انواع بیماری‌های پوستی، علائم، تشخیص و درمان آن

انواع بیماری‌های پوستی (Skin Diseases) چیستند؟ چگونه می‌توان آنها را تشخیص داده و درمان کرد؟ علائم امراض پوستی اغلب گیج‌کننده هستند؛ در حالی که برخی از این نشانه‌ها کاملاً بی‌ضرر هستند (با این وجود احساس آزاردهنده‌ای دارند)، برخی دیگر می‌توانند نشانه‌ای از نگرانی‌های جدی پزشکی باشند.

به هر روی، برخی از شرایط پوستی می‌توانند یک علامت هشداردهنده به افراد باشند. حتی بیماری پوستی با تأثیرات جزئی، ممکن است در صورت عدم توجه به موقع باعث زخم دائمی و مشکلات متعدد شوند. با این حال، ما در این مقاله درباره شایع‌ترین بیماری‌های پوستی صحبت می‌کنیم؛ با رسا همراه باشید.

 

بیماری‌های پوستی با تصاویر و راه های درمان

آلرژی‌ها، مواد تحریک کننده، شرایط ژنتیکی و مشکلات سیستم ایمنی بدن می‌توانند باعث ایجاد انواع و اقسام بیماری‌های پوستی به شرح زیر شوند:

آکنه (Acne)

آکنه نوعی اختلال است که بر روی غده‌های چربی روی پوست و فولیکول‌های مو تأثیر می‌گذارد. منافذ شاخه‌ای و شیوع ضایعات که معمولاً به عنوان جوش شناخته می‌شوند، در صورت، گردن، پشت (کمر)، قفسه سینه و شانه‌ها رخ می‌دهند. این بیماری به باکتری‌هایی که به طور معمول روی پوست زندگی می‌کنند اجازه می‌دهد تا در فولیکول‌ها رشد کرده و باعث التهاب، تورم، قرمزی و درد شوند. برای اکثر افراد، آکنه با رسیدن به سی سالگی کاهش می‌یابد، اما برخی از افراد در دهه چهل و پنجاه زندگی خود نیز همچنان با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند.

علت آکنه

پزشکان دقیقاً نمی‌دانند چه عواملی باعث ایجاد آکنه می‌شوند، اما احتمالاً چندین عامل به این موضوع مرتبط هستند. یکی افزایش هورمون‌هایی به نام آندروژن یا هورمون‌های جنسی مردانه است.  محققان بر این باورند که اگر والدین شما آکنه داشته باشند، احتمال دارد که شما نیز به آکنه مبتلا شوید. تخمین زده می‌شود که 80 درصد از کل افراد بین 11 تا 30 سالگی، آکنه دارند.

علائم آکنه

مانند بیماری‌های پوستی دیگر، نشانه‌های آکنه به شرح زیر هستند:

• جوش سر سفید (منافذ بسته)
• جوش سرسیاه (منافذ باز)
• برجستگی‌های کوچک و قرمز (پاپول)
• توده‌های بزرگ، جامد و دردناک در زیر سطح پوست (غده مانند)
• توده‌های پردرد و چرکی زیر سطح پوست (ضایعات کیستیک)

تشخیص آکنه

براساس قضاوت بالینی یک پزشک، آکنه تشخیص داده می‌شود. ارزیابی شامل بررسی تاریخچه پزشکی دقیق درباره سابقه خانوادگی، بررسی داروهای مصرفی، علائمی که نشان دهنده تولید بیش از حد هورمون‌های آندروژن، کورتیزول و هورمون هستند.

درمان آکنه

پزشک ممکن است داروهای بدون نسخه یا نسخه‌ای را برای مصرف قرص و یا استعمال موضعی (مالیدن روی پوست) توصیه کند. برخی از داروهای موضعی بدون نسخه که بر روی پوست اعمال می‌شوند شامل موارد زیر هستند:

• بنزوئیل پراکسید
• رزورسینول
• سالیسیلیک اسید
• گوگرد

انواع مختلفی از داروهای تجویزی شامل موارد زیر هستند:

• آنتی بیوتیک‌ها
• مشتقات ویتامین A یا رتینوئیدها

نکته: داروهای موضعی به اشکال مختلفی از جمله ژل، لوسیون، کرم، صابون و موارد دیگر موجود هستند.

 

پسوریازیس (Psoriasis)

پسوریازیس یکی از بیماری‌های پوستی خود ایمنی مزمن است، که باعث می‌شود سلول‌های پوستی سریع‌تر از حد طبیعی تکثیر شوند. این باعث می‌شود پوست ملتهب شده و پولک‌دار (فلس مانند) شود. برخی درمان‌های خاص می‌توانند پوست شما را بهبود بخشیده و به جلوگیری از شعله‌ور شدن دوباره بیماری کمک کنند. اگر پسوریازیس دارید، به احتمال زیاد شرایط دیگری از جمله موارد زیر را خواهید داشت:

• آرتریت پسوریاتیک
• مشکلات قلبی و عروقی
• چاقی
• فشار خون بالا
• دیابت

علت پسوریازیس

در پسوریازیس، نوعی از گلبول‌های سفید به نام سلول‌های T آن‌قدر فعال می‌شوند، که سایر واکنش‌های سیستم ایمنی بدن از جمله تورم و گردش سریع سلول‌های پوستی را تحریک می‌کنند. اگر فردی پسوریازیس داشته باشد، سلول‌های پوستی خیلی سریع رشد می‌کنند و روی سطح پوست جمع می‌شوند، که نتیجه آن قرمزی و پولک‌دار شدن پوست است. برخی علل دیگر شامل موارد زیر هستند:

• سابقه خانوادگی (ژنتیکی)
• عفونت‌ها
• استرس
• تغییر در آب و هوایی که باعث خشکی پوست می‌شود.
• داروهای خاص
• ضخم پوستی مانند بریدگی، خراش یا آفتاب سوختگی

علائم پسوریازیس

پسوریازیس معمولاً باعث ایجاد لکه‌های پوستی ضخیم و قرمز می‌شود، به طوری که بیمار احساس خارش و درد می‌کند. این لکه‌ها در هر جای بدن مانند  آرنج، زانو، پاها، پوست سر، کمر، صورت، کف دست و کف پا ظاهر می‌شوند. این بیماری پوستی همچنین می‌تواند روی ناخن‌ها دست و پا، ناحیه تناسلی و داخل دهان نیز ایجاد شود.

تشخیص پسوریازیس

تشخیص پسوریازیس دشوار است، زیرا اغلب مانند سایر بیماری‌های پوستی به نظر می‌رسد. پزشک ممکن است از یک نمونه کوچک پوستی برای معاینه در زیر میکروسکوپ استفاده کند.

درمان پسوریازیس

چندین نوع درمان مختلف برای پسوریازیس وجود دارند. پزشک با در نظر گرفتن نوع پسوریازیس – محل بیماری روی بدن – در مورد بهترین درمان تصمیم می‌گیرد. پزشک ممکن است توصیه کند که یکی از این موارد یا ترکیبی از آنها را امتحان کنید:

• درمان موضعی: استفاده از کرم یا پمادهایی مانند کورتیکواستروئیدها، ویتامین D3، رتینوئیدها و یا آنتراولین.
• نوردرمانی یا فتوتراپی: نور ماوراء بنفش به اندازه تعیین شده روی پوست تابیده می‌شود.
• درمان سیستمیک: می‌تواند شامل مصرف داروهای بدون نسخه یا تزریق دارو باشد.

 

لک و پیس (Vitiligo)

لک و پیس (پیسی یا ویتیلیگو) یکی دیگر از بیماری‌های پوستی مزمن است که باعث از بین رفتن رنگ دانه‌های پوستی می‌شود. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که ملانوسیت‌ها – سلول‌های پوستی که رنگ‌دانه تولید می‌کنند – مورد حمله قرار گرفته و از بین می‌روند و این باعث می‌شود که پوست به رنگ شیری و سفید تبدیل شود. دو نوع بیماری لک و پیس به نام‌های ویتیلیگو عمومی که رایج‌ترین نوع است و ویتیلیگو سگمنتال که به ندرت ایجاد می‌شود، وجود دارند.

علت لک و پیس

علت پیسی ناشناخته است! اما تحقیقات نشان می‌دهند که ویتیلیگو ممکن است یک بیماری خود ایمنی باشد. در افراد مبتلا به بیماری‌های پوستی خود ایمنی، سلول‌های ایمنی بدن به اشتباه به بافت‌های سالم بدن حمله می‌کنند. همچنین، گاهی اوقات مواردی مانند آفتاب سوختگی، پریشانی عاطفی یا قرار گرفتن در معرض ماده شیمیایی می‌توانند باعث ویتیلیگو شده یا آن را بدتر کنند.

علائم لک و پیس

علائم اصلی پیسی از بین رفتن رنگ طبیعی یا رنگ‌دانه پوست است:

• پوستی که لکه‌های سفید شیری ایجاد می‌کند، معمولاً روی دست، پا، بازوها و صورت است. با این حال، لکه‌های پوستی می‌توانند در هر نقطه ظاهر شوند.
• مو در مناطقی که پوست رنگ‌دانه خود را از دست می‌دهد سفید می‌شود. این می‌تواند در پوست سر، ابرو، مژه و ریش اتفاق بیفتد.
• در غشاهای مخاطی مانند قسمت داخلی دهان یا بینی ایجاد می‌شود.

تشخیص لک و پیس

برای تشخیص ویتیلیگو، پزشک در مورد تاریخچه خانوادگی بیمار سؤال می‌کند و یک معاینه کامل جسمی را انجام می‌دهد. بعضی اوقات پزشکان از «لامپ وود» استفاده می‌کند، به این صورت که یک نور ماوراء بنفش بر روی پوست بیمار تابیده می‌شود.

سایر آزمایش‌ها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• آزمایش خون برای بررسی سایر بیماری‌های خود ایمنی.
• معاینه چشم برای بررسی یووئیت (التهاب بخشی از چشم).
• بیوپسی پوستی (نمونه کوچکی از پوست برداشته شده و با میکروسکوپ معاینه می‌شود).

درمان لک و پیس

بیشتر درمان‌های ویتیلیگو تمرکز بر جلوگیری از کاهش سیستم ایمنی بدن، خودداری در از بین رفتن ملانوسیت‌ها و بهبود ظاهر پوست است. در بیشتر موارد، اهداف درمان عبارتند از:

• سرعت بیماری آهسته یا متوقف می‌شود.
• به رشد مجدد ملانوسیت‌ها کمک می‌شود.

درمان‌ها شامل موارد زیر هستند:

• داروها یا کرم‌های دارویی مانند کورتیکواستروئید یا مهارکننده کلسینورین
• استفاده از نور (فوتوتراپی)
• پیوند پوست که شامل گرفتن پوست از یک ناحیه بدن و اتصال آن به ناحیه مبتلا به پیسی است (برای ویتیلیگو سگمنتال طولانی‌مدت)

 

اِگزما (Eczema)

اِگزما اصطلاحی برای نوعی از بیماری‌های پوستی است که باعث التهاب یا تحریک پوست می‌شود. شایع‌ترین نوع اِگزما به عنوان درماتیت آتوپیک یا اِگزمای آتوپیک شناخته شده است. آتوپیک به گروهی از بیماری‌ها اشاره دارد که با شرایط آلرژیک مانند آسم و تب یونجه ارتباط دارد. اگزما در حدود 10 درصد تا 20 درصد از نوزادان و حدود 30 درصد از بزرگسالان و كودكان در جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

علت اِگزما

علت دقیق اِگزما ناشناخته است! اما تصور می‌شود که با واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن به یک ماده تحریک‌کننده مرتبط است. علاوه بر این، این بیماری پوستی معمولاً در خانواده‌ها با سابقه آلرژی یا آسم مشاهده می‌شود.  برای برخی افراد، تماس با مواد خشن یا زبر ممکن است باعث خارش پوستی شود. برای افراد دیگر، گرمای بیش از حد یا قرار گرفتن در معرض موادی مانند صابون یا مواد شوینده، باعث شیوع بیماری می‌شود.

علائم اِگزما

مهم نیست که کدام قسمت از پوست آسیب دیده باشد، اِگزما تقریباً همیشه باعث خارش می‌شود. بعضی اوقات خارش قبل از ظاهر شدن بثورات (ضایعه پوستی) شروع می‌شود، اما ظهور بثورات بیشتر در صورت، پشت زانوها، مچ دست‌ها، دست‌ها یا پاها ظاهر می‌شود. همچنین ممکن است مناطق دیگر را نیز تحت تأثیر قرار دهد. مناطق آسیب دیده معمولاً بسیار خشک، ضخیم یا پوسته پوسته می‌شوند. در افراد دارای پوست روشن، این نواحی ابتدا ممکن است مایل به قرمز و سپس قهو‌‌ای به نظر برسند. در بین افراد با پوست تیره، اگزما می‌تواند بر روی رنگ‌دانه تأثیر بگذارد و منطقه آسیب دیده را تیره‌تر کند.

تشخیص اِگزما

در حالی که هیچ آزمایشی برای تعیین اگزما وجود ندارد، اما اکثر اوقات پزشک می‌تواند با نگاه کردن به پوست و با پرسیدن چند سوال اِگزما را تشخیص دهد. از آنجا که بسیاری از مبتلایان به این بیماری پوستی آلرژی دارند، پزشک ممکن است آزمایش آلرژی را برای تعیین عامل تحریک کننده انجام دهد.

درمان اِگزما

درمان‌ها معمولاً شامل ترکیبی از روش‌های مختلف به شرح زیر هستند:

داروها: بسته به شدت بیماری و سن فرد، ممکن است پزشک یک یا چند داروی زیر را برای درمان درماتیت آتوپیک تجویز کند:

• کرم‌های مرطوب کننده
• کرم‌ها و پمادهای کورتیکواستروئیدی
• مهارکننده‌های کلسیمورین
• مهارکننده‌های فسفودی استراز-4
• قرص
• داروهای بیولوژیک (با تزریق زیر پوست)

مراقبت از پوست: مرطوب نگه داشتن پوست با استفاده از مرطوب کننده‌ها بلافاصله پس از استحمام برای هیدارته کردن پوست، هنگام درمان درماتیت آتوپیک از اهمیت بسیاری برخوردار است.

فتوتراپی: اگر درماتیت آتوپیک شدید و گسترده بوده و همچنین درمان‌های دیگر مؤثر واقع نشده باشند، پزشک ممکن است استفاده از امواج نور ماوراء بنفش A یا B را برای درمان علائم توصیه کند.

 

کهیر (Urticaria)

برجستگی‌ها و ورم‌های مایل به قرمز می‌توانند نشان‌دهنده وجود یکی از بیماری‌های پوستی به نام کهیر باشند. وقتی این عارضه بیش از شش هفته طول بکشد، آن را مزمن می‌خوانند. کهیر می‌تواند بسیار ناراحت‌کننده باشد و با خواب و فعالیت طبیعی روزانه تداخل پیدا کند. قبل از طبقه‌بندی کهیر به عنوان ایدیوپاتیک، پزشک وجود آلرژی یا عفونت را بررسی می‌کند. حدود 75 درصد موارد کهیر، ایدیوپاتیک هستند. اما ظاهر شدن ناگهانی کهیر می‌تواند نشانه‌ای از واکنش آلرژیک باشد که منجر به شوک آنافیلاکسی می‌شود.

علت کهیر

کهیر ایدیوپاتیک مزمن یک حساسیت نبوده و مسری نیست و احتمالاً توسط ترکیبی از عوامل مختلف ایجاد می‌شود. سیستم ایمنی بدن و آرایش ژنتیکی در این امر تأثیر دارند. همچنین می‌تواند پاسخی به یک عفونت باکتریایی، قارچی یا ویروسی باشد. مواردی مانند عفونت، حشرات، گرما یا سرما، فشار عصبی، نور خورشید، ورزش، الکل یا خوردن غذاهای خاص، پوشیدن لباس تنگ و موارد دیگر می‌توانند در ایجاد کهیر مؤثر باشند.

علائم کهیر

علائم کهیر مزمن ایدیوپاتیک شامل موارد زیر است:

• برجستگی یا ورم قرمز که بیش از شش هفته به طول می‌انجامد.
• خارش (گاهی شدید است)
• تورم لب‌ها، پلک‌ها یا گلو (آنژیوادم)

کهیر ممکن است محو و دوباره ظاهر شود. گرما، ورزش یا استرس ممکن است علائم فرد را تشدید کنند.

تشخیص کهیر

پزشک در مورد تاریخچه پزشکی از بیمار سؤال خواهد کرد و از نظر جسمی او را معاینه می‌کند. او ممکن است آزمایش خون را تجویز کند و ممکن است فرد را برای آزمایش آلرژی به یک متخصص ارجاع دهد. ممکن است از شما خواسته شود که کارهای روزانه خود اعم از خوردن، پوشیدن و فعالیت‌های ورزشی که انجام می‌دهید را به عنوان برنامه درمانی یادداشت کنید.

درمان کهیر

آنتی‌هیستامین‌های OTC معمولاً اولین مرحله درمان برای کهیر مزمن هستند. اما اگر کهیر با این آنتی‌هیستامین درمان نشود، پزشک ممکن است یک یا چند نوع دیگر درمان را امتحان کند، از جمله:

• مسدود‌کننده H2 مانند رانیتیدین، سایمتیدین و فاموتیدین
• کورتیکواستروئیدهای خوراکی کوتاه مدت مانند پردنیزون
• داروهای ضد افسردگی مانند کرم دوکسپین
• سرکوب‌کننده‌های ایمنی مانند سیکلوسپورین و تاکرولیموس
• آنتی‌بادی‌های مونوکلونال مانند اومالیزوماب

 

بیماری پروانه‌ای (Epidermolysis Bullosa)

اپیدرمولیز بولوزا نوعی از بیماری‌های پوستی نادر است که باعث شکننده شدن پوست و ایجاد تاول می‌شود. این عارضه می‌تواند در هر جای بدن ظاهر شوند. در موارد شدید، ممکن است تاول در داخل بدن مانند دهان، مری، معده، روده، مجاری هوایی فوقانی، مثانه و دستگاه تناسلی نیز ایجاد شود. هر فردی می‌تواند به بیماری پروانه‌ای مبتلا شود. در همه گروه‌های نژادی و قومی این بیماری رخ می‌دهد و بر مردان و زنان تأثیر یکسانی دارد.

علت بیماری پروانه‌ای

اکثر افرادی که مبتلا به بیماری پروانه‌ای هستند، یک ژن جهش یافته از والدین خود را به ارث می‌برند. جهش ژنتیکی باعث می‌شود که بدن پروتئین‌هایی را که به پوست کمک می‌کنند به یکدیگر متصل شده و اتصالی قوی را تشکیل دهند، تغییر می‌دهد. بنابراین، فردی که به اپیدرمولیز بولوزا مبتلا است، یکی از این پروتئین‌ها در بدن او به درستی شکل نمی‌گیرد. لایه‌های پوست به طور طبیعی به هم نمی‌چسبند و باعث گسیختگی و تاول روی پوست می‌شوند.

علائم بیماری پروانه‌ای

فرد مبتلا به EB دارای پوست بسیار شکننده‌ای است که با کمترین لمس به آن آسیب می‌رساند. حتی لطیف‌ترین مالش می‌تواند باعث تاول شود. علائم و نشانه‌های خاص بستگی به نوع EB فرد دارد، اما به طور کلی شامل زیر هستند:

• تاول روی پوست سر و اطراف چشم و بینی
• گسیختگی پوستی
• نازک شدن پوست
• آلوپسی یا ریزش مو
• برجستگی‌های بسیار کوچک و سفید روی پوست
• از بین رفتن ناخن‌های دست و پا
• تعریق بیش از حد

اگر EB در غشاهای مخاطی رخ دهد، می‌تواند علائم را زیر را داشته باشد:

• در صورت بروز تاول در اطراف دهان و گلو، مشکل در بلع وجود دارد.
• صدای خشن به دلیل وجود تاول در گلو
• مشکلات تنفسی به دلیل تاول در مسیر تنفسی فوقانی
• ادرار دردناک که ناشی از تاول در مجاری ادراری است.

تشخیص بیماری پروانه‌ای

برای تشخیص بیماری، پزشک ممکن است یک نمونه کوچک از پوست را گرفته و آن را به آزمایشگاهی بفرستد که متخصصان برای بررسی آن از میکروسکوپ استفاده می‌کنند.

درمان بیماری پروانه‌ای

هیچ درمانی برای بیماری پروانه‌ای وجود ندارد. اهداف درمان پیشگیری و کنترل علائم زیر هستند:

• مدیریت درد و خارش
• محافظت از پوست و مراقبت از تاول و زخم
• درمان و جلوگیری از عفونت
• حفظ یا بازیابی در تحرک
• حفظ تغذیه مناسب

پزشک همچنین می‌تواند دارویی برای کمک به تسکین درد تجویز کند. در بعضی موارد، ممکن است بیمار به جراحی نیاز داشته باشد. اگر تاول‌ها انگشتان دست و پا را به هم متصل کرده است، پزشک می‌تواند با جراحی آنها را از یکدیگر جدا کند. برخی از مبتلایان به اپیدرمولیز بولوزا، خوردن غذا را بسیار دردناک می‌دانند.

 

روزاسه (Rosacea)

روزاسه یک دیگر از بیماری‌های پوستی مزمن است که باعث قرمز شدن پوست (معمولاٌ در صورت) می‌شود. این عارضه می‌تواند باعث مشکلات چشم و در مراحل پیشرفته باعث ضخیم‌تر شدن پوست شود.

علت روزاسه

پزشکان نمی‌دانند چه عواملی باعث ایجاد روزاسه می‌شوند! اما برخی از افراد بیماری را به ارث می‌برند. برخی محققان معتقدند که این بیماری ناشی از باز و گشاد شدن رگ‌های خونی است که باعث سرخ شدن و قرمزی پوست می‌شوند.

علائم روزاسه

روزاسه معمولاً باعث قرمز شدن مکرر پوست می‌شود. این حالت معمولاً در مرکز صورت از جمله پیشانی، بینی، گونه‌ها و چانه اتفاق می‌افتد. همچنین ممکن است پوست متورم یا سوزناک شود، به خصوص هنگامی که از لوازم آرایش استفاده می‌شود. در مراحل پیشرفته، ممکن است پوست ضخیم‌تر شود. روزاسه تقریباً همیشه روی صورت تأثیر می‌گذارد. روزاسه ممکن است باعث قرمزی، خشکی، خارش و سوزش چشم‌ها شود. پلک‌های بیمار نیز ملتهب و متورم می‌شوند. همچنین ممکن است تاری دید یا نوعی مشکل بینایی دیگر (احساسیت به نور) داشته باشید.

تشخیص روزاسه

هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص روزاسه وجود ندارد. درعوض، پزشک به تاریخچه علائم و معاینه پوست بیمار تکیه می‌کند. ممکن است آزمایش‌هایی برای وجود بیماری‌های دیگر مانند پسوریازیس یا اگزما انجام شود.

درمان روزاسه

هیچ درمانی برای روزاسه وجود ندارد، اما داروها می‌توانند ظاهر پوست را بهتر کنند. پزشک ممکن است داروهای آنتی بیوتیک را پیشنهاد کند. ممکن است چندین هفته یا ماه طول بکشد تا پوست بیمار بهتر به نظر برسد.

سایر درمان‌های پوستی ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• استفاده از ژل
• عمل جراحی

درمان مشکلات چشمی نیز شامل موارد زیر هستند:

• تجویز داروهایی مانند قطره چشم استروئیدی
• شستشوی پلک با شامپو بچه

 

چشم اندازه بیماران مبتلا به انواع بیماری‌های پوستی

آکنه، پسوریازیس، کهیر و اگزما، فقط تعداد کمی از بیش از 3000 اختلال پوستی هستند که که افراد بسیاری را در سرتاسر جهان تحت تأثیر خود قرار داده‌اند. به هر روی، برخی از شرایط پوستی می‌توانند جزئی، موقتی بوده و به راحتی درمان شوند، در حالی که برخی دیگر می‌توانند بسیار جدی و حتی تهدید کننده برای زندگی فرد باشند. اما بیماران باید بر طبق برنامه‌های پزشکی و درمانی پیش روند تا بتوانند بیماری را کنترل کنند. امید است که بتوان در آینده بیشتر بیماری‌های پوستی را درمان و زندگی بیماران را بهبود بخشید.