آبله مرغان نوعی بیماری است که در اثر ویروس واریسلا زوستر ایجاد می‌شود و غالباً در دوران کودکی فرد را مبتلا می‌کند. علائم این عارضه شامل ورم، خارش، تب و درد معده هستند، ولی زونا یک وضعیت بزرگسالی است که با فعال شدن مجدد این ویروس اتفاق می‌افتد.
كودكان كمتر از 10 سال مستعد ابتلا به بیماری آبله مرغان هستند، اما در بزرگسالی نیز این عارضه می‌تواند رخ دهد. با این حال، هنگامی که یک فرد بالغ به این بیماری مبتلا می‌شود، علائم بیماری شدیدتر است و خطر عوارض آن نیز بیشتر می‌باشد. در فهرست بیماری‌های سازمان جهانی بهداشت، آبله مرغان جزو بیست بیماری دردناک است. به هر روی، برای شناخت بیشتر این بیماری با رسا همراه باشید.
فهرست مطالب
بیماری آبله مرغان چیست؟
آبله مرغان یک عفونت ویروسی است که در اثر ویروس واریسلا زوستر (VZV) ایجاد می‌شود که در گروه خانواده تبخال قرار دارد. این ویروس در طی عفونت اولیه بسیاری از بافت‌ها را آلوده می‌کند و سپس خفته می‌شود. ویروس واریسلا زوستر می‌تواند بعداً دوباره فعال شود و بیماری زونا را ایجاد کند.
قبل از اینکه واکسن آبله مرغان ساخته شود، این یک بیماری در دوران کودکی بسیار شایع بود. امروزه این عارضه، هنوز هم در جوامعی رخ می‌دهد که به طور معمول واکسینه نمی‌شوند. ویروس واریسلا زوستر اغلب با اصطلاح دیگر مانند سرخک (روبولا)، سرخچه، بیماری پنجم (Parvovirus B19 )، ویروس اوریون و تبخال طبقه بندی می‌شود.
در جمعیت واکسینه نشده، اکثر افراد تا 15 سالگی به آبله مرغان مبتلا می‌شوند و اکثر آنها بین پنج تا 9 سال سن دارند، اما همه سنین می‌توانند به این بیماری دچار شوند. آبله مرغان معمولاً در بزرگسالان و کودکان کمتر از هفت سال شدیدتر از سایر سنین دیگر است. زمستان و بهار رایج‌ترین زمان سال برای بروز آبله مرغان است.
علت بیماری آبله مرغان
ویروس واریسلا زوستر (VZV) باعث عفونت آبله مرغان می‌شود. این عارضه در بیشتر موارد از طریق تماس با فرد آلوده رخ می‌دهد. این ویروس تا زمانی که تمام تاول‌ها پوسته نشوند، مسری می‌باشد. ویروس می تواند از طریق راه‌های زیر منتقل شود:
- بزاق
- سرفه
- عطسه
- تماس با مایع داخل تاول‌ها
عوامل خطر بیماری آبله مرغان
این ویروس از طریق ذرات موجود در هوا، تنفس فرد آلوده و مایعات ناشی از تاول‌ها یا زخم‌ها منتقل شود. همچنین می‌تواند با تماس مستقیم با وسایل، لباس و سایر مواردی که در معرض مایعات منتشر شده از زخم‌های باز قرار دارند، به طور غیر مستقیم انتقال یابد.
ویروس موجود دراین بیماری درفرد آلوده، تا پنج روز قبل و پنج روز پس از ظاهر شدن بثورات، مسری است. این امر مهم است که فرد آلوده در حالی که تاول‌ها و زخم‌های مرطوبی دارد، در خانه مانده و از دیگران دور بماند. وقتی همه زخم‌ها پوسته پوسته شده و خشک شدند که معمولاً حدود یک هفته طول می‌کشد، بیماری فرد دیگر مسری تلقی نمی‌شود.
از آنجا که این بیماری بسیار مسری است، به فرد غیر ایمنی (واکسینه نشده) که در معرض بیماری آبله مرغان قرار دارد، توصیه می‌شود که به مدت 21 روز پس از قرار گرفتن در معرض این بیماری، در خانه و به دور از نوزادان و کودکان کوچک یا سایر افراد غیر ایمن بماند. به این دوره، جوجه کشی قبل از وقوع بیماری گفته می‌شود. اگر فرد در طی 21 روز بیمار نشود، می‌تواند به فعالیت‌های معمول بازگردد.
نشانه‌ها و علائم بیماری آبله مرغان
از زمان عفونت تا علائم، حدود 14 تا 21 روز پس از تماس با ویروس است. آبله مرغان با ضعف عمومی، تَب تا 102 درجه فارنهایت و لکه‌های قرمزی که در همان روز ظاهر می‌شوند، مشخص می‌شود. لکه‌ها به سرعت با ضایعات پوستی مانند، تاول همراه با قرمزی اطراف، ایجاد می‌شوند.
بثورات معمولاً از روی سَر یا نیم تنه شروع شده (ناحیه‌ای که بیشتر بثورات در آن ظاهر می‌شوند) و به بازوها و پاها پخش می‌شوند. ممکن است تاول‌ها به غشاهای مخاطی نیز گسترش یافته و زخم‌هایی در داخل پلک‌ها، دهان، گلو و ناحیه تناسلی ایجاد کنند. هر ناحیه‌ای از پوست که تحریک شده باشد به وسیله، بثورات پوشکی، پیچک سمی، اِگزما، آفتاب سوختگی و موارد دیگر، احتمالاً در اثر بثورات صدمه دیده است.
بثورات معمولاً بسیار خارش‌دار هستند. طی پنج تا هفت روز، همه تاول‌ها خشک و پوسته پوسته می‌شوند و بیماری به پایان می‌رسد. بثورات آبله مرغان بسیار معمولی است و معمولاً تشخیص براساس علائم و ظاهر آنها، بدون انجام هرگونه آزمایشی انجام می‌شود. با این وجود، افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف ممکن است یک مورد غیرعادی داشته باشند. در شرایطی که بثورات ناشناخته است، یک بیوپسی مایع یا بافت از تاول ممکن است با استفاده از روش PCR برای DNA VZV آزمایش شود.
تشخیص بیماری آبله مرغان
علائم آبله مرغان به راحتی قابل مشاهده است. شما یا فرزندتان معمولاً برای تشخیص بیماری آبله مرغان نیازی به آزمایش پزشکی ندارید. می‌توانید در صورت وجود علائم اصلی تب خفیف و به دنبال آن بثورات خارش‌دار همراه با تاول‌ها و زخم‌ها، کاملاً مطمئن باشید که این بیماری، آبله مرغان است.
تاول‌های آبله مرغان معمولاً به اندازه کافی متمایز از سایر بثورات هستند، اگرچه می‌توان علائم این بیماری را با سایر شرایطی که روی پوست تأثیر می‌گذارند، مانند گزش حشرات یا زخم‌ها (یکی دیگر از بیماری‌های مسری پوست که باعث خارش شدید می‌شود) اشتباه گرفت.
اگر در مورد علل ایجاد علائم مطمئن نیستید، پزشک معالج می‌تواند یک آزمایش خون ساده را برای شناسایی ویروس انجام دهد. اگر مطمئن نیستید که شما یا فرزندتان مبتلا به آبله مرغان هستید، به پزشک مراجعه کنید.
در صورت تماس با شخصی که مبتلا به آبله مرغان است، یا در صورت ابتلا به علائم آبله مرغان، فوراً با پزشک تماس بگیرید. اگر باردار هستید و سیستم ایمنی ضعیفی دارید و یا سن کودکتان کمتر از چهار هفته باشد، آبله مرغان در این گونه موارد در صورت عدم درمان، می‌تواند عوارض جدی ایجاد کند. مشاوره پزشکی ضروری است تا بتوانید هر نوع درمان لازم را دریافت کنید.
درمان بیماری آبله مرغان
بیشتر درمان‌های آبله مرغان، با هدف کاهش علائمی مانند خارش شدید صورت می‌گیرد. یک ضد درد غیر آسپیرین مانند، استامینوفن (Tylenol) می‌تواند برای کاهش تب و درد استفاده شود.
حمام مکرر در وان‌های پُر شده از جو دوسر، می‌تواند خارش ناشی از آبله مرغان را کاهش دهد. علاوه بر این، لوسیون‌ها و مرطوب کننده‌های تسکین دهنده مانند لوسیون کالامین، می‌توانند بر روی بثورات اعمال شود. دیفن هیدرامین (بنادریل) یا سایر آنتی هیستامین‌ها می‌توانند در کنترل خارش مفید باشند.
علاوه بر داروها، اقدامات پیشگیرانه نیز لازم است. برای كودكان كوچک، مهم است كه ناخن‌ها را به منظور كاهش آسیب در اثر خراشیدن و كنترل خطرات مربوط به عفونت‌های باكتریایی ثانویه‌ای مانند، زرد زخم یا استافیلوکوک (عفونت استاف) کوتاه کنید.
سرانجام، در مواردی شدید یا افرادی که در معرض خطر ابتلا به بیماری شدیدی هستند، می‌توان آسیکلوویر تجویز کرد. Acyclovir یک داروی ضد ویروس است که برای کوتاه کردن مدت زمان عفونت استفاده می‌شود. این دارو تنها در صورتی که در طی یک یا دو روز از شروع بثورات آبله مرغان شروع شود، مؤثر است.
در مورد کودکان خود، مطمئن شوید که آنها استراحت کافی دارند و مایعات زیادی می‌نوشند. آبله مرغان به خودی خود طی یک یا دو هفته از بین می‌رود، اما برای کمک به فرزندتان که احساس خارش کمتری کند، می‌توانید موارد زیر را انجام دهید:
- یک دستمال خنک و مرطوب را روی بثورات فشار دهید.
- بدن فرزندتان را خنک نگه دارید.
- کودک خود را تشویق کنید که خودش را خارش ندهد. ناخن‌ها را مرتب کوتاه کنید تا او نتواند بثورات را خراش دهد.
- لوسیون را با آنتی هیستامین‌ها روی بثورات قرار دهید. این لوسیون‌ها را می‌توانید در داروخانه خریداری کنید. اگر نمی‌دانید چه چیزی را بخرید، از داروساز کمک بخواهید.
- قرص‌های بدون نسخه به کودک خود بدهید، قرص بنادریل یک نمونه از آن است.
- هر روز کودک خود را حمام ببرید(حمام خنک). همچنین می‌توانید کودک خود را با وانی متشکل از آب و جو دوسر حمام کنید .
- به کودک خود آسپرین ندهید. آسپرین می‌تواند به کودکانی که تب دارند، آسیب برساند. باید به فرزند خود یک تسکین دهنده درد بدهید، از استامینوفنی مانند Tylenol استفاده کنید. اگر مطمئن نیستید از چه نوع مسکنی باید استفاده کنید، از پزشک سؤال کنید.
- برای جلوگیری از کم آبی، مایعات فراوان به کودک خود بدهید. مایعات خنک و رژیم غذایی نرم، در صورت ابتلا کودک به زخم دهانۀ، کمک فراوانی به او می‌کند.
انجام آزمایش خون برای بیماری آبله مرغان
پس از تماس با پزشک معالج خود ، ممکن است نیاز به آزمایش داشته باشید تا ببینید که آیا از بیماری آبله مرغان مصون هستید یا خیر! اگر در گذشته به آبله مرغان مبتلا شده‌اید، بعید به نظر می‌رسد که برای بار دوم نیز به این بیماری مبتلا شوید. اگر تا به حال آبله مرغان نداشته‌اید، یا مطمئن نیستید که آن را تجربه کرده باشید، ممکن است به آزمایش ایمنی نیاز داشته باشید. این می‌تواند یک آزمایش خون باشد که بررسی می‌کند، آیا بدن آنتی بادی لازم برای ویروس آبله مرغان را تولید می‌کند یا خیر.
اگر نتیجه آزمایش خون نشان دهد که آنتی بادی‌ها را دارید، به طور طبیعی از ویروس محافظت خواهید شد. اگر آنتی بادی نداشته باشید، باید از نزدیک تحت نظارت قرار بگیرید تا ببینید علائم بیماری آبله مرغان وجود دارد یا خیر. اگر این کار را انجام دهید، ممکن است نیاز به درمان داشته باشد.
آبله مرغان در دوران بارداری
اگر باردار هستید، آبله مرغان یک عفونت ویروسی بسیار مسری است که باعث ورم، خارش و تاول می‌شود و ممکن است شما و کودکتان را با خطرات جدی مواجه کند. اگر در دوران بارداری دچار آبله مرغان شوید، در معرض عوارضی مانند «پنومونی» هستید. برای کودک، خطرات به زمان بارداری بستگی دارد. اگر آبله مرغان در طی 20 هفته اول بارداری، به ویژه در بین هفته‌های هشت تا 20 ایجاد شود، کودک با خطر ناچیزی از نقایص جدی هنگام تولد، روبرو می‌شود، که به عنوان سندرم مادرزادی واریسلا شناخته می‌شود.
نوزادی که به سندرم واریسلا مادرزادی مبتلا باشد، ممکن است دچار زخم‌های پوستی و ناهنجاری‌های چشم، مغز، اندام و دستگاه گوارش شود. اگر آبله مرغان 48 ساعت پس از زایمان ایجاد شود، ممکن است کودک با یک عفونت تهدید کننده زندگی، به نام واریسلا نوزادی به دنیا بیاید. اگر در دوران بارداری در معرض آبله مرغان هستید، فوراً با پزشک معالج خود تماس بگیرید.
وی ممکن است تزریق یک محصول ایمنی گلوبولین را که حاوی آنتی بادی در برابر ویروس آبله مرغان است، توصیه کند. گلبول ایمنی بدن در طی 10 روز قرار گرفتن در معرض این تزریق، می‌تواند خطر ابتلا به آبله مرغان را کاهش داده یا شدت آن را کم کند. متأسفانه به دلیل نادر بودن سندرم واریسلا مادرزادی، مشخص نیست که آیا این روش درمانی به محافظت از کودک در حال رشد کمک می‌کند یا خیر.
پزشک ممکن است داروهای ضد ویروسی خوراکی برای سرعت بخشیدن به بهبودتان را تجویز کند. داروها در طی 24 ساعت پس از ایجاد بثورات مؤثر هستند. اگر هنگام زایمان آبله مرغان گرفتید، کودک ممکن است اندکی پس از تولد، با یک محصول گلبولین ایمنی درمان شود، تا از واریسلا نوزادان جلوگیری شود.
اگر کودک در دو هفته اول زندگی به آبله مرغان مبتلا شود، ممکن است داروهای ضدویروسی نیز توصیه شوند. اگر باردار هستید و قبلاً واکسینه نشده‌اید، در مورد واکسن آبله مرغان از پزشک خود سؤال کنید که آیا برای بزرگسالان بی‌خطر است یا خیر. اما توصیه می‌شود قبل از تلاش برای بارداری، سه ماه پس از دوز دوم واکسن صبر کنید. اگر از مبتلا شدنتان به این بیماری مطمئن نیستید، پزشک می‌تواند آزمایش خون را توصیه کند، تا متوجه شود که آیا از این بیماری مصونیت دارید یا خیر یا اینکه قبلاً واکسن زده‌اید.
پیشگیری از بیماری آبله مرغان
واکسن آبله مرغان در دسترس است و به تمامی افراد توصیه می‌شود. در مورد تزریق این واکسن، دو دوز توصیه می‌شود. در کودکان زیر 13 سال، یک دوز باید بین سنین 12 تا 15 ماه دریافت شود و دیگری در سن چهار تا شش سال تجویز می‌شود.
واکسنی وجود دارد که فقط برای آبله مرغان از آن استفاده می‌شود به نام، Varivax و واکسن دیگری نیز به نام ProQuad وجود دارد که از بدن در برابر سرخک، اوریون، سرخچه و واریسلا (MMRV) محافظت می‌کند.
چه کسانی نباید واکسن آبله مرغان را دریافت کند:
- افرادی که به واکسن یا هر قسمت از واکسن حساسیت دارند.
- زنان باردار یا زنانی که فکر می‌کنند ممکن است باردار باشند.
- مبتلایان به ضعف سیستم ایمنی بدن
- افراد مبتلا به سل
- افرادی که اخیراً انتقال خون یا واکسن‌های زنده دیگری انجام داده‌اند.
چشم انداز بیماران مبتلا به آبله مرغان
هنگامی که کودکان به بیماری آبله مرغان مبتلا می‌شوند، بدن آنها با ساختن ماده‌ای به نام پادتن با بیماری می‌جنگند. آنتی بادی‌ها با ویروس مبارزه کرده و به بدن کمک می‌کنند تا خوب شود. این آنتی بادی‌ها در طول زندگی یک بزرگسال در بدن باقی می‌مانند. اگر یک فرد بالغ در تماس با ویروس باشد، آنتی بادی‌ها برای مبارزه با میکروب آماده می‌شوند.
به ندرت، بزرگسالان حتی اگر قبلاً این عارضه را داشته باشند، آبله مرغان می‌گیرند. هنگامی که ویروس آبله مرغان در بزرگسالان دوباره فعال شود، بیماری که نتیجه آن است، زونا می‌باشد. افراد مبتلا به زونا می‌توانند آبله مرغان را به افرادی که مبتلا به آبله مرغان نبودند انتقال دهند. در هر صورت، آبله مرغان درمان می‌شود، ولی اگر بیماری خاصی دارید و یا باردار هستید، حتماً با پزشک مشورت کنید.
منابع:
