بیماری هیرسوتیسم یا پرمویی چیست؟

هیرسوتیسم یا پرمویی شرایطی است که معمولا در زنان با رشد بیش از حد مو شناخته می‌شود. هیرسوتیسم ممکن است در اثر سطح بالای آندروژن “androgens”، تغییر هورمون‌های مربوط به یائسگی، اختلالات غدد فوق کلیوی یا تخمدان‌ها ایجاد شود. این بیماری معمولاً به درمان پاسخ مثبت می‌دهد و خطرزا نمی‌باشد اما به علت ظاهر عجیبی که در فرد ایجاد می‌کند، آزاردهنده به شمار می‌آید.

 

هیرسوتیسم یا رشد بی رویه مو چیست؟

هیرسوتیسم یک بیماری شایع است که در آن فرد با رشد بیش از حد مو مواجه می‌شود. این بیماری 5 تا 10 درصد از زنان با پتانسیل باروری را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

به جای موهای ریز که گاهی با عنوان “peach fuzz” شناخته می‌شوند، رشد موهای تیره روی قسمت فوقانی لب، چانه، قفسه سینه، شکم یا پشت ایجاد می‌شود. اگرچه این وضعیت می‌تواند ناراحتی زیادی ایجاد کند اما قابل درمان است و نگران کننده نمی‌باشد.

موارد دانستنی در مورد هیرسوتیسم :

• هیرسوتیسم در مناطقی از بدن، بیش از حد خود را بروز می‌دهد به ویژه در نواحی‌ای مانند صورت، سینه و پشت که مناطق مشترک مردانه است.
• بیماری هیرسوتیسم اغلب نشانه‌ی آندروژن‌های اضافی (مانند تستوسترون) در خون است.
• این بیماری اغلب (نه همیشه) نشان‌گر سندرم تخمدان پلی کیستیک است.
• طیف گسترده‌ای از درمان‌ها از جمله درمان هورمونی و زیبایی شناختی برای مدیریت هیرسوتیسم وجود دارد. برای تعیین بهترین گزینه برای شما با ارائه دهنده خدمات درمانی و پزشک خود صحبت کنید.

چه عواملی باعث هیرسوتیسم می‌شود؟

در بسیاری از مواقع علت دقیق هیرسوتیسم مشخص نیست. با این حال چندین شرط شناخته شده باعث هیرسوتیسم می شوند. این شرایط شامل موارد زیر است:

• تولید طبیعی هورمون‌های مردانه (آندروژن‌ها). زنان به طور طبیعی آندروژن تولید می‌کنند اما اگر میزان آندروژن تولید شده توسط بدن یک زن از حد نرمال بالاتر باشد یا اگر فولیکول‌های مو نسبت به آندروژن‌ها حساس‌تر شوند ممکن است دچار هیرسوتیسم شوند.
• سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یک بیماری هورمونی شایع در زنان است که باعث می‌شود آندروژن بیش از حد تولید شود. همچنین زنان مبتلا به PCOS ممکن است دچار آکنه، قاعدگی نامنظم یا قطع آن، دیابت، افزایش وزن و یا مشکلات باروری شوند.
• تغییرات هورمونی یائسگی ممکن است منجر به افزایش موهای صورت (سبیل و ریش) شود.
• سایر شرایط جدی ابتلا به بیماری: هیرسوتیسم که به طور ناگهانی در کنار سایر خصوصیات مردانه مانند صدای کلفت، آکنه یا افزایش توده عضلانی رخ می‌دهد ممکن است به دلیل وضعیت حادی مانند اختلالات غدد فوق کلیوی یا اختلال تخمدان‌ها ایجاد شود.
• ژن‌ها گاهی باعث ایجاد هیرسوتیسم در خانواده‌ می‌شوند. اگر مادر یا خواهران شما این بیماری را دارند احتمالاً شما نیز آن را دریافت خواهید کرد. همچنین پرمویی یا هیرسوتیسم در خاورمیانه، آسیای جنوبی و مدیترانه شایع‌تر است.
• سندرم کوشینگ “Cushing’s syndrome” به دلیل داشتن مقادیر زیاد هورمون استرس کورتیزول و طی مدت طولانی، باعث ابتلا به پرمویی می‌شود.
• تومورهای غدد آدرنال “adrenal” (که باعث ایجاد هورمون‌هایی مانند کورتیزول می‌شوند) یا تومور تخمدان‌ها باعث هیرسوتیسم می‌شوند.
• مصرف برخی داروها موجب ابتلا به هیرسوتیسم می‌شود. برخی از داروها می‌توانند سطح هورمون را در سیستم شما تغییر دهند بنابراین هورمون‌های شما موهای زائد را روی صورت یا بدن پرورش می‌دهند.

داروهای زیر می‌توانند باعث هیرسوتیسم شوند:

• استروئیدهای آنابولیک “Anabolic steroids”
• تستوسترون
• گلوکوکورتیکوئیدها “Glucocorticoids”
• سیکلوسپورین “Cyclosporine” (Sandimmune)
• مینوکسیدیل “Minoxidil” (Loniten , Rogaine)
• دانازول “Danazol” (Danocrine)
• فنیتوئین “Phenytoin” (Dilantin)

 

علائم هیرسوتیسم چیست؟

علائم اصلی هیرسوتیسم موهای انبوه، زیاد، زمخت، زبر، تیره و ضخیم است که در قسمت‌هایی از بدن رشد می‌کنند که موها در آن بخش باید به صورت ریز و نازک رشد ‌کنند. به عنوان مثال رشد مو روی صورت، سینه، پشت، قسمت تحتانی شکم، بازوها یا قسمت فوقانی پاهای زنان ضخیم‌تر و درشت‌تر می‌شود.

هیرسوتیسم چگونه ارزیابی و تشخیص داده می‌شود؟

معمولاً هیرسوتیسم در مقیاس عمومی و با توجه به شدت رشد موهای زائد در بدن درجه بندی می‌شود. یک ارائه دهنده خدمات بهداشتی بر اساس میزان رشد موهای مزاحم، 9 ناحیه از بدن را معاینه می‌کند و به هر بخش از بدن نمره‌ای بین 0 تا 4 می‎دهد. مجموع نمرات 9 منطقه از بدن بین 0 تا 36 است و با توجه بالا یا پایین بودن این درجه بندی، شدت بیماری تشخیص داده می‌شود.

هیرسوتیسم خفیف نمره‌ای زیر 15 در نظر گرفته می‌شود در حالی که هیرسوتیسم شدید در افرادی تشخیص داده می‌شود که امتیاز آن‌ها بالاتر از 25 باشد. با این حال استانداردها در سراسر جهان در حال تغییر هستند زیرا پزشکان بهداشت هنگام ارزیابی هیرسوتیسم، به غیر از توجه به نمره‌ی به دست آمده اقدام به در نظر گرفتن تفاوت‌های فرهنگی و جمعیتی می‌کنند.

در بین مبتلایان به PCOS، هیرسوتیسم بیشتر در اسپانیا، خاورمیانه، آسیای جنوبی و دریای مدیترانه شایع است اما مطالعات اخیر حاکی از آن است که چگونگی ارزیابی هیرسوتیسم بین گروه‌های قومی تفاوت قابل توجهی دارد. محققان توصیه کرده‌اند که مقیاس عددی هیرسوتیسم را برای افراد چینی، ژاپنی و تایلندی پایین بیاورید زیرا این افراد به طور کلی موهای بدن کمتری دارند. در اکثر مواقع استانداردهای پزشکی برای تشخیص و درمان با پیشرفت تحقیقات تغییر می‌کند. همچنین اگر از روش‌های درمانی چیدن مو (مثل اپیلاسیون، لیزر یا اصلاح) استفاده شود، یک ارائه دهنده خدمات بهداشتی ممکن است متوجه رشد موهای اضافی نشود. به طور کلی توصیه می‌شود در مورد نگرانی‌های خود با ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی صحبت نمایید.

درمان هیرسوتیسم یا پرمویی (درمان پزشکی و زیبایی)

اگر بیشتر از آن‌چه نرمال است موهای صورت یا بدن داشته باشید، چندین روش وجود دارد که می‌توانید آن را بردارید:

• کاهش وزن.

اگر اضافه وزن دارید و در حال کاهش وزن هستید، بدن هورمون‌های مردانه کمتری می‌سازد بنابراین باید روی صورت یا بدن موهای کمتری رشد کند.

• اصلاح بدن یا صورت.

به وسیله‌ی اصلاح بدن یا صورت می‌توانید موهای زائد و مزاحم را به راحتی با تیغ یا ریش تراش برقی بردارید. در این شرایط ممکن است شما نیاز به اصلاح روزانه داشته باشید تا از رشد ته ‌ریش‌ها یا موهای ریز جلوگیری کنید. گاهی با بیش از حد تراشیدن مو توسط تیغ ممکن است سوزش ایجاد شود اما کرم تسکین دهنده سوزش در این شرایط کمک می‌کند.

• موچین یا نخ بند.

روش‌های مختلفی برای از بین بردن مو از ریشه وجود دارد. شما می‌توانید از موچین استفاده کنید. همچنین می‌توانید از شخصی برای “بند زدن” صورت یا بدن خود کمک بگیرید. او از یک نخ بلند و محکم برای حلقه کردن بر روی موهای زائد و حذف آن‌ها استفاده می‌کند. این روش‌ها به دلیل کندن موها از ریشه می‌توانند باعث درد و قرمزی شوند.

• اپیلاسیون.

اپلاسیون یک روش سریع و ریشه‌ای برای از بین بردن حجم زیادی از موهای زائد و مزاحم توسط موم ذوب شده است. اغلب این کار را در سالن‌های زیبایی انجام می‌دهند. موم ذوب شده بر روی پوست مالیده می‌شود سپس توسط پارچه‌های مخصوص به سرعت برداشته می‌شود. این نوع از برداشتن موهای زائد می‌تواند باعث درد و قرمزی شود.

• کرم‌ موبر.

برخی از کرم‌ها دارای مواد شیمیایی قوی به نام depilatories هستند. کرم را بر روی پوست خود قرار می‌دهید سپس بگذارید مدتی بر روی پوست بماند. زمانی که آن را از روی پوست پاک کنید، موهای مزاحم توسط کرم موبر از بین می‌روند. آن‌ها ممکن است پوست حساس را تحریک کنند بنابراین قبل از استفاده آن در بخش‌های زیادی از بدن، یک نقطه کوچک را آزمایش کنید.

• الکترولیز.

با استفاده از الکترولیز می‌توانید موها را به خوبی از بین ببرید. الکترولیز مو یک سرویس گران‌قیمت است که ریشه‌ی موهای زائد را با جریان الکتریکی از بین می‌برد. بعد از این‌که چند بار این کار را تکرار کنید، باید رشد موها در مناطق درمان شده متوقف شوند.

• لیزر موهای زائد.

گرمای حاصل از لیزر می‌تواند موها را از بین ببرد اما برای رسیدن به نتیجه باید چندین بار این کار را تکرار کنید. متاسفانه گاهی موهای درمان شده دوباره رشد می‌کنند. این درمان ریشه‌ی موها را هدف قرار می‌دهد بنابراین دردناک است و می‌تواند به پوست شما آسیب برساند یا جای زخم و سوختگی ایجاد کند.

• مصرف دارو.

پزشکان می‌توانند داروهایی را تجویز کنند که نحوه رشد موهای بدن را تغییر دهد. هنگامی که مصرف دارو را متوقف کردید، موها دوباره رشد می‌کنند.

• قرص‌های ضد بارداری.

این قرص‌ها باعث می‌شوند بدن هورمون‌های مردانه کمتری تولید کند. با استفاده منظم از این داروها، شما باید روی صورت یا بدن موهای کمتری داشته باشید.

• مسدود کننده‌های ضد آندروژن.

این نوع از درمان به بدن شما کمک می‌کند تا هورمون‌های مردانه کمتری تولید کند و کمتر از آن استفاده نماید بنابراین باید به مرور زمان موهای کمتری رشد کند.

• اِفلورنتین (“Vaniqa”eflornithine).

وانیقا نوعی کرم صورت است که رشد مو را در جایی که از آن استفاده می‌کنید، کند می‌کند.

• جراحی.

جراحی درمان زنان مبتلا به هیرسوتیسم مربوط به POD (سندروم پلی کیستیک) جهت کاهش سطح گردش تستوسترون است. این درمان ممکن است شامل برداشتن یا عمل تخمدان‌ها باشد همچنین ممکن است داروهای ضد بارداری خوراکی تجویز شود که باعث کاهش ترشح تستوسترون تخمدان‌ها می‌شود. گاهی متخصصان پزشکی نیز برای مسدود کردن اثرات تستوسترون داروهایی تجویز می‌کنند.

گزینه های درمانی پرمویی یا هیرسوتیسم

ارائه دهندگان خدمات بهداشتی می‌توانند چند گزینه‌ی درمانی برای بهبود و درمان هیرسوتیسم ارائه دهند. درمان‌های موجود تا حدودی به علت رشد مو و تا حدی به تأثیر آن بر زندگی فرد بستگی دارد.

یک ارائه دهنده خدمات بهداشتی ممکن است به منظور تست سطح هورمون بدن و تعیین این موضوع که آیا عدم تعادل هورمونی وجود دارد، آزمایش خون تجویز کند. گاهی به مبتلایان به هیرسوتیسم داروهایی مانند قرص ضد بارداری داده می‌شود تا به تثبیت هورمون‌های آن‌ها کمک کند. گاهی ارائه دهنده خدمات بهداشتی، عدم تعادل هورمونی را مستقیماً با مسدود کننده‌های آندروژن درمان می‌کند. موهای زائد نهایی حدود 4 تا 5 ماه در بدن رشد می‌کنند بنابراین نیازی به نگرانی نیست. گاهی هورمون درمانی کمی طول می‌کشد تا نتایج مورد نظر به دست آید. بیشتر درمان های ضد آندروژن ظرف شش ماه اثر خواهند داشت اما ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی معمولاً 9 تا 12 ماه صبر می‌کنند تا تصمیم بگیرند که آیا درمان برای بیمار مؤثر بوده است یا خیر. همچنین ارائه دهندگان خدمات بهداشتی ممکن است لیست داروهای بیمار خود را بررسی کنند تا ببینند تغییر برخی از داروهای آن‌ها به کاهش رشد ناخواسته مو کمک می‌کند. همان‌ طور که اشاره کردیم کاهش وزن نیز ممکن است به کاهش رشد مو کمک کند اگرچه این موضوع را باید با ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی در میان گذاشت. همان طور که اشاره کردیم راه حل‌های زیبایی نیز جهت تسریع در از بین بردن موها موجود است: برخی از افراد از طریق اپیلاسیون، الکترولیز، تراشیدن یا لیزر، موهای زائد بدن را از بین می برند.

برای درمان هیرسوتیسم به کدام متخصصین مراجعه کنید؟

به طور معمول هیرسوتیسم یا پرمویی که اکثرا در زنان مشکل ایجاد می‌نماید، نگرانی اساسی و خطرآفرین ندارد اما گاهی اوقات ممکن است یک شرایط پزشکی جدی ایجاد شود. در این شرایط توصیه می‌کنیم برای اطمینان از تشخیص صحیح و درمان درست از یک متخصص پوست و مو و زیبایی “dermatologist” کمک بگیرید.

 

منابع:

www.webmd.com

www.medicalnewstoday.com