تنگی نفس و گرفتگی آن می‌تواند تنفس عمیق را سخت و دشوار کند. شما در هنگام تنفس عمیق ممکن است احساس هوای زیاد کنید؛ حتی گاهی شما نمی‌توانید هوای کافی را به ریه‌های خود وارد کنید.
تنگی نفس که از نظر بالینی به عنوان dyspnea شناخته می‌شود، یکی از علائم برجسته COVID-19 است. کووید 19 بیماری ناشی از ویروس کرونای جدید معروف به SARS-CoV-2 است.
برخلاف بسیاری از شرایط و بیماری‌های دیگر که می‌توانند باعث تنگی نفس شوند، این علامت می‌تواند در افراد مبتلا به COVID-19 ادامه یابد و به سرعت تشدید شود.
به مطالعه این مقاله ادامه دهید تا در مورد این علامت و مراقبت‌های لازم آن بیشتر بدانید؛ شما باید بدانید، چگونه آن را از سایر علل متمایز کنید و همچنین در مورد تنگی نفس ناشی از ویروس کرونای جدید می‌بایست به پزشک مراجعه کنید.
فهرست مطالب
- 1 تنگی نفس چگونه است و چه حسی دارد؟
- 2 چگونه اضطراب بر تنگی نفس تأثیر می‌گذارد؟
- 3 آیا تنگی نفس از اولین علائم COVID-19 است؟
- 4 تنگی نفس همراه با COVID-19 چقدر شایع است؟
- 5 چرا COVID-19 باعث مشکلات تنفسی می‌شود؟
- 6 در هنگام تنگی نفس ناشی از کووید 19 مراقب چه باشیم؟
- 7 چه موقع برا تنگی نفس باید مراقبت‌های پزشکی دریافت کرد؟
- 8 COVID-19 و آسیب ریوی
- 9 جمع‌بندی تنگی نفس
- 10 منابع:
تنگی نفس چگونه است و چه حسی دارد؟
تنگی نفس می‌تواند نفس کشیدن را دشوار کند. این موضوع می‌تواند مسبب نفس نفس زدن و آزار شما شود.
این احتمال وجود دارد که قفسه سینه شما بیش از حد تنگ باشد و نتواند به طور کامل دم و بازدم را انجام دهد. هر نفس کم عمق، تلاش بیشتری می‌کند و احساس سختی و پیچیدگی در شما ایجاد می‌کند. شما ممکن است احساس نفس کشیدن از طریق نی یا یک لوله‌ی باریک را داشته باشید.
این شرایط ممکن است هنگامی که فعال و در تحرک یا در حال استراحت هستید، رخ دهد. همچنین این شرایط ممکن است به تدریج یا ناگهانی بروز کند.
تمرینات شدید یا سخت، دمای بالا و ارتفاع زیاد می‌توانند باعث تنگی نفس شوند. همچنین اضطراب نیز می‌تواند منجر به تغییر در میزان تنفس و الگوی تنفسی شما شود.
چگونه اضطراب بر تنگی نفس تأثیر می‌گذارد؟
استرس یا اضطراب حاد می‌تواند سیستم تنفسی یا بیولوژیکی شما را تحریک کند. سیستم عصبی شما با راه‌اندازی مجموعه‌ای از اقدامات فیزیولوژیکی در پاسخ به یک تهدید قابل درک واکنش نشان می‌دهد.
به عنوان مثال ممکن است قلب شما به شدت بتپد، تنفس شما سریع و کم عمق شود و هنگام تلاش برای تنفس، تارهای صوتی شما منقبض شوند.
دلیل سریع و کم عمق شدن تنفس شما این است که در شرایط اضطراب، عضلات قفسه سینه شما کار تنفس را بر عهده می‌گیرند.
اما وقتی آرامش بیشتری دارید، با کمک دیافراگم نفس می‌کشید که این اقدام به شما کمک می‌کند نفس‌های عمیق‌تر و کامل‌تری بکشید.
آیا تنگی نفس از اولین علائم COVID-19 است؟
معمولاً تنگی نفس مربوط به COVID-19 چند روز پس از عفونت اولیه رخ می‌دهد. با این حال ممکن است برخی از افراد به هیچ وجه این علامت را نداشته باشند.
تنگی نفس به طور متوسط بین روز 4 تا 10 دوره بیماری قرار می‌گیرد.
به طور معمول کرونا ویروس علائم خفیف‌تری را نشان می‌دهد مانند:
- تب درجه پایین
- خستگی
- بدن درد
طبق مشاهدات پزشکان هنگام کار در یک کلینیک؛ شروع تنگی نفس، همراه با افت ناگهانی اکسیژن پس از تحمل فشار بسیار کم به پزشکان کمک می‌کند تا کووید19 را از سایر بیماری‌های شایع تشخیص دهند.
افراد مبتلا به نوع خفیف COVID-19 نسبت به افرادی که بیماری شدیدتری دارند کمتر دچار تنگی نفس می‌شوند. زیرا تنگی نفس در اثر عفونت در ریه‌ها با نام ذات‌الریه ایجاد می‌شود؛ اگرچه همه مبتلایان به COVID-19 به ذات‌الریه مبتلا نمی‌شوند. اگر شما در حین بیماری ذات‌الریه نداشته باشید، احتمالاً تنگی نفس نخواهید داشت.
برخی از آمارها:
بر اساس نتایج مطالعات بالینی، تخمین زده شده است که بین 1.4٪ تا 7.6٪ از افرادی که عفونت خفیف ویروس کرونا داشتند، احساس تنگی نفس می‌کنند.
معمولاً شما با ابتلا به COVID-19 احساس تنگی نفس می‌کنید زیرا ریه‌ها آلوده هستند. اگر ویروس کرونا باعث ذات‌الریه شده باشد، بسته به میزان جدی بودن آن، این احتمال وجود دارد که ریه‌ها برای رسیدن اکسیژن کافی به جریان خون تلاش غیرطبیعی انجام دهند. این یک مشکل بزرگ است زیرا اکسیژن یک ماده مغذی ضروری برای هر عضوی در بدن است. کاهش یا عدم وجود اکسیژن کافی در خون احساس تنگی نفس در ما ایجاد می‌کند. همچنین باعث می‌شود بدن بیشتر و سریع‌تر نفس بکشد تا اکسیژن بیشتری دریافت کند و همین امر باعث نفس نفس زدن می‌گردد.
معمولاً تنگی نفس از علائم اولیه COVID-19 نیست. داده‌ها حاکی از آن است که احساس تنگی نفس در طی یک هفته پس از شروع علائم دیگر بروز می‌کند. بنابراین قبل از بروز علائم خفیف تب، خستگی، از دست دادن چشایی یا بویایی و بدن درد، عفونت ویروس کرونا را بدون هیچ علامتی تصور کنید. ممکن است 10 روز طول بکشد تا احساس تنگی نفس کنید و حتی این احتمال وجود دارد که این شرایط طولانی‌تر باشد.
برخی از آمارها:
طبق مطالعات بالینی، تنگی نفس به طور متوسط بین روز 5 و 8 علائم، ایجاد می‌شود. توجه داشته باشید که این اعداد متوسط (میانگین) هستند. تنگی نفس تهدید کننده زندگی است و می‌تواند در هر مرحله‌ای از طول دوره COVID-19 اتفاق بیفتد. این وضعیت همیشه نشانه این است که شما باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی فوری باشید.
تنگی نفس می‌تواند بیماری شدیدتری را پیش بینی کند. کسانی که به اندازه کافی بدشانس هستند که از COVID-19 به ذات‌الریه مبتلا شوند، بیشتر از کسانی که به آن مبتلا نمی‌شوند احساس تنگی نفس می‌کنند. همچنین آن‌ها به احتمال زیاد بیماری شدیدی را تجربه می‌کنند و اغلب برای کمک به تنفس به بیمارستان و اکسیژن نیاز دارند. حتی گاهی آن‌ها در شرایط حادی قرار می‌گیرند که دستگاهی جهت کمک به تنفس و اکسیژن‌رسانی به آن‌ها متصل می‌گردد. به این حالت تهویه مصنوعی گفته می‌شود و فقط در بخش مراقبت‌های ویژه یا محیط مشابه قابل انجام است.
آمارهای دیگر:
در بررسی 30 مطالعه روی بیماران مبتلا به COVID-19، حدود 45٪ از کسانی که عفونت شدید داشتند در هنگام بستری در بیمارستان تنگی نفس داشتند.
تنگی نفس همراه با COVID-19 چقدر شایع است؟
معمولاً علامت تنگی نفس به تنهایی و به خودی خود COVID-19 را منتفی می‌کند. اما هنگامی که تنگی نفس با سایر علائم اصلی مانند تب و سرفه بروز کند، احتمال ابتلا به SARS-CoV-2 افزایش می‌یابد.
منبع معتمد مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) گزارش داده است که 31 تا 40 درصد از افراد مبتلا به موارد تایید شده COVID-19 دچار تنگی نفس شده‌اند.
بروز علائم دیگر به شرح زیر است:
- تب: 83 تا 99 درصد
- سرفه: 59 تا 82 درصد
- خستگی: 44 تا 70 درصد
- از دست دادن اشتها: 40 تا 84 درصد
- تولید خلط: 28 تا 33 درصد
- درد عضلانی، بدن درد: 11 تا 35 درصد
مطالعه CDC دیگر در مورد موارد تایید شده در ایالات متحده نشان می‌دهد که تنگی نفس در حدود 43 درصد از بزرگسالان علامت دار و 13 درصد از کودکان علامت دار رخ می‌دهد.
چرا COVID-19 باعث مشکلات تنفسی می‌شود؟
در ریه‌های سالم، اکسیژن از حفره‌های کوچک alveoli عبور می‌کند و به رگ‌های خونی کوچک و مجاور آن می‌رسند. در این بخش، اکسیژن به بقیه بدن شما منتقل می‌شود.
اما با ابتلا به COVID-19، پاسخ ایمنی انتقال اکسیژن طبیعی مختل می‌شود. گلبول‌های سفید خون مولکول‌های التهابی به نام کموکین “chemokines” یا سیتوکین “cytokines” آزاد می‌کنند که به نوبه خود سلول‌های ایمنی بیشتری را برای از بین بردن سلول‌های آلوده به SARS-CoV-2 جمع‌آوری کنند.
نتیجه این نبرد مداوم بین سیستم ایمنی بدن شما و ویروس، چرک و خلطی که از مایعات اضافی و سلول‌های مرده (بقایای) ریه‌ها تشکیل شده است، به جا می‌گذارد.
این امر منجر به ایجاد علائم دستگاه تنفسی مانند سرفه، تب و تنگی نفس می‌شود.
در صورت ابتلا به COVID-19، افراد با شرایط زیر ممکن است در معرض خطر بیشتری جهت ایجاد مشکلات تنفسی باشند:
- 65 سال یا بیشتر دارند.
- سیگار و دودهای دیگر مصرف کنند.
- مبتلا به دیابت، COPD یا بیماری قلبی عروقی باشند.
- دارای سیستم ایمنی به خطر افتاده باشند.
در هنگام تنگی نفس ناشی از کووید 19 مراقب چه باشیم؟
طبق تحقیقات منتشر شده در مجله عفونت؛ تنگی نفس در ویروس کرونا خطر بیشتری در برابر پیامدهای ناشی از بیماری دارد.
در حالی که اغلب نظارت دقیق در خانه برای موارد خفیف تنگی نفس توصیه می‌شود اما اگر مطمئن نیستید که چه کاری انجام دهید، امن‌ترین اقدام این است که با پزشک متخصص تماس بگیرید.
تنگی نفس مداوم یا سخت می‌تواند منجر به یک وضعیت بحرانی در سلامتی شود که تحت عنوان هیپوکسی “hypoxia” شناخته می‌شود.
وقتی شما نمی‌توانید به درستی نفس بکشید، این شرایط باعث می‌شود میزان اکسیژن اشباع به زیر 90 درصد برسد. این موضوع می‌تواند مغز شما را از اکسیژن محروم کند. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، این احتمال وجود دارد که سردرگمی، بی حالی و سایر اختلالات روانی ایجاد شود.
در موارد شدیدتر اگر سطح اکسیژن حدود 80 درصد یا کمتر شود، احتمال آسیب به اندام‌های حیاتی افزایش می‌یابد.
تنگی نفس مداوم یکی از علائم ذات‌الریه است که می‌تواند به سندرم دیسترس “distress” حاد تنفسی (ARDS) تبدیل شود. این سندرم نوعی نارسایی پیشرونده ریه است که در آن مایعات، کیسه‌های هوای ریه‌های شما را پر می‌کنند.
با ابتلا به ARDS، تنفس به طور فزاینده‌ای دشوار می‌شود زیرا ریه‌های سفت و مملو از مایعات سخت‌تر شده و منقبض می‌گردند. در بعضی موارد به منظور کمک به تنفس، تهویه مکانیکی یا ماشینی لازم است.
چه موقع برا تنگی نفس باید مراقبت‌های پزشکی دریافت کرد؟
در زیر برخی از علائم هشدار دهنده که می‌بایست مراقب آن‌ها باشید و نشان دهنده پیشرفت ARDS یا سایر بیماری‌های جدی تنفسی است، جمع‌آوری شده:
- تنفس سریع و سخت
- درد، گرفتگی یا ناراحتی در قفسه سینه یا بالای شکم
- لب‌ها، ناخن‌ها یا پوست کبود و آبی یا بی رنگ
- تب شدید
- فشار خون پایین
- سردرگمی ذهنی
- نبض سریع یا ضعیف
- دست یا پای سرد
در صورت داشتن این علائم یا علائم جدی دیگر، فوراً به پزشک مراجعه کنید. در صورت امکان از قبل با پزشک یا بیمارستان خود تماس بگیرید تا آن‌ها بتوانند به شما راهنمایی کنند که چه کاری انجام دهید. مشورت با پزشک قبل از مراجعه به مراکز درمانی به شما این امکان را می‌دهد تا موارد مهم خانگی را انجام دهید و از خطر احتمالی ابتلا به کووید 19 در امان بمانید (شاید شما مبتلا به کرونا ویروس نباشید.).
COVID-19 و آسیب ریوی
برخی از آسیب‌های ریوی ناشی از COVID-19 ممکن است به آرامی و به طور کامل بهبود یابد. اما در موارد دیگر افرادی که از COVID-19 بهبود می‌یابند ممکن است با مشکلات مزمن ریوی روبرو شوند.
این آسیب‌های ریوی ممکن است باعث ایجاد بافت اسکار شناخته شده‌ای با عنوان فیبروز ریوی شوند. ایجاد زخم باعث سفت شدن بیشتر ریه‌ها شده و تنفس را دشوارتر می‌کند.
سایر شرایط سلامتی که می‌توانند باعث تنگی نفس شوند:
علاوه بر COVID-19، بسیاری از بیماری‌های دیگر می‌توانند باعث تنگی نفس شوند. در این‌جا برخی از رایج‌ترین موارد ذکر شده است:
- آسم. این نوع بیماری انسدادی ریه باعث تورم مخاط راه‌های هوایی، سفت شدن عضلات اطراف و جمع شدن مخاط در مجاری تنفسی می‌شود. این شرایط بیماری میزان هوایی را که می‌تواند به ریه‌های شما منتقل شود، مسدود می‌کند.
- بیماری انسدادی مزمن ریوی “COPD .”COPD گروهی از بیماری‌های پیشرونده ریه است که شایع‌ترین آن‌ها آمفیزم “emphysema” و برونشیت “bronchitis” مزمن است. آن‌ها می‌توانند جریان هوای خارجی شما را محدود کرده و یا منجر به تورم و باریک شدن لوله‌های bronchial و همچنین تجمع مخاط شوند.
- سکته قلبی. همچنین این بیماری به عنوان حمله قلبی شناخته می‌شود. این وضعیت پزشکی می‌تواند جریان خون و اکسیژن را از قلب و ریه‌ها کاهش دهد. این شرایط می‌تواند منجر به احتقان در این اندام‌ها شده و تنفس را دشوارتر کند.
- بیماری بینابینی ریه (ILD). ILD شامل بیش از 200 بیماری است که بر مجاری تنفسی، رگ‌های خونی و کیسه‌های هوای داخل ریه‌های شما تأثیر می‌گذارد. ILD منجر به ایجاد زخم و التهاب در اطراف کیسه‌های هوا در ریه‌ها شده و باعث فعالیت سخت‌تر ریه‌های شما می‌شوند.
جمع‌بندی تنگی نفس
انواع شرایط و بیماری‌های کاهنده سلامتی می‌تواند باعث تنگی نفس شوند. تنگی نفس به تنهایی و به خودی خود بعید است که از علائم COVID-19 باشد. اگر تنگی نفس همراه با تب، سرفه یا بدن درد باشد، به احتمال زیاد نشانه هشداردهنده‌ی ابتلا به COVID-19 است.
به طور متوسط تنگی نفس در حدود 4 تا 10 روز پس از ابتلا به ویروس کرونا، ایجاد می‌شود.
تنگی نفس ممکن است خفیف باشد و در زمان کوتاهی برطرف شود. اما در موارد دیگر ممکن است منجر به ذات‌الریه، ARDS و اختلال عملکرد یا نارسایی چند ارگان در بدن شود. این عوارض بالقوه تهدید کننده زندگی هستند.
تمام شرایط و حالتهای تنگی نفس باید جدی گرفته شوند. اگر در مورد چگونگی کنترل این علائم نگرانی دارید، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید. به خاطر داشته باشید که تنگی نفس در ویروس کرونا متفاوت از سایر بیماری‌ها است. اگر شما در تشخیص این بیماری با مشکل مواجه هستید، قبل از مراجعه به مراکز درمانی با پزشک خود به صورت تلفنی صحبت نمایید. در موارد حاد و خطرناک سریعا به پزشک مراجعه نمایید زیرا این شرایط ممکن است سطح هوشیاری شما را پایین بیاورد. در شرایط کنترل شده از تهویه‌های مناسب هوا در خانه استفاده نمایید و اجازه دهید تا هوای اتاق شما عوض شود. گاها بعد از بهبودی بیماری کووید19، تنگی نفس مدت‌ها همراه بیمار است و ممکن است به ذات‌الریه تبدیل شود. عفونتی که منجر به تنگی نفس می‌شود، خطرناک است و می‌بایست به مراکز درمانی مراجعه شود.
