بیماری آنورکسیا یا بی اشتهایی عصبی چیست؟

بسیاری از افراد نگران اضافه وزن هستند، اما در بعضی از افراد این نگرانی وسواس گونه می‌شود و در نتیجه شرایطی به نام بی‌ اشتهایی عصبی ایجاد می‌شود. بی اشتهایی عصبی نوعی اختلال در خوردن است که می‌تواند منجر به کاهش شدید وزن شود. فرد مبتلا به بی اشتهایی، گرفتار بررسی و اندازه‌گیری کالری و وزن است.

افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی رژیم بسیار کم کالری دارند همچنین آن‌ها بیش از حد از اضافه وزن می‌ترسند. آن‌ها در هنگام کاهش وزن اغلب احساس بهتری نسبت به خود دارند. همچنین این افراد ممکن است بیش از حد ورزش کنند. معمولاً آنورکسیا در خانم‌های نوجوان تشخیص داده می‌شود اما در زنان مسن، جوان و مردان نیز تشخیص و دیده شده است.

 

حقایق واضح در مورد بی اشتهایی عصبی:

در این‌جا چند نکته اساسی در مورد بی اشتهایی عصبی آورده شده است. جزئیات بیشتر را در مقاله مطالعه نمایید.

بی اشتهایی عصبی نوعی بیماری روانی است که شامل اختلال غذایی و خوردن می‌شود.

علائم شامل شاخص بسیار پایین توده بدن (BMI)، امتناع از خوردن غذا و تلاش برای کاهش وزن است (حتی اگر شاخص توده بدن بسیار پایین باشد.)

تصور می‌شود که این بیماری با ترکیبی از عوامل بیولوژیکی، محیطی و ژنتیکی ایجاد می‌شود.

درمان ممکن است مدتی طول بکشد اما با ترکیب روش‌های مشاوره و انواع دیگر درمان، بهبودی امکان پذیر است.

شناخت علائم آنورکسیای عصبی

کسانی که بی اشتهایی عصبی دارند، به صورت مداوم وزن خود را کاهش می‌دهند و وزن بسیار کم خود را به روش‌های مختلف حفظ می‌کنند. در حالی که برخی محدودیت‌های شدیدی در میزان کالری دریافتی خود ایجاد می‌کنند، برخی دیگر بیش از حد ورزش می‌کنند. برخی از آن‌ها روش پرخوری و پاکسازی (استفراغ یا با ملین‌ها) را مشابه روش استفاده شده توسط مبتلایان به پرخوری به کار می‌گیرند. برخی دیگر از داروها جهت استفراغ یا ادرار به منظور خلاصی از کالری خود استفاده می‌کنند.

اگر دچار بی اشتهایی عصبی هستید، علائم شما ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• ناتوانی در حفظ وزن طبیعی
• خستگی
• بی‌خوابی
• پوست زرد یا لکه دار و پوشیده از موهای نرم و ظریف
• نازک شدن مو یا ریزش مو
• یبوست
• بیش از سه دوره تجربه قطع پریود
• پوست خشک
• فشار خون پایین

 

همچنین در این افراد، رفتارهایی از قبیل موارد زیر ممکن است بسیار دیده شود:

• ورزش بیش از حد
• بازی و فشار دادن غذا به اطراف بشقاب به جای خوردن آن یا بریدن غذا به قطعات کوچک
• تحریک پذیری و حساسیت
• کناره گیری از فعالیت‌های اجتماعی
• ابتلا به حالات مختلف افسردگی
• انکار گرسنگی
• استفاده از داروهای ادرار آور، ملین یا قرص‌های رژیم لاغری

 

چه عواملی باعث بی اشتهایی عصبی می‌شود؟

علت دقیق بی اشتهایی عصبی مشخص نیست. افرادی که دچار بی اشتهایی می‌شوند، ممکن است تصویر بد یا متفاوتی از بدن خود داشته باشند. آن‌ها معمولا بر روی “کامل” یا منحصربه‌فرد بودن متمرکز می‌شوند. این افراد به دنبال راه‌هایی جهت کنترل زندگی خود هستند. اعتقاد بر این است که عوامل دیگری مانند ژنتیک، محیط و روانشناسی در این امر نقش دارند.

ژنتیک و هورمون موثر در بی اشتهایی

ژنتیک و هورمون‌ها ممکن است در ایجاد بی اشتهایی عصبی تأثیر داشته باشند. برخی شواهد نشان دهنده ارتباط بین بی اشتهایی و سروتونین “serotonin”، ماده شیمیایی تولید شده در مغز است.

عوامل محیطی موثر در بی اشتهایی

فشار و فرهنگ حاکم بر جامعه در ترویج جذابیت لاغر به نظر رسیدن افراد، در ایجاد بی اشتهایی عصبی نقش دارد. تصاویر غیر واقعی بدن در رسانه‌ها مانند مجلات و تلویزیون می‌تواند جوانان را بسیار تحت تأثیر قرار دهد و میل به لاغری را افزایش دهد.

عوامل روانشناختی موثر بر آنورکسیا

این احتمال وجود دارد که فرد مبتلا به اختلال وسواس فکری-عملی بیشتر در معرض رژیم‌های سخت و رژیم‌های لاغری باشد و مبتلایان به بی اشتهایی عصبی اغلب این شیوه را حفظ می‌کنند. این موضوع به این دلیل است که افراد مبتلا به OCD مستعد وسواس و اختلال هستند.

 

آنورکسیای عصبی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

ارائه دهنده مراقبت‌های اولیه شما معاینه جسمی را جهت بررسی فشار خون و ضربان قلب انجام می‌دهد. همچنین آن‌ها یک معاینه روانشناختی را انجام می‌دهند یا شما را به یک متخصص بهداشت روان یا روانشناس ارجاع می‌دهند. روانشناس در مورد عادت‌ها و احساسات غذایی شما سوال خواهد کرد.

آن‌ها به دنبال هر معیاری هستند که نشان دهد:

• شما مصرف غذای خود را محدود می‌کنید.
• شما از افزایش وزن می‌ترسید.
• شما با تصویر بدن خود مشکل دارید.

ارائه دهنده مراقبت‌های اولیه شما ممکن است آزمایشات آزمایشگاهی خاصی را نیز تجویز نماید. به طور معمول آزمایش خون جهت بررسی سطح الکترولیت و عملکرد کبد و کلیه شما انجام می‌شود. علاوه بر این موارد، ارائه دهنده مراقبت‌های اولیه تراکم استخوان شما را بررسی کرده و به دنبال بی نظمی‌های قلبی می‌گردد.

همچنین ارائه دهنده مراقبت‌های اولیه شما آزمایشات آزمایشگاهی دیگری را جهت رد سایر علل احتمالی کاهش وزن مانند بیماری سلیاک و بیماری التهابی روده انجام می‌دهد.

تشخیص به موقع و درمان سریع، احتمال نتیجه خوب را افزایش می‌دهد. سابقه کامل پزشکی می‌تواند به تشخیص بیماری کمک کند.

پزشک از بیمار در مورد کاهش وزن، احساس آن‌ها در مورد وزن خود و در مورد قاعدگی (در زنان) سوال خواهد کرد. این احتمال وجود دارد که صحبت کردن در مورد خود و شرایط ایجاد شده برای بیمار سخت باشد. تأیید تشخیص بیماری ممکن است سال‌ها طول بکشد، به خصوص اگر فرد قبلا چاق بوده باشد.

اگر پزشک علائم بی اشتهایی عصبی را تشخیص دهد، ممکن است آزمایشاتی را برای رد سایر بیماری‌های زمینه‌ای پزشکی با علائم و نشانه‌های مشابه تجویز کند.

این بیماری‌ها شامل موارد زیر است:

• دیابت
• بیماری آدیسون “Addison”
• عفونت‌های مزمن
• سوءجذب
• نقص ایمنی
• بیماری التهابی روده (IBS)
• سرطان
• پرکاری تیروئید

این موارد ممکن است شامل آزمایش خون، اسکن تصویربرداری و نوار قلب (ECG) باشد.

 

معیارهای تشخیصی بیماری بی اشتهایی

مطابق با راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی انجمن روانپزشکی آمریکا (APA) (DSM-5)، معیارهای تشخیصی بی اشتهایی عصبی به شرح زیر است:

• محدودیت در مصرف انرژی نسبت به نیازهای اساسی؛ این روش منجر به کاهش قابل توجهی در وزن بدن از نظر سن، جنس، مسیر رشد و سلامت جسمی می‌شود.
• ترس شدید از افزایش وزن یا چاق شدن حتی اگر کمبود وزن داشته باشید.
• آشفتگی و عدم علاقه به وزن یا شکل بدن فرد، تأثیر نامناسب وزن یا شکل بدن در ارزیابی خود یا انکار جدی بودن وزن کم فعلی بدن.

انجمن ملی اختلالات خوردن (NEDA) خاطرنشان می‌کند که حتی بدون در نظر گرفتن همه معیارها، یک فرد ممکن است یک اختلال جدی در غذا خوردن داشته باشد.

 

چه درمانی برای آنورکسیا عصبی موجود است؟

یکی از بزرگترین موانع در درمان بی اشتهایی عصبی، درک نیاز به کمک است. بسیاری از افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی اعتقاد دارند که مشکلی ندارند. این موضوع می‌تواند درمان را دشوار کند.

هدف اصلی درمان این است که بدن خود را به یک وزن طبیعی و استاندارد برسانید و عادات غذایی طبیعی ایجاد کنید. یک متخصص تغذیه به شما کمک می‌کند تا نحوه صحیح غذا خوردن را یاد بگیرید. همچنین ممکن است توصیه گردد که خانواده شما در درمان با شما مشارکت نمایند. برای بسیاری از افراد، بی اشتهایی عصبی یک چالش مادام العمر است.

درمان بیماری بی اشتهایی یا آنورکسیا

شما و خانواده نزدیک شما باید سخت تلاش کنید تا بر بی اشتهایی عصبی غلبه کنید. درمان‌های فردی، خانوادگی و گروهی اغلب بخش جدایی ناپذیری از درمان است. درمان این بیماری به همکاری بیمار و درک موقعیت او بستگی دارد.

• درمان فردی

اغلب نوعی از درمان به نام درمان شناختی رفتاری جهت درمان بی اشتهایی عصبی استفاده می‌شود. CBT به تغییر افکار و رفتارهای ناسالم کمک می‌کند. هدف آن کمک به شما در یادگیری کنار آمدن با احساسات نادرست و ایجاد اعتماد به نفس سالم است.

• خانواده درمانی

خانواده درمانی، اعضای خانواده را درگیر نگه داشتن شما در مسیر تغذیه و سبک زندگی سالم می‌کند. همچنین خانواده درمانی به حل تعارضات درون خانواده کمک می‌کند. این روش می‌تواند به ایجاد پشتیبانی برای عضو بیمار خانواده کمک کند. او یاد می‌گیرد با بی اشتهایی عصبی کنار بیاید.

• گروه درمانی

گروه درمانی به افراد مبتلا به بی اشتهایی عصبی اجازه می‌دهد تا با دیگران که همان اختلال را دارند، ارتباط برقرار کنند. اما گاهی اوقات این موضوع می‌تواند به یک رقابت ناهنجار منجر شود. برای جلوگیری از آن، مهم است که شما در گروه درمانی شرکت کنید که توسط یک متخصص پزشکی واجد شرایط هدایت می‌شود.

دارو به منظور درمان آنورکسیا

در حالی که در حال حاضر هیچ داروی مشخصی که ثابت شده باشد آنورکسیا عصبی را درمان می‌کند، وجود ندارد اما داروهای ضد افسردگی به منظور مقابله با اضطراب و افسردگی مشترک در افراد مبتلا به بی اشتهایی تجویز می‌شود. با مصرف این داروها ممکن است احساس بهتری داشته باشید. اما داروهای ضد افسردگی از میل به کاهش وزن نمی‌کاهند.

 

بستری شدن در بیمارستان به منظور بهبود بیماری بی‌اشتهایی

بسته به شدت کاهش وزن ممکن است ارائه دهنده مراقبت‌های اولیه شما بخواهد شما را چند روز در بیمارستان نگه دارد تا اثرات بی اشتهایی عصبی را درمان کند. اگر وزن شما خیلی کم است یا کمبود آب دارید ممکن است به شما یک لوله تغذیه  وصل کنند و مایعات را به صورت وریدی تزریق نمایند. همچنان اگر از خوردن غذا یا پذیرفتن مسائل روانپزشکی خود امتناع می‌کنید، ارائه دهنده مراقبت‌های اولیه ممکن است شما را به منظور درمان منسجم در بیمارستان بستری کند.

 

چشم انداز و آینده بلند مدت بیماری بی‌‌اشتهایی چیست؟

بسیاری از افراد، بر بیماری بی اشتهایی پیروز می‌شوند و بهبود می‌یابند. اما در درصد کمی از مردم این اتفاق رخ نمی‌دهد. این بیماری در برخی شرایط ممکن است کشنده باشد. برخی دیگر ممکن است دچار سایر اختلالات غذایی یا خوردن شوند.در برخی از افراد، غلبه بر بی اشتهایی به درمان و نگهداری مادام العمر نیاز دارد. عضویت در یک گروه پشتیبانی به منظور درمان بی اشتهایی می‌تواند احتمال بهبودی شما را افزایش دهد.

 

عوارض بیماری بی‌اشتهایی

عوارض ممکن است روی هر سیستم بدنی تأثیر بگذارد و شدید باشد.

عوارض جسمی شامل موارد زیر است:

• مشکلات قلبی عروقی: این موارد شامل ضربان قلب پایین، فشار خون پایین و آسیب به عضله قلب است.
• مشکلات خونی: خطر ابتلا به لکوپنی “leukopenia” یا تعداد کم گلبول‌های سفید خون (آنمیا) و تعداد کم گلبول‌های قرمز خون وجود دارد.
• مشکلات دستگاه گوارش: در صورتی که فرد دچار کمبود وزن شدید و کم خوری غذا است، حرکت در روده‌ها به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد اما با بهبود رژیم غذایی این مشکل برطرف می‌شود.
• مشکلات کلیوی: کمبود آب بدن می‌تواند منجر به ادرار با غلظت بالا و تولید بیشتر ادرار شود. معمولاً کلیه‌ها با بهبود سطح استاندارد وزن بدن بهبود می‌یابند.
• مشکلات هورمونی: سطح پایین‌تر هورمون‌های رشد ممکن است منجر به تأخیر رشد در دوره بلوغ شود. رشد طبیعی با یک رژیم غذایی سالم از سر گرفته می‌شود.
• شکستگی استخوان: در بیمارانی که هنوز استخوان‌های آن‌ها کاملا رشد نکرده است، خطر ابتلا به پوکی استخوان، کاهش بافت استخوان یا از بین رفتن توده استخوان به طور قابل توجهی بیشتر است.

تقریباً از هر 10 مورد 1 مورد کشنده است. جدا از اثرات جسمی تغذیه نامناسب، ممکن است خطر خودکشی در این افراد بیشتر باشد. از هر 5 مرگ مربوط به بی اشتهایی یک مورد ناشی از خودکشی است.

تشخیص و درمان به موقع خطر عوارض را کاهش می‌دهد.

 

آیا می‌توان از بی اشتهایی عصبی جلوگیری کرد؟

هیچ روش اثبات شده‌ای برای جلوگیری از بی اشتهایی عصبی وجود ندارد. اما جستجوی علائم این اختلال می‌تواند به تشخیص سریع، درمان و بهبودی کمک کند. اگر متوجه شدید خود یا از نزدیکانتان در مورد وزن وسواس دارید، بیش از حد ورزش می‌کنید یا از ظاهر خود راضی نیستید، حتما از متخصص کمک بگیرید.

 

زندگی با بی اشتهایی عصبی

اخبار پزشکی امروز (MNT) از ماریا راگو، رئیس انجمن ملی آنورکسیا و اختلالات وابسته (ANAD) پرسید که افراد، دوستان و خانواده در صورت تشخیص این موضوع که ممکن است دچار بی اشتهایی شده باشند چه کاری می‌توانند انجام دهند؟

او این نکات را به ما ارائه داد:

• مهربان و محترم باشید و قضاوت نکنید.
• به منظور یافتن اطلاعات مناسب به ارائه دهندگان خدمات درمانی مراجعه کنید و تصمیم بگیرید که چه کسی می‌تواند به بهترین شکل به شما کمک کند.
• یک تیم درمانی شامل متخصص تغذیه، درمانگر و روانپزشک را در نظر بگیرید که در اختلالات غذایی و خوردن تخصص دارند.
• اطمینان حاصل کنید که تمام آموزش‌ها و پشتیبانی‌های مورد نیاز را به دست آورده‌اید.
• درمان خود را مرور کنید و هر زمان که فکر می‌کنید لازم است، تغییراتی ایجاد کنید.

 

به منظور تشخیص و درمان بیماری بی اشتهایی به کدام متخصص مراجعه کنیم؟

به منظور تشخیص و درمان بیماری آنورکسیا به پزشک عمومی مراجعه نمایید؛ در صورت تشخیص بیماری بی اشتهایی و پس از آزمایشات مشخص، به متخصصین تغذیه ارجاع داده می‌شوید. همچنین با توجه به نیاز شما به روان درمانی، مشاوره با روانشناس جهت بهبود اختلالات روحی و فکری توصیه می‌گردد. در صورت درک بیماری و همکاری با پزشکان و تغییر روش زندگی، درمان و بهبودی تسریع می‌گردد. آرامش روانی بیماری، اعتماد به نفس و احترام به بدن و هر آنچه که وجود دارد از موارد مهم در درمان بیماری بی اشتهایی است.

 

منبع: www.healthline.com