بیماری سرطان ‌پوست چیست؟ علائم و درمان سرطان پوست

پوست بزرگترین عضو بدن است. به عنوان مانعی برای محافظت از بدن در برابر صدمات، کنترل دمای بدن و جلوگیری از کاهش مایعات بدن عمل می‌کند. دو لایه اصلی پوست، اپیدرم (روپوست) و درم (پوست حقیقی) است. در زیر این لایه‌ها، یک لایه از بافت‌ چربی قرار دارد.

سرطان پوست یک بیماری از سلول‌های پوستی (ساختمان اصلی بدن هستند) است. بدن دائماً سلول‌های جدیدی می‌سازد تا به ما در رشد، تعویض بافت فرسوده و التیام صدمات کمک کند. به‌ طور معمول، سلول‌ها به روش منظم تکثیر می‌شوند و می‌میرند.

گاهی سلول‌ها به روش معمول رشد نمی‌کنند یا تقسیم نمی‌شوند و می‌میرند. این موضوع ممکن ‌است باعث شود خون یا مایع لنفاوی در بدن، غیر طبیعی شود یا یک توده به ‌نام تومور ایجاد کند. تومور می‌تواند خوش ‌خیم یا بد خیم باشد.

تومور خوش ‌خیم: سلول‌ها در یک ناحیه محدود هستند و قادر به گسترش در قسمت‌های دیگر بدن نیستند. این نوع خوش‌ خیم، سرطان نیست.

تومور بد خیم: این سلول‌های سرطانی با حرکت از طریق جریان‌ خون یا سیستم لنفاوی (مایعات لنفاوی) قابلیت انتشار دارند.

سرطان ‌پوست، رشد غیر قابل کنترل سلول‌های غیر طبیعی در پوست است.

 

 

چگونه سرطان ‌پوست شروع می‌شود؟

سرطانی که ابتدا در یک بافت یا عضو ایجاد می‌شود، سرطان ابتدایی (مقدماتی) نامیده می‌شود. معمولاً تومور بد خیم با نام اندام یا نوع سلول اولیه‌ی مبتلا نامیده می‌شود.

تومور بد خیم که به سایر قسمت‌های بدن سرایت نکرده است، سرطان موضعی نامیده می‌شود. یک تومور ممکن‌ است به بافت‌های اطراف آن حمله کرده و عروق خونی خود را رشد دهد (فرآیندی که به آنژیوژنز یا رگ‌زایی معروف است).

اگر سلول‌های سرطانی در محل جدید، رشد کرده و تومور دیگری ایجاد کنند، به آن سرطان ثانویه یا متاستاز گفته می‌شود. متاستاز نام اصلی سرطان را حفظ می‌کند. به عنوان مثال، سرطان ‌روده که به کبد سرایت کرده‌است، سرطان‌ روده متاستاتیک نامیده می‌شود حتی اگر فرد، علائم ناشی از مشکلات کبد را تجربه کند.

 

 

سرطان‌ پوست چه انواعی دارد؟

سه نوع اصلی سرطان ‌پوست عبارتند از: کارسینومای (carcinoma) سلول پایه (BCC)، سرطان سلول سنگفرشی (squamous/SCC) و ملانوم (melanoma).

BCC و SCC هم‌چنین به سرطان‌های غیرملانوما یا کراتینوسیت ‌پوست نیز گفته می‌شود.

انواع نادر سرطان ‌پوست شامل سرطان سلول مرکل و آنژیوسارکوم است، اما آن‌ها متفاوت از BCC و SCC درمان می‌شوند.

 

سرطان سلول بازال یا پایه(BCC)

این سرطان، در لایه پایینی اپیدرم شروع می‌شود. حدود 70٪ از سرطان‌های پوستی غیرملانوما را تشکیل می‌دهد.

BCC طی ماه‌ها یا سال‌ها به آرامی رشد می‌کند و به ‌ندرت در قسمت‌های دیگر بدن گسترش می‌یابد. BCC هرچه زودتر تشخیص داده ‌شود، درمان آن ساده‌تر است. اگر درمان نشود، در پوست عمیق‌تر می‌شود و به بافت اطراف آسیب می‌رساند و این امر باعث دشوارتر شدن درمان می‌شود.

داشتن سرطان BCC خطر ابتلا به نوع دیگر را افزایش می‌دهد. داشتن بیش از یک BCC به طور هم ‌زمان در نقاط مختلف بدن امکان‌پذیر است.

 

سرطان سلول سنگفرشی (SCC)

این سرطان در لایه بالایی اپیدرم شروع می‌شود. SCC حدود 30٪ از سرطان‌های پوستی غیرملانوما را تشکیل می‌دهد.

در صورت عدم ‌درمان SCC، این بیماری ممکن ‌است به قسمت‌های دیگر بدن نیز سرایت کند. SCC روی لب و گوش احتمال شیوع دارد و باید در اسرع وقت توسط پزشک معاینه شود.

سرطان سلول سنگفرشیِ درجا یا بیماری بووِن (Bowen) یک نوع اولیه سرطان پوست است که در لایه بالای پوست (اپیدرم) شروع می‌شود. به ‌نظر می‌رسد که یک لکه قرمز و پوسته پوسته است و در صورت عدم‌درمان می‌تواند به کارسینوم سلول سنگفرشی تهاجمی تبدیل شود. تشخیص و درمان سرطان سلول سنگفرشی درجا شبیه به BCC و SCC است.

 

ملانوما

این سرطان، در سلول‌های ملانوسیت پوست شروع می‌شود. اگرچه به اندازه BCC و SCC معمول نیست، اما ملانوما جدی‌ترین نوع سرطان‌ پوست محسوب می‌شود. این امر به این علت است که در سایر نقاط بدن مانند غدد لنفاوی، ریه‌ها، کبد، مغز و استخوان‌ها به‌ خصوص اگر زود تشخیص داده نشود، گسترش می‌یابد.

استرالیا و نیوزیلند بالاترین میزان ملانوما در جهان را دارند.

 

علائم سرطان‌ پوست

سرطان‌های پوستی غیرملانوما

BCC

BCC معمولاً در نواحی‌ای از بدن که در معرض آفتاب هستند مانند سر، صورت، گردن، شانه‌ها، پشت، بازوها و پایین پاها ایجاد می‌شود اما ممکن ‌است در هر نقطه دیگری از بدن هم رخ دهد.

ممکن ‌است به صورت یک توده مروارید شکل یا به ‌صورت یک ناحیه پوسته پوسته شده، قابل رویت باشد و به رنگ براق و رنگ‌ پریده یا خیلی روشن باشد؛ اگرچه برخی از BCC ها دارای رنگ تیره‌تر هم هستند.

احتمال دارد خون ‌ریزی کرده و ملتهب شود. به ‌نظر می‌رسد برخی از BCC هایی که بهبود می‌یابند، دوباره ملتهب شوند و در طی سال‌ها و ماه‌ها به ‌آرامی رشد کنند.

SCC

معمولاً در قسمت‌هایی از بدن که اغلب در معرض‌ آفتاب هستند مانند سر، گردن، دست‌ها، ساعد و پایین پاها ظاهر می‌شود اما می‌تواند از هرجایی از بدن شروع شود.

ممکن ‌است خون‌ ریزی کرده و ملتهب شود، و اغلب دست ‌زدن به آن آزاردهنده می‌شود.

اغلب به صورت لکه‌ای قرمز، پوسته پوسته شده یا به ‌شکل پوسته‌های ضخیم یا توده‌ای به‌سرعت در حال رشد هستند.

هرچه پیرتر می‌شوید، ابتلا به این نوع از سرطان‌ پوست، شایع‌تر می‌شود.

تمایل دارد به ‌سرعت و طی چند هفته یا چند ماه رشد کند.

ملانومای سطحی

ملانومای سطحی می‌تواند به‌عنوان یک نقطه جدید در بدن ظاهر شود که اندازه، شکل یا رنگ را طی چند هفته یا چند ماه تغییر می‌دهد. اغلب دارای یک شکل نامنظم و یا یک سطح طولانی یا بلند است.ممکن ‌است بیش ‌از یک رنگ باشد (قهوه ای، سیاه، آبی، قرمز، سفید، خاکستری روشن، صورتی یا به‌رنگ پوست).

 

علائم لکه‌های پوستی غیر سرطانی

• بدون ‌درد و آسیب
• خال‌ها
• قهوه ای، سیاه یا به‌رنگ پوست و معمولاً گرد یا بیضی‌ شکل

 

علائم هشدار دهنده سرطان پوست

• خال ‌گوشتی دیسپلاستیک (Dysplastic) یا دیس‌پلازی
• خال با شکل نامنظم و رنگ ناهموار
• لکه‌های آفتاب
• لکه‌های صاف و پوسته ‌پوسته که خشک هستند و غالباً قرمز می‌شوند.

 

لکه‌های پوستی همیشه سرطانی نیستند!

برخی از لکه‌هایی که بر روی پوست ظاهر می‌شوند، سرطانی نیستند. اما توجه به آن‌ها از اولویت‌های تشخیص و درمان بیماری سرطان پوست است.

خال سیاه، خال ‌گوشتی مادرزادی (naevi)

خال (naevus) به‌ شکل طبیعی روی پوست وجود دارد که با رشد سلول‌های تولید رنگدانه پوست (ملانوسیت‌ها) در یک گروه رشد می‌کند.

وجود خال‌ها بسیار رایج  و طبیعی هستند. برخی از افراد دارای خال‌های زیادی بر روی بدن خود هستند؛ این می‌تواند در اغلب خانواده‌ها رخ دهد. قرار گرفتن در معرض خورشید به ویژه در دوران کودکی نیز می‌تواند تعداد خال‌ها را افزایش دهد.

خال‌های گوشتی دیسپلاستیک یا دیس‌پلازی

افرادی که از خال‌های گوشتی دیسپلاستیک زیاد دارند، خطر بیشتری برای ابتلا به ملانوما (تومور سیاه‌ رنگ در قشر عمیق ‌پوست) دارند.

لکه‌های خورشیدی (سولار، کراتوزهای خورشیدی یا اکتین)

بر روی پوست هر فردی ممکن ‌است لکه‌های آفتاب ایجاد شود اما در افراد بالای 40 سال بیشتر اتفاق می‌افتد.

به‌ طور کلی در پوست‌هایی که اغلب در معرض ‎‌آفتاب هستند مانند سر، گردن، دست‌ها، ساعد و ساق بیشتر ایجاد می‌شوند.

آن‌ها علامت هشدار دهنده‌ای هستند که پوست، بیش ‌از حد در معرض آفتاب قرار گرفته و خطر ابتلا به سرطان ‌پوست را افزایش می‌دهد.

 

چه عواملی باعث ایجاد سرطان ‌پوست می‌شود؟

علت اصلی انواع سرطان ‌پوست، ماندن بیش ‌از حد در معرض اشعه‌ ماوراء ‌بنفش است. هنگامی‌ که پوستِ محافظت‌ نشده در معرض اشعه‌ ماوراء‌بنفش قرار می‌گیرد، ساختار و رفتار سلول‌ها می‌تواند تغییر کند.

اشعه ماوراء‌ بنفش توسط خورشید تولید می‌شود اما می‌تواند از منابع مصنوعی مانند چراغ‌های مورد‌ استفاده در سولاریوم‌ها (تختخواب‌های آفتاب) نیز حاصل شود. هم ‌اکنون تختخواب‌های تجاری آفتاب در استرالیا ممنوع شده‌ است. افرادی که قبل‌ از سن 35 سالگی از سولاریوم استفاده می‌کردند، تقریباً 60٪ خطر ملانوما دارند.

بیشتر قسمت‌های استرالیا در طول سال سطح بالایی از اشعه ماوراء ‌بنفش دارد. تشعشع اشعه ماوراء‌ بنفش را نمی‌توان دید یا احساس ‌‌کرد و به درجه حرارت مربوط نیست، اما می‌تواند باعث موارد زیر شود:

• آفتاب ‌سوختگی
• پیری زودرس پوست
• آسیب به سلول‌های پوستی که می‌تواند منجر به سرطان ‌پوست شود.

برای کمک به‌ درک نحوه و زمان محافظت از خود در برابر خورشید، به شاخص UV و زمان حفاظت از آفتاب رجوع کنید.

 

چه کسی در معرض خطر ابتلا به سرطان‌ پوست است؟

هرکسی می‌تواند به سرطان ‌پوست مبتلا شود اما در سنین بالاتر این موضوع شایع‌تر است. خطر برای افرادی که دارای شرایط زیر هستند نیز بیشتر است:

• پوست لک‌دار یا بی‌رنگ، به ویژه اگر به ‌راحتی سوزانده شود اما برنزه نشود.
• موهای قرمز یا بی‌رنگ و سفید، چشم‌های روشن(آبی یا سبز)
• دوره‌های کوتاه یا شدید مواجهه با اشعه ماوراء‌ بنفش
• دریافت تابش شدید نور خورشید؛ به‌عنوان مثال آخر هفته یا تعطیلات یا هنگام ورزش، به‌ویژه اگر باعث آفتاب سوختگی شود.
• با سولاریوم برنزه شده یا از آن استفاده کرده ‌است.
• ساعت‌های زیادی در بیرون از منزل و یا محیط ‌باز کار می‌کند.
• سیستم ایمنی ضعیف‌ که می‌تواند با مصرف برخی از داروهای پس ‌از پیوند عضو (سرکوب‌ کننده سیستم ایمنی) یا HIV مثبت ایجاد شود.
• تعداد زیادی خال روی بدنشان دارند.
• خال‌هایی با شکل نامنظم و رنگ ناهموار (خال‌های گوشتی دیس‌پلازی)
• سابقه قبلی یا خانوادگی از سرطان‌ پوست.
• شرایط خاص پوستی مانند لکه‌های آفتاب.

افرادی که پوست زیتونی یا پوست بسیار تیره دارند، طبیعتا از محافظت بیشتری در برابر اشعه ماوراء‌ بنفش برخوردارند زیرا پوست آن‌ها ملانین بیشتری نسبت به افراد دارای پوست روشن دارد. با این حال، آن‌ها هنوز هم می‌توانند به سرطان ‌پوست مبتلا شوند.

برای محافظت از پوست در برابر قرار گرفتن در معرض نور زیاد و در معرض آفتاب، تمهیداتی می‌بایست صورت گیرد.

سرطان پوست چقدر شایع است؟

استرالیا یکی از بالاترین میزان سرطان ‌پوست را در این کشور دارد. سرطان ‌پوست شایع‌ترین سرطان در استرالیا تشخیص داده ‌شده‌ است. قبل از سن 70 سالگی، درحدود دو نفر از سه استرالیایی به نوعی سرطان ‌پوست مبتلا می‌شوند.

تقریباً 770،000 مورد جدید BCC و SCC هر ساله درمان می‌شود. BCC ممکن ‌است در افراد جوان ایجاد شود، اما در افراد بالای 40 سال شایع است. SCC بیشتر در افراد بالای 50 سال رخ می‌دهد.

سالانه بیش از 12000 نفر مبتلا به ملانوم هستند. این بیماری، در همه گروه‌های سنی دیده می‌شود.

 

چگونه می‌توانم سرطان ‌پوست را تشخیص دهم؟

سرطان‌های پوستی همه به یک شکل به‌ نظر نمی‌رسند، اما از جمله علائمی که برای مراقبت از آن‌ها وجوددارد:

• لکه‌ای که با سایر نقاط روی پوست متفاوت ‌است.
• نقطه‌ای که اندازه، شکل، رنگ یا بافت را تغییر داده‌است.
• زخمی‌ که بهبود نمی‌یابد.
• زخمی‌که خارش دارد یا خون‌ ریزی می‌کند.

دستورالعمل مشخصی در مورد چگونگی بررسی سرطان ‌پوست وجود ندارد اما چک‌ کردن مرتب پوست، به شما در تشخیص لکه‌های جدید یا تغییر یافته کمک می‌کند. اگر قبلاً مبتلا به سرطان ‌پوست بوده‌اید یا بیشتر در معرض ابتلا به سرطان‌ پوست هستید، از پزشک خود بخواهید چندبار پوست شما را بررسی نماید.

چگونه پوست خود را چک کنم؟

در اتاقی با نور خوب و کاملاً روشن قرار بگیرید و از یک آینه تمام ‌قد برای بررسی کامل بدن‌‌ خود استفاده‌ کنید. برای بررسی مناطقی که دیدن آن‌ها دشوار است، می‌توانید از یک آینه‌ دستی کوچک استفاده کنید یا از کسی بخواهید که به شما کمک‌کند.

• صورت و پوست‌ سر
• گردن و شانه‌ها
• جلو و پشت بازو، و همین ‌طور زیر بغل
• جلو و پشت دست‌ها، بین انگشتان دست و زیر ناخن‌ها
• پاها
• بین انگشتان پا و کف ‌پا

اگر متوجه چیز جدیدی یا تغییراتی در پوست خود شده‌اید، بلافاصله با پزشک معالج یا متخصص ‌پوست خود قرار ملاقات مشخص کنید. سرطان‌های پوستی که زودهنگام پیدا شده و تحت درمان قرار می‌گیرند، نیاز به‌درمان کمتری دارند و نتیجه بهتری دارند (پیش آگاهی).

 

انواع درمان سرطان ‌پوست:

درمان سرطان به نوع سرطان، از کجا شروع شدن و به شیوع آن (به‌علاوه سلامت عمومی و انتخاب‌های شخصی) بستگی دارد. اغلب بیش ‌از یک روش درمانی استفاده می‌شود.

گزینه‌ها عبارتند از:

• شیمی ‌درمانی
• ایمونوتراپی” Immunotherapy” یا ایمنی ‌درمانی
• پرتو درمانی
• عمل‌ جراحی
• درمان هدفمند
• مراقبت‌های تسکینی

بسیاری از سرطان‌ها قابل درمان هستند. اگر مبتلا به سرطان پیشرفته هستید یا ممکن‌ است مبتلا باشید، یک درمان تسکین‌ دهنده باعث تسکین علائم می‌شود و به شما کمک می‌کند احساس راحتی کنید و زندگی طولانی‌تری داشته ‌باشید.

آزمایشات بالینی

آزمایشات بالینی بهترین روش برای یافتن روش‌های درمانی جدید است. ممکن‌ است بخواهید انواع مختلفی از آزمایشات بالینی سرطان را که در دسترس شما است، کشف ‌کنید.

اثرات جانبی

برخی از درمان‌ها می‌توانند عوارض جانبی ایجاد کنند. این عوارض شامل موارد زیر است:

• خستگی
• ریزش ‌مو
• لنف ادم” Lymphoedema“
• درگیری سلامت‌دهان
• ایجاد درد در برخی نقاط
• حس چشایی و بویایی عوض می‌شود

Cannabis‌ (ماری‌جوانا درمانی)

تغییرات اخیر در قوانین ایالتی بدان معنی‌ است که هم ‌اکنون می‌توانند از ماری‌جوانا در استرالیا برای کمک به درمان و مدیریت علائم و عوارض جانبی سرطان استفاده ‌کنند. ماری‌جوانا ممکن ‌است برای تحریک ‌اشتها یا افزایش‌ وزن یا برای مدیریت تهوع، استفراغ یا کنترل ‌درد برای مبتلایان به سرطان تجویز شود.

 

باید به چه متخصصینی برای درمان سرطان ‌پوست مراجعه ‌کرد؟

بیشتر سرطان‌های سلول‌های بنیادی و سنگفرشی (و هم‌چنین پیش سرطان‌ها) توسط متخصصین پوست درمان می‌شوند. پزشکان متخصص در درمان بیماری‌های پوستی درمان‌های متفاوتی ارائه می‌کنند. اگر سرطان پیشرفته‌تر باشد، ممکن ‌است شما توسط یک پزشک دیگر مانند: انکولوژیست یا جراح (پزشک معالج، سرطان را با جراحی درمان می‌کند.) تحت درمان قرار بگیرید.

از بین ‌بردن سلول‌های سرطانی به‌وسیله جراحی، با برداشتن سلول‌ها و یا با انجام جراحی میکروگرافی ” micrographic” انجام می‌شود.

اگرچه معاینه پوست با پزشک مراقبت‌های اولیه شما (PCP) می‌تواند نقطه شروع در ارزیابی پوست از سرطان باشد اما حضور یک متخصص پوست ‌و مو برای درمان و تشخیص بیماری الزامی است. بنیاد سرطان ‌پوست توصیه می‌کند حداقل یک‌بار در سال برای معاینه حرفه‌ای پوست مراجعه ‌کنید.

 

منابع:

training.seer.cancer.gov

www.healthline.com