صافی کف پا نوعی تغییر شکل در کف پاهاست. هنگامی که یک فرد در حالت عادی می‌ایستد، در کف پای او قوسی وجود دارد. اما زمانی که این مشکل به وجود می‌آید، این قوس وجود ندارد یا بسیار کم است. مشکل صافی کف پا ممکن است مادرزادی باشد و یا با گذشت زمان به وجود بیاید.
فهرست مطالب
کف پای صاف چه انواعی دارد؟
دو نوع کف پای صاف وجود دارد:
۱.کف پای صاف انعطاف پذیر: در این نوع عارضه، کف پا هنگامی که روی سطحی قرار ندارد، دارای قوس طبیعی است. اما در صورتی که روی زمین قرار بگیرد، کاملا صاف می‌شود. کف پای صاف انعطاف پذیر به طور معمول در هر دو پا وجود دارد. این نوع کف پای صاف، کف پای صاف کودکان نیز نامیده می‌شود. به این دلیل که معمولا اولین بار در کودکی ظاهر می‌شود. البته ذکر این موضوع لازم است که، معمولا قوس کف پا از ۵ تا ۶ سالگی ظاهر می‌شود. پیش از این سنین، کف پای تمامی کودکان صاف است.
۲.کف پای صاف دائمی: در این نوع، در هر حالتی کف پا صاف است و معمولا در بزرگسالی ایجاد می‌شود. هنگامی که یک پای صاف و صلب در بزرگسالان ایجاد می‌شود، آن را “پا صاف اکتسابی بزرگسالان” یا “اختلال عملکرد تاندون خلفی تیبیا” می‌نامند. این نوع کف پا به دلیل ضعیف شدن تاندون عضله خلفی تیبیالیس، که یک ساختار حمایت کننده‌ی اصلی قوس پا است، ایجاد می‌شود. این وضعیت، منجر به صاف شدن قوس و غلتیدن مچ پا می‌شود. این اختلال، یک تغییر شکل پیشرونده، با علائم اولیه‌ی درد و تورم در قوس داخلی پا و مچ پا است. در نهایت ممکن است منجر به آرتروز مفاصل پا و مچ پا شود.
به چه دلایلی، کف پای صاف ایجاد می‌شود؟
همانطور که پیش‌تر اشاره شد، این عارضه می‌تواند به صورت مادرزادی در فرد وجود داشته باشد. اما دلایل و بیماری‌های دیگری وجود دارند که ممکن است کف پای صاف را ایجاد کنند. دلایلی از جمله:
ائتلاف های تارسال:
ائتلاف تارسال، یک اتصال غیر طبیعی است که بین دو استخوان در پشت پا(استخوان‌های تارس) ایجاد می‌شود. این اتصال غیر عادی، که می تواند از استخوان، غضروف یا بافت فیبری تشکیل شود، ممکن است منجر به محدودیت حرکت و درد در یک یا هر دو پا شود.
استخوان ناویکال اکسسوری:
یک استخوان یا قطعه غضروف اضافی است که در قسمت داخلی پا دقیقاً بالای قوس قرار دارد. این ماده در تاندون پشت استخوان تیبیا قرار دارد که در این ناحیه متصل می‌شود. این عارضه از بدو تولد وجود دارد و بخشی از ساختار طبیعی استخوان نیست. بنابراین در بیشتر افراد وجود ندارد.
شلی رباط در بیماری های مادرزادی مانند سندرم مارفان یا سندرم Ehlers-Danlos:
سندرم مارفان نوعی اختلال ژنتیکی است که بر بافت پیوندی بدن تأثیر می‌گذارد. سندرم Ehlers-Danlos گروهی از اختلالات بافت همبند است که می‌تواند به ارث برسد و هم از نظر تأثیر روی بدن و هم از نظر علل ژنتیکی متنوع است. به طور کلی با تحرک‌پذیری مفصل، افزایش قابلیت انعطاف پذیری پوست و شکنندگی بافت مشخص می‌شود.
آرتروپاتی شارکو:
یک سندرم در بیمارانی است که به نوروپاتی محیطی یا کاهش احساس در پا و مچ پا مبتلا هستند. بیماران ممکن است دچار شکستگی و دررفتگی استخوان‌ها و مفاصل با حداقل ضربه شناخته شده یا بدون آسیب شناخته شده شوند.
نوروپاتی:
نوروپاتی آسیب یا اختلال در عملکرد یک یا چند عصب است که به طور معمول منجر به بی حسی ، گزگز ، ضعف عضلانی و درد در ناحیه آسیب دیده می شود.
دلایل دیگر شامل موارد زیر است:
- ضربه
- چاقی
- دیابت
- سن
- بارداری، به دلیل تغییرات هورمونی مانند افزایش الاستین
- پوکی استخوان
- استفاده‌ی مفرط از پاها
علائم و نشانه های کف پا صاف چیست؟
کف پای صاف ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکند. علائم کف پای صاف شامل دردی است که ممکن است در قوس داخلی، پاشنه یا مچ پا و در قسمت خارجی پا درست در زیر مچ پا باشد. بیماران غالباً از خستگی عمومی پا به عنوان اولین نشانه‌های کف پای صاف، شکایت دارند. بیماران جوانتر ممکن است از ناتوانی خود در همراهی با همسالان خود، در هنگام فعالیت بدنی شکایت کنند. با گذشت زمان، صاف شدن قوس می‌تواند منجر به غلتیدن پا و مچ پا و کج شدن پاشنه پا به بیرون شود. صافی کف پا همچنین می‌تواند باعث ایجاد درد در ناحیه مفصل ران و درد زانو و یا کمر شود. الگوی سایش زیاد پاشنه داخلی ممکن است در کفش این افراد دیده شود.
تشخیص کف پای صاف چگونه است؟
معمولا متخصصین ارتوپدی، با مشاهده‌ی نحوه‌ی ایستادن و راه رفتن یک فرد، به راحتی می‌توانند این عارضه را تشخیص می‌دهند. برای تشخیص دقیق و شدت عارضه، از دستگاه‌های سی تی اسکن و ام‌آر‌آی استفاده می‌کنند. برای انتخاب نوع درمان، تشخیص شدت صافی کف پا و نوع آن ضروری است.
کف پای صاف چگونه درمان می‌شود؟
کف پای صاف انعطاف‌پذیر کودکان معمولاً با رشد رباط‌های پا، خود به خود درمان می‌شود. اما کف پای صاف دائمی ممکن است نیاز به درمان و حتی جراحی داشته باشد.
برای انتخاب نوع درمان، یافتن دلیل آن ضروری است.
اگر وضعیت کف پای شما آزاردهنده است، گزینه‌های درمانی زیر را در نظر بگیرید:
- کفش‌های متناسب‌تری خریداری کنید.
- از راه رفتن و ایستادن طولانی مدت خودداری کنید.
- از کفی کفش مخصوص قوس استفاده کنید. این موارد را می‌توان بدون نسخه پزشک تهیه کرد، یا ممکن است به نسخه‌های ساخته شده با سفارش پزشک خود نیاز داشته باشید.
- برای تسکین درد از داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی استفاده کنید.
- به پا استراحت دهید و یخ را به ناحیه دردناک بمالید.
- از یک رژیم درمانی فیزیکی، که توسط پزشک تجویز شده است پیروی کنید.
- وزن خود را کاهش دهید.
در صورت عدم موفقیت درمان‌های محافظه کارانه، عمل جراحی توصیه می‌شود.
روش‌های جراحی درمان کف پای صاف چیست؟
روش های جراحی برای اصلاح کف پای صاف شامل موارد زیر است:
- ترمیم تاندون کشیده یا پاره شده.
- در هم آمیختن یک یا چند استخوان در پا یا مچ پا.
- برش و تغییر شکل استخوان برای اصلاح ترازبندی.
- استفاده از تکه ای از یک تاندون برای بلند کردن یا جایگزینی تاندون دیگر.
چه تمرینات ورزشی برای بهبود علائم کف پای صاف مناسب است؟
یک پزشک متخصص غدد یا فیزیوتراپی ممکن است تمرینات خاصی را برای کنترل علائم صافی کف پا یا جلوگیری از رشد آنها توصیه کند.
کشش تاندون پاشنه:
این تمرین تاندون آشیل پا را به سمت داخل هدایت می‌کند. هدف از کشش پاشنه، کشیدن عضلات تاندون آشیل و ساق پا خلفی است.
رو به دیوار بایستید و یک دست خود را در سطح چشم روی دیوار قرار دهید.
پایی را که نیاز به کشش دارد تقریباً یک قدم پشت پای دیگر قرار دهید و پاشنه را محکم روی زمین بکارید.
زانوی پای جلو را خم کنید تا زمانی که احساس کشیدگی در پای عقب کنید.
30 ثانیه در این حالت بمانید و سپس 30 ثانیه استراحت کنید. نه بار دیگر، این تمرین را تکرار کنید.
جلوگیری از خم شدن کمر و صاف نگه داشتن آن در حین انجام این تمرین ضروری است.
این تمرین را روزی دو بار انجام دهید.
رول توپ گلف:
این تمرین به یک صندلی و یک توپ گلف نیاز دارد.
روی صندلی بنشینید و پاهای خود را محکم روی زمین قرار دهید. توپ گلف را زیر پا قرار دهید، و آن را به مدت 2 دقیقه به جلو و عقب در زیر قوس پا بچرخانید تا رباط فاشیای کف پا کشیده شود.
بالا بردن قوس پا:
بایستید و پاهای خود را مستقیم در زیر باسن قرار دهید.
با اطمینان از اینکه انگشتان پا در کل مدت در تماس با زمین هستن ، وزن خود را تا لبه های بیرونی پاها بچرخانید تا جایی که می توانید قوس‌های خود را به سمت بالا ببرید. سپس پاها را به سمت پایین رها کنید. با این تمرین، شما عضلاتی را که به بلند کردن و قوس دادن کف پا کمک می‌کند، تقویت خواهید کرد.
این تمرین را ۲ تا ۳ بار در روز و هر بار ۱۵ مرتبه انجام دهید.
بلند کردن ماهیچه‌ی ساق پا:
در حالت ایستاده، پاشنه‌ی پا را تا جایی که می‌توانید بلند کنید.
برای کمک به تعادل خود می‌توانید از صندلی یا دیوار استفاده کنید.
موقعیت بالا را به مدت 5 ثانیه حفظ کنید. سپس به آرامی، پایین بیایید.
2این تمرین را تا 3 بار و هربار با 15تا 20 تکرار انجام دهید.
بالا رفتن از قوس پله:
روی پله‌ها بایستید و پای چپ خود را یک قدم بالاتر از پای راست خود قرار دهید.
از پای چپ خود برای تعادل استفاده کنید. در حالی که پای راست خود را پایین می‌آورید تا پاشنه شما پایین تر از پله آویزان شود.
با تمرکز بر تقویت قوس، آرام پاشنه راست خود را تا جایی که می توانید بلند کنید.
به آرامی به حالت اول پایین بیایید. از پله نیز پایین بیایید.
هر روز در هر دو پا، 2 تا 3 مرتبه و هر مرتبه با ۱۰ الی ۱۵ تکرار انجام دهید.
چین دادن حوله:
روی یک صندلی بنشینید و یک حوله زیر پایتان داشته باشید.
پاشنه‌ی پا را روی زمین قرار دهید. انگشتان پا را به سمت داخل بکشید.
انگشتان پا را به پا فشار دهید.
چند ثانیه نگه دارید و رها کنید.
مطمئن شوید که قوس کف پای خود را به حوله فشار دهید.
این تمرین را ۲ تا ۳ بار در روز و هربار بین ۱۰ تا ۱۵ تکرار انجام بدهید.
بلند کردن انگشت پا:
برای ایجاد تغییر، می‌توانید این تمرین را در حالت‌های یوگای ایستاده انجام دهید.
در حالت ایستاده، انگشت شست راست خود را به زمین فشار دهید و چهار انگشت انگشت دیگر خود را بالا ببرید.
سپس چهار انگشت پا را به زمین فشار دهید و انگشت شست را بلند کنید.
هنگام بلند کردن انگشتان، ۵ ثانیه صبر کنید. این تمرین را نیز هربار ۱۰ تا ۱۵ مرتبه انجام دهید.
سپس تمرین را روی پای چپ خود انجام دهید.
منابع:
