سوزاک عفونت ناشی از باکتری مقاربتی به نام Neisseria gonorrhea است. این بیماری می‌تواند مردان و زنان را آلوده کند. سوزاک اغلب در اندام مرطوب و گرم بدن تکثیر پیدا می‌کند. معمولا مجرای ادرار، راست روده یا گلو تحت تاثیر این عفونت قرار می‌گیرند. در زنان، سوزاک می‌تواند دهانه رحم را نیز آلوده کند.
فهرست مطالب
سوزاک از چه طریقی منتقل می‌شود؟
سوزاک، بیماری مقاربتی (STI) است. بنابراین، معمولاً در حین رابطه جنسی واژینال، دهانی و یا مقعدی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود.
مانند سایر میکروب‌ها، می‌توانید باکتری‌هایی که باعث سوزاک می‌شوند را تنها با لمس یک منطقه آلوده در بدن شخص دیگر نیز دریافت کنید. این باکتری‌ها نمی‌توانند طولانی مدت، در خارج از بدن زندگی کنند. بنابراین با لمس اشیایی مانند صندلی توالت یا لباس نمی‌توانید به سوزاک مبتلا شوید.
همچنین ممکن است نوزادان مادران آلوده نیز، در هنگام زایمان آلوده شوند. در نوزادان سوزاک بیشتر چشم را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
علائم سوزاک چیست؟
متاسفانه باید گفت که این عفونت در بسیاری از افراد فاقد علامت قابل توجه است. این افراد، که به آنها ناقل بدون علامت نیز گفته می‌شود، شرکای جنسی بیشتری را آلوده خواهند کرد.
در صورت وجود، علائم این بیماری ۲ تا ۱۴ روز پس از ابتلا در فرد بروز خواهند کرد.
علائم بیماری سوزاک در مردان و زنان کمی متفاوت است.
علائم سوزاک در مردان:
این بیماری در مردان، ممکن است چندین هفته علائم قابل توجهی نداشته باشد. بعضی از مردان نیز ممکن است هرگز علائمی پیدا نکنند.
به طور معمول، علائم یک هفته پس از انتقال شروع می‌شود. اولین علامت قابل توجه در مردان اغلب سوزش یا احساس درد زیاد در هنگام ادرار است.
با پیشرفت این عفونت، علائم دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تکرر ادرار یا احساس ادرار بیشتر
- ترشح چرک مانند و یا قطره قطره از آلت تناسلی مرد که به رنگ‌های سفید، زرد بژ یا سبز است.
- ایجاد تورم یا قرمزی در دهانه آلت تناسلی مرد
- ایجاد تورم یا درد در بیضه‌ها
- گلودرد مداوم
در موارد نادر، سوزاک می تواند باعث آسیب به بدن، به ویژه مجرای ادرار و بیضه‌ها شود. علائم این بیماری، حتی تا چند هفته پس از درمان، در بدن باقی خواهد ماند. همچنین ممکن است درد به راست روده نیز گسترش یابد.
علائم سوزاک در زنان:
بسیاری از زنان، هنگام ابتلا به سوزاک علائم ویژه‌ی سوزاک ندارند. هنگامی که علائم ایجاد می‌شود، خفیف یا مشابه سایر عفونت‌ها است. این امر شناسایی این بیماری در زنان را دشوارتر می‌کند.
علائم سوزاک می تواند شبیه قارچ واژن یا عفونتهای باکتریایی شایع باشد.
بنابراین این علائم شامل موارد زیر است:
- ترشح از واژن که معمولا آبکی، خامه ای یا کمی سبز است.
- احساس درد یا سوزش هنگام ادرار کردن
- تکرر ادرار
- دوره‌های قاعدگی سنگین‌تر یا لکه‌بینی در بین دوره‌ها
- گلو درد
- احساس درد در هنگام رابطه جنسی
- احساس درد شدید در پایین شکم
- تب
سوزاک چگونه تشخیص داده می‌شود؟
متخصصان بهداشت از راه‌های مختلف برای تشخیص سوزاک بهره می‌برند. آنها می‌توانند با استفاده از یک سواب، نمونه‌ای از مایعات را از ناحیه‌ی مشکوک به عفونت مانند آلت تناسلی، واژن، راست روده یا گلو برداشته و روی لام شیشه‌ای قرار دهند.
اگر پزشک، به عفونت مفصلی یا عفونت خون مشکوک باشد، با برداشتن خون یا قرار دادن یک سوزن در مفصل مشکوک به عفونت، نمونه برداری لازم را انجام می‌دهد.
سپس آنها یک قطره از ماده‌ی مخصوص تشخیص، به نمونه اضافه می‌کنند. سپس آن را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کنند. اگر سلول‌ها به قطره‌ی اضافه شده، واکنش نشان دهند، سوزاک تشخیص داده می‌شود. این روش نسبتاً سریع و آسان است. اما نتیجه‌ی دقیق به دست نمی‌دهد. این آزمایش ممکن است توسط یک تکنسین آزمایشگاه نیز انجام شود.
در روش دوم به همان صورت قبل، نمونه‌گیری می‌شود. اما در مرحله‌ی بعد نمونه را روی ظرف مخصوص کشت باکتری قرار می‌دهند. این کار برای چندین روز در شرایط ایده‌آل رشد صورت می‌گیرد. در صورت وجود سوزاک، یک کلنی از باکتری‌های سوزاک در ظرف رشد می‌کند.
نتیجه اولیه‌ی این آزمایش ممکن است ظرف 24 ساعت آماده شود. اما اعلام نتیجه‌ی نهایی 3 روز طول خواهد کشید.
پزشک شما ممکن است آزمایشاتی را برای سایر عفونتهای مقاربتی توصیه کند. سوزاک خطر ابتلا به این عفونت‌ها، به ویژه کلامیدیا را که اغلب همراه با سوزاک است، افزایش می‌دهد.
آزمایش HIV نیز برای هرکسی که عفونت مقاربتی در او تشخیص داده شده، توصیه می‌شود. بسته به عوامل خطر، آزمایشات مربوط به عفونتهای مقاربتی اضافی نیز می‌تواند مفید باشد.
فاکتورهای خطر بیماری سوزاک چیست؟
زنان فعال جنسی زیر 25 سال و مردانی که با مردان رابطه‌ی جنسی دارند، در معرض خطر ابتلای بیشتر به سوزاک هستند.
عوامل دیگری که می‌توانند خطرابتلای شما را افزایش دهند، عبارتند از:
- داشتن یک شریک جنسی جدید
- داشتن یک شریک جنسی که شرکای دیگری نیز داشته باشد.
- داشتن بیش از یک شریک جنسی
- ابتلا به سوزاک یا عفونت مقاربتی دیگر در گذشته
عوارض سوزاک شامل چه مواردی است؟
با وجود اینکه مردان بیشتر دچار سوزاک می‌شوند، زنان بیشتر از مردان، در معرض عوارض طولانی مدت ناشی از انتقال سوزاک هستند. سوزاک درمان نشده، ممکن است از دستگاه تناسلی بالا رفته و رحم، لوله های رحمی و تخمدان را نیز درگیر کند.
سوزاک همچنین می‌تواند باعث به وجود آمدن بیماری التهابی لگن یا PID شود. این بیماری باعث ایجاد درد شدید و مزمن، همچنین آسیب به اندام‌های تولید مثل می‌شود. بیماری التهابی لگن می‌تواند توسط سایر عفونتهای مقاربتی نیز ایجاد شود.
زنان همچنین ممکن است دچار انسداد یا زخم شدن لوله های رحمی شوند. ممکن است این انسداد، از بارداری در آینده جلوگیری کند. در برخی موارد نیز باعث حاملگی خارج رحمی می‌شود. حاملگی خارج رحمی زمانی است که تخمک بارور، در خارج از رحم شروع به رشد می‌کند.
همچنین سوزاک ممکن است در حین زایمان به نوزاد تازه متولد شده نیز منتقل شود.
مردان نیز ممکن است دچار زخم در مجرای ادرار شوند. سوزاک همچنین ممکن است باعث ایجاد آبسه دردناک در قسمت داخلی آلت تناسلی شود. این عارضه، می‌تواند باعث کاهش باروری یا عقیمی شود.
هنگامی که سوزاک به جریان خون منتقل شود، ممکن است آرتروز، آسیب به دریچه قلب یا التهاب غشای مغز یا نخاع ایجاد شود. این شرایط با آن که نادر است، اما بسیار جدی تلقی می‌شود.
مبتلا بودن به عفونت سوزاک، شما را در معرض ابتلا به ویروس نقص ایمنی انسانی یا HIV، ویروس بیماری ایدز، قرار می‌دهد. افرادی که هم مبتلا به سوزاک و هم اچ آی وی هستند، می‌توانند هر دو بیماری را با سرعت بیشتری به شریک زندگی خود منتقل کنند.
درمان بیماری سوزاک چگونه است؟
هیچ داروی بدون نیاز به نسخه یا OTC وجود ندارد که سوزاک را درمان کند. هر فردی که مشکوک است که، از شریک زندگی خود سوزاک گرفته است، باید از یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی کمک بگیرد.
استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها در درمان سوزاک
سوزاک معمولاً با تزریق آنتی‌بیوتیک سفتریاکسون، یک بار به شکل تزریق وریدی و یک دوز آزیترومایسین از راه خوراکی، درمان می‌شود. با استفاده از آنتی‌بیوتیک، باید در طی چند روز احساس آرامش کنید.
نوزادان مبتلا به عفونت سوزاک، که از مادران مبتلا به سوزاک متولد می‌شوند نیز می‌توانند با آنتی‌بیوتیک درمان شوند.
برنامه‌ی جلوگیری از ابتلا به سوزاک در کشورها
مسئولان بهداشت عمومی در برخی کشورها، برای کمک به جلوگیری از شیوع سوزاک، هر یک از شرکای جنسی فردی را که مبتلا تشخیص داده شده است، شناسایی می‌کنند. آنها نیز مورد آزمایش قرار خواهند گرفت و در صورت ابتلا درمان دریافت می‌کنند. در برخی کشورها آزمایش و درمان سوزاک رایگان انجام می‌شود.
ظهور اشکال مقاوم به آنتی‌بیوتیک سوزاک، یک چالش رو به رشد در دنیا است. این موارد ممکن است به درمان گسترده‌تری نیاز داشته باشند. با یک دوره 7 روزه آنتی بیوتیک خوراکی یا درمان مضاعف با دو آنتی‌بیوتیک مختلف، معمولاً این بیماری باید درمان شود.
آنتی‌بیوتیک‌های مورد استفاده برای درمان طولانی مدت، معمولاً یک یا دو بار در روز تجویز می‌شوند. برخی از آنتی‌بیوتیک‌های رایج مورد استفاده، شامل آزیترومایسین و داکسی سایکلین هستند.
دانشمندان همچنین در حال تلاش برای تولید واکسن‌هایی هستند که از انتقال سوزاک جلوگیری کند.
چگونه می‌توان از ابتلا به سوزاک پیشگیری کرد؟
امن‌ترین راه جلوگیری از سوزاک یا سایر بیماری‌های مقاربتی، خودداری و پرهیز است. اگر فعالیت‌های جنسی دارید، همیشه از کاندوم یا روش پیشگیری مطمئن دیگری استفاده کنید.
مهم است که با شرکای جنسی خود صادق باشید. آزمایش منظم انجام دهید و بفهمید که آیا آنها آزمایش شده‌اند یا نه.
اگر شریک زندگی شما علائمی دارد، از هرگونه تماس جنسی پرهیز کنید. از آنها بخواهید برای رد کردن هرگونه شرایط و عفونت احتمالی قابل انتقال، آزمایش دهند. در صورت تشخیص بیماری مقاربتی، تا پایان درمان منتظر بمانید.
غربالگری منظم سوزاک را در نظر بگیرید. غربالگری سالانه برای زنان فعال جنسی زیر 25 سال و برای زنان مسن که در معرض خطر ابتلا به عفونت هستند توصیه می‌شود.
در صورت ابتلا به سوزاک چه باید کرد؟
اگر فکر می‌کنید به سوزاک مبتلا شده‌اید، باید از هرگونه فعالیت جنسی اجتناب کنید. همچنین باید بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید.
در هنگام ملاقات با پزشک، آماده باشید تا موارد زیر را توضیح دهید:
- علائم خود را با جزئیات شرح دهید.
- درباره سابقه جنسی خود بحث کنید.
- اگر با شریک زندگی خود در تماس هستید، به او بگویید که باید فوراً آزمایش شوند.
اگر از آنتی بیوتیک استفاده می کنید، مهم است که دوره کامل دارو را طی کنید. تا زمانی که اطمینان حاصل کنید که کاملاً تحت درمان قرار گرفته‌اید. کوتاه کردن دوره مصرف آنتی‌بیوتیک باعث مقاوم شدن باکتری‌های بدن شما به آنتی‌بیوتیک می‌شود. این امر درمان را دشوارتر می‌کند.
همچنین لازم است 1 تا 2 هفته پس از شروع درمان، با پزشک خود ملاقات کنید تا مطمئن شوید همه چیز پاک شده است.
اگر نتایج منفی به دست آمد و همسر شما نیز از وجود عفونت پاک بود، می توانید فعالیت جنسی را از سر بگیرید.
منابع:
