشک متخصص خود در میان بگذارید. در صورت الزام به مصرف استامینوفن، زیر نظر پزشک معالج استفاده گردد.
تسکین درد و تب کودکان با قرص استامینوفن یا شربت استامینوفن
- دوز بر اساس وزن
کودکان زیر 12 سال: 10-15 میلی گرم دوز خوراکی یک بار در هر 4-6 ساعت. نباید بیش از 5 دوز در 24 ساعت مصرف شود.
- دوز ثابت
کودکان زیر 6 سال: از ارائه دهنده خدمات بهداشتی مشورت بگیرید.
کودکان 6 تا 12 سال: 325 میلی گرم از راه خوراکی هر 4 تا 6 ساعت یکبار؛ حداکثر از 1.625 گرم در روز به مدت بیش از 5 روز تجاوز نکند مگر این‌که توسط ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی تجویز شود.
استامینوفن کدئین از موارد دیگر مصرف قرص استامینوفن است که ممکن است به شدت خواب‌آور باشد. در زمان مصرف قرص استامینوفن کدئین، از انجام کارهایی که نیاز به دقت زیاد دارند صرف‌نظر نمایید زیرا ممکن است برای شما خطرآفرین باشد.
استفاده از استامینوفن چه عوارضی جانبی دارد؟
عوارض جانبی استامینوفن عبارتند از:
- تورم پوست (آنژیوادم “angioedema”)
- بی نظمی
- سرگیجه
- راش (ممکن است خارش داشته باشد)
- کهیرها
- سطوح پایین گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید یا پلاکت‌ها
- تنگی نفس و سرفه
عوارض جانبی جدی استامینوفن عبارتند از:
- نکرولیز سمی اپیدرم “Toxic epidermal necrolysis”
- واکنش آلرژیک شدید (آنافیلاکسی “anaphylaxis”)
- نارسایی کبد
- سندرم استیونز جانسون
- خونریزی دستگاه گوارش
- ادم حنجره
- سمیت کلیه
- سمیت کبدی و نارسایی کبدی
- هایپرآمونمی “Hyperammonemia”
- آگرانولوسیتوز “Agranulocytosis”
- تعداد کم گلبول‌های سفید خون (لکوپنی “leukopenia”، نوتروپنی “neutropenia”)
- تعداد کم پلاکت (ترومبوسیتوپنی “thrombocytopenia”)
- کم بودن تعداد گلبول‌های قرمز، سفید و تعداد کم پلاکت‌ها (پانسیتوپنی “pancytopenia”)
این موارد، شامل همه عوارض جانبی احتمالی استامینوفن نیست و ممکن است موارد دیگری نیز رخ دهد. به منظور دریافت اطلاعات بیشتر در مورد عوارض جانبی با پزشک خود مشورت کنید.
گاهی اوقات استفاده از قرص استامینوفن کدئین باعث بروز خواب‌آلودگی، سرگیجه، اختلال صدا، دل درد، یبوست و استفراغ می‌شود.
داروهایی که با استامینوفن تداخل دارند؟
اگر پزشک شما به شما توصیه کرده است که از این دارو استفاده کنید، این امکان وجود دارد که پزشک یا داروساز شما از تداخلات دارویی احتمالی آگاه باشد و شما را برای آن‌ها تحت نظر داشته باشد. قبل از مشورت با پزشک، ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی یا داروساز، دوز هیچ دارویی را شروع یا متوقف نکنید و آن را تغییر ندهید. موضوعات زیر را بررسی نمایید:
- هیچ تداخل شدیدی (همراه با عوارض) با استامینوفن و سایر داروها وجود نداشته باشد.
- هیچ تداخل جدی با استامینوفن و سایر داروها وجود نداشته باشد.
تداخلات دارویی متوسط استامینوفن عبارتند از:
- axitinib
- بوسولفان “busulfan”
- داکلیزوماب “daclizumab”
- داپسون موضعی “dapsone”
- eltrombopag
- محلول تزریقی اگزناتید “exenatide”
- سوسپانسیون تزریقی اگزناتید
- فلیبانسرین “flibanserin”
- ایماتینیب “imatinib”
- ایزونیازید “isoniazid”
- ivacaftor
- لیکسیزناتید “lixisenatide”
- لومیتاپید “lomitapide”
- میپومرسن “mipomersen”
- تتراکائین “tetracaine”
- وارفارین “warfarin”
استامینوفن با 55 داروی مختلف دیگر، تداخل دارویی خفیف دارد.
استامینوفن در کبد متابولیزه می‌شود (با تبدیل به مواد شیمیایی دیگر حذف می‌شود). بنابراین داروهایی که عملکرد آنزیم‌های کبدی را افزایش می‌دهند و استامینوفن را متابولیزه می‌کنند [برای مثال کاربامازپین (Tegretol)، ایزونیازید “isoniazid”، ریفامپین (Rifamate ، Rifadin و Rimactane)]، سطح استامینوفن را کاهش داده و این احتمال وجود دارد که اثربخشی استامینوفن را کم کنند.
دوزهای مصرفی استامینوفن بیشتر از دوزهای توصیه شده، برای کبد سمی هستند و ممکن است منجر به آسیب شدید کبدی شوند. پتانسیل آسیب استامینوفن به کبد در صورت ترکیب با الکل یا داروهایی که به کبد آسیب می‌رسانند، افزایش می‌یابد.
کلستیرامین “Cholestyramine” (کوستران) با کاهش جذب استامینوفن از روده، اثر استامینوفن را کاهش می‌دهد. بنابراین، مصرف استامینوفن باید 3 تا 4 ساعت پس از کلستیرامین یا یک ساعت قبل از کلستیرامین تجویز شود.
دوزهای بیش از 2275 میلی گرم استامینوفن در روز ممکن است اثر مکانیکی وارفارین (کومادین “Coumadin”، ژانتوون “Jantoven”) را با مکانیسم ناشناخته‌ای افزایش دهد. بنابراین از تجویز طولانی مدت یا دوزهای اضافی استامینوفن در طول درمان با وارفارین باید اجتناب شود.
هشدارها و اقدامات احتیاطی در مصرف استامینوفن چیست؟
هشدارها در مصرف استامینوفن
استامینوفن ممکن است باعث ایجاد حساسیت شود. در صورت حساسیت به استامینوفن یا هر ماده‌ای که در آن وجود دارد،Tylenol, Tylenol Arthritis Pain, Tylenol Ext, Little Fevers Children’s Fever/Pain Reliever, Little Fevers Infant Fever/Pain Reliever, یا PediaCare Single Dose Acetaminophen Fever Reducer/Pain Reliever مصرف نکنید.
استامینوفن را دور از دسترس کودکان نگه دارید. در صورت مصرف بیش از حد دارو، بلافاصله از پزشک کمک بگیرید یا با اورژانس تماس بگیرید.
موارد منع مصرف استامینوفن
- حساسیت بیش از حد به دارو
آثار سوءمصرف مواد مخدر
- به طور معمول نباید با استفاده از استامینوفن هیچگونه سوءمصرف داروی به وجود بیاید.
اثرات کوتاه مدت استامینوفن
- به قسمت “عوارض جانبی استفاده از استامینوفن چیست؟” مراجعه کنید.
اثرات بلند مدت استامینوفن
- خطر سمیت کبدی مزمن در دوزهای بالا بیشتر است.
- به بخش “عوارض جانبی استفاده از استامینوفن چیست؟” مراجعه کنید.
اطلاعات لازم جهت مصرف استامینوفن
استامینوفن در بسیاری از اشکال و محصولات داوریی و درمانی موجود است، برچسب‌های دارو را به دقت بررسی کنید تا از مصرف بیش از حد آن جلوگیری شود.
تجویز مکرر در بیماران مبتلا به کم خونی یا بیماری قلبی، ریوی یا کلیوی.
خطر سمیت کبدی در افراد الکلی، مصرف دوز بالای این دارو یا استفاده از بیش از یک محصول حاوی استامینوفن خطرزا است.
مصرف استامینوفن را در بیماران مبتلا به کمبود G6PD با احتیاط در نظر بگیرید.
مصرف استامینوفن را در بیماران مبتلا به سوءتغذیه مزمن با احتیاط بررسی نمایید.
خطر واکنش‌های پوستی نادر اما جدی که می‌تواند کشنده باشد، پس از مصرف استامینوفن وجود دارد. این واکنش‌ها شامل سندرم استیونز-جانسون (SJS)، نکرولیز اپیدرمی سمی (TEN) و پوستیول اگزانتماتوز حاد عمومی (AGEP) است. علائم ممکن است شامل قرمزی پوست، تاول و بثورات باشد.
استامینوفن در بارداری و شیردهی
استفاده از استامینوفن در دوران بارداری بدون مشکل است. همچنین مطالعات بر روی حیوانات در زمینه مصرف این دارو، هیچ خطری را نشان نمی‌دهند اما مطالعات انسانی کاملی در دسترس نیست؛ گاها این موضوع دیده شده است که مطالعات روی حیوانات خطرات جزئی را نشان می‌دهند اما مطالعات انسانی انجام می‌شود و هیچ خطری را نشان نمی‌دهد. استامینوفن از جفت (نوزاد) عبور می‌کند. اما استفاده از آن در تمام مراحل بارداری در زمان کوتاه، بی‌خطر است.
استامینوفن در شیر مادر دفع می‌شود اما با شیردهی سازگار است.
جمع‌بندی درباره داروی استامینوفن
استامینوفن انواع بیماری‌ها یا سایر مشکلات پزشکی را که باعث درد یا تب می‌شوند، درمان می‌کند. نمونه‌هایی از شرایط درمان استامینوفن عبارتند از سردرد، درد مفاصل، کمردرد، دندان درد، گرفتگی قاعدگی، PMS، آرتروز، سرماخوردگی، سردرد همراه با تنش، درد مزمن، درد در مفصل ران، درد شانه و گردن، گلودرد، عفونت سینوسی، درد دندان درآوردن، TMJ و رگ به رگ شدن و کشیدگی عضله.
استامینوفن به طور کلی در صورت مصرف صحیح، عوارض جانبی ندارد. شایع‌ترین عوارض جانبی که مشاهده می‌شود شامل سردرد، بثورات و حالت تهوع است.
در سال 2014، FDA توصیه کرد که پزشکان و سایر متخصصان مراقبت‌های بهداشتی، باید استامینوفن را در دوزهای 325 میلی گرم یا کمتر تجویز کنند. توجه به این هشدار، احتمال بروز واکنش‌های آلرژیک مانند تورم صورت، دهان و گلو، مشکلات تنفسی، خارش یا بثورات را کم می‌کند. همچنین این اقدام می‌تواند خطر آسیب شدید کبدی و واکنش‌های آلرژیک جدی مرتبط با این دارو را کاهش دهد. سایر عوارض جانبی جدی ممکن است شامل کم خونی، آسیب کلیوی، ترومبوسیتوپنی (کاهش تعداد پلاکت در خون) و مشکلات کبدی باشد.
منابع:
