جراحی بای پس قلب چیست و چه زمانی باید انجام گیرد؟

جراحی بای پس قلب یا جراحی بای پس عروق کرونر (CABG) به منظور بهبود جریان خون در قلب شما انجام می‌شود. یک جراح از رگ‌های خونی گرفته شده از ناحیه دیگری از بدن شما جهت دور زدن عروق آسیب دیده استفاده می‌کند.

پزشکان متخصص این حوزه  به صورت سالانه تقریباً 200000 عمل جراحی در ایالات متحده انجام می‌دهند.

این جراحی در صورت انسداد یا آسیب دیدن عروق کرونر انجام می‌شود. این شریان‌ها خون اکسیژن دار قلب شما را تأمین می‌کنند. اگر این عروق مسدود شده یا جریان خون محدود شود، قلب به درستی کار نمی‌کند. این وضعیت می‌تواند منجر به نارسایی قلبی شود.

 

انواع مختلف جراحی بای پس قلب چیست؟

پزشک بسته به این که چه تعداد از عروق شما مسدود شده باشد، نوع خاصی از جراحی بای پس را به شما پیشنهاد می‌کند.

• بای پس تک. فقط یک سرخرگ مسدود شده است.
• بای پس جفت یا دوگانه. دو رگ مسدود شده است.
• بای پس سه گانه. سه رگ مسدود شده است.
• بای پس چهار گانه. چهار رگ مسدود شده است.

خطر ابتلا به حمله قلبی، نارسایی قلبی یا مسئله قلبی دیگر به تعداد عروق مسدود شده بستگی دارد. انسداد در رگ‌های بیشتر نیز به این معنی است که ممکن است جراحی بیشتر طول بکشد یا پیچیده‌تر شود.

 

چه زمانی فرد نیاز به جراحی بای پس قلب دارد؟

• وقتی ماده‌ای به نام پلاک در خون شما روی دیواره‌های شریانی جمع شود، خون کمتری به عضله قلب جریان می‌یابد. این نوع بیماری عروق کرونر (CAD) به عنوان تصلب شرایین “atherosclerosis” شناخته می‌شود.
• اگر قلب خون کافی دریافت نکند، خسته شده و از کار می‌افتد. تصلب شرایین می‌تواند بر عروق موجود در بدن تأثیر بگذارد.
• اگر عروق کرونر آن قدر باریک یا مسدود شده باشند که خطر حمله قلبی در شما زیاد باشد، این امکان وجود دارد که جراحی بای پس قلب توسط پزشک توصیه شود.
• هنگامی که انسداد رگ‌ها بسیار شدید باشد که کنترل با دارو یا سایر روش‌های درمانی سخت شود، پزشک شما جراحی بای پس را توصیه می‌کند.

 

نیاز به جراحی بای پس قلب چگونه تشخیص داده می‌شود؟

تیمی از پزشکان از جمله یک متخصص قلب تشخیص می‌دهند که می‌توانید تحت عمل جراحی قلب باز قرار بگیرید. برخی از شرایط پزشکی می‌توانند جراحی را پیچیده کرده یا آن را از گزینه‌های درمانی حذف کند.

شرایطی که می‌تواند عوارض ایجاد کند عبارتند از:

• دیابت
• آمفیزم “emphysema”
• بیماری کلیوی
• بیماری شریانی محیطی (PAD)

قبل از تعیین وقت جراحی، این موارد را با پزشک خود در میان بگذارید. همچنین در مورد سابقه بیماری و پزشکی خانوادگی و هر داروی با نسخه و بدون نسخه (OTC) که مصرف می‌کنید، صحبت نمایید. معمولاً نتایج جراحی برنامه‌ریزی شده بهتر از جراحی اورژانسی است.

 

خطرات جراحی بای پس قلب چیست؟

مانند هر نوع عمل جراحی قلب باز، جراحی بای پس قلب خطراتی را به همراه دارد. پیشرفت‌های اخیر فن‌آوری، روش درمان را بهبود بخشیده و احتمال موفقیت آمیز بودن جراحی را افزایش داده است.

همچنان بعد از جراحی خطر ابتلا به برخی از عوارض وجود دارد.

این عوارض می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• خون‌ریزی
• آریتمی “arrhythmia”
• لخته شدن خون
• درد قفسه سینه
• عفونت
• نارسایی کلیه
• حمله قلبی یا سکته مغزی

چه گزینه‌هایی برای جراحی بای پس قلب وجود دارد؟

در دهه گذشته، گزینه‌های بیشتری برای جراحی بای پس قلب در دسترس قرار گرفت.

این گزینه‌ها شامل موارد زیر است:

• آنژیوپلاستی با بالون “Balloon angioplasty”

آنژیوپلاستی با بالون گزینه‌ای است که با احتمال بالا توسط پزشکان توصیه می‌شود. در طی این درمان، یک لوله از طریق شریان مسدود شده شما وارد می‌شود. پس از آن، یک بادکنک کوچک برای باز کردن شریان باد می‌شود.

سپس پزشک لوله و بالون را برمی‌دارد. یک بست کوچک فلزی که به آن استنت نیز گفته می‌شود در جای خود باقی خواهد ماند. این استنت “stent” باعث می‌شود که شریان به اندازه قبلی خود منقبض نشود.

آنژیوپلاستی با بالون ممکن است به اندازه جراحی بای پس قلب موثر نباشد اما خطر کمتری دارد.

• ضد انعقاد پیشرفته خارجی (EECP)

ضد انعقاد پیشرفته خارجی (EECP) یک روش سرپایی است. بر اساس مطالعات متعدد، این منبع می‌تواند به عنوان یک منبع معتبر جهت جراحی بای پس قلب انجام شود. این روش در سال 2002، توسط سازمان غذا و دارو (FDA) برای استفاده در افراد مبتلا به نارسایی احتقانی قلب (CHF) تأیید شد.

EECP شامل فشرده‌سازی رگ‌های خونی اندام تحتانی است. این روش باعث افزایش جریان خون در قلب می‌شود. خون اضافی با هر ضربان یا تپش به قلب منتقل می‌شود.

با گذشت زمان، برخی از رگ‌های خونی ممکن است “شاخه‌های” اضافی ایجاد کنند که خون را به قلب منتقل ‌کنند و به نوعی “بای پس طبیعی” تبدیل می‌شوند.

EECP در طول هفت هفته روزانه به مدت یک تا دو ساعت تجویز می‌شود.

• داروها

شما می‌توانید قبل از استفاده از روش‌هایی مانند جراحی بای پس قلب، برخی از داروهای مرتبط با بیماری‌های قلبی را بررسی نمایید. بتا بلاکرها “Beta-blockers” می‌توانند آنژین “angina” پایدار را تسکین دهند. شما می‌توانید از داروهای کاهنده کلسترول به منظور کاهش سرعت تجمع پلاک در رگ‌های خود استفاده کنید.

همچنین پزشک ممکن است به منظور جلوگیری از حملات قلبی، دوز روزانه آسپرین با دوز کم (آسپرین کودک) را توصیه کند. آسپرین درمانی در افرادی که سابقه بیماری قلبی عروقی آترواسکلروتیک “atherosclerotic” دارند (مانند حمله قلبی یا سکته) بسیار موثر است.

کسانی که سابقه قبلی ندارند می‌بایست آسپرین را به عنوان داروی پیشگیری استفاده کنند:

افرادی که در معرض خطر بالای حمله قلبی و سایر بیماریهای قلبی عروقی آترواسکلروتیک هستند.

همچنین خون‌ریزی در آن‌ها با احتمال کمی وجود دارد.

• رژیم غذایی و تغییر سبک زندگی

بهترین اقدام پیشگیرانه که توسط انجمن قلب آمریکا (AHA) تجویز شده است، شیوه زندگی “سالم در برابر قلب” است. رژیم غذایی حاوی اسیدهای چرب امگا 3 و چربی‌های اشباع و ترانس کم به قلب شما کمک می‌کند تا سالم بماند.

 

چگونه می‌توانم برای جراحی بای پس قلب آماده شوم؟

اگر پزشک جراحی بای‌پس قلب را توصیه کند، به شما دستورالعمل کاملی در مورد آمادگی لازم قبل از جراحی داده می‌شود.

اگر جراحی از قبل برنامه ریزی شده باشد و یک عمل اورژانسی نباشد، به احتمال زیاد قبل از عمل چندین قرار ملاقات خواهید داشت که در مورد سلامتی و سابقه پزشکی خانوادگی از شما سوال می‌شود.

همچنین چندین آزمایش انجام خواهید داد تا به پزشک کمک کنید تا تصویر دقیقی از وضعیت سلامتی شما به دست آورد.

این‌ موارد ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• آزمایش خون
• اشعه ایکس قفسه سینه
• الکتروکاردیوگرام “electrocardiogram” (نوار قلب یا EKG)
• آنژیوگرام یا آنژیوگرافی

 

نکات مربوط به جراحی قلب

• در مورد هر دارویی که بر چگونگی لخته شدن خون تأثیر می‌گذارد، با پزشک خود مشورت کنید. بسیاری از داروهای تسکین دهنده درد و داروهای قلبی بر لخته شدن خون تأثیر می‌گذارند، بنابراین ممکن است مجبور شوید مصرف آن‌ها را متوقف کنید.
• سیگار کشیدن را ترک کنید. این موضوع برای قلب شما مضر است و باعث تاخیر در زمان بهبودی می‌شود.
• اگر علائم سرماخوردگی یا آنفولانزا دارید، به پزشک خود بگویید. به طور خاص، آنفولانزا می‌تواند فشار بیشتری بر قلب وارد کند همچنین احتمال حمله قلبی را افزایش می‌دهد یا نارسایی قلبی را بدتر می‌کند. این شرایط می‌تواند باعث میوکاردیت “myocarditis”، پریکاردیت “pericarditis” یا هر دو شود. این موارد عفونت‌های قلبی بالقوه و جدی هستند.
• خانه خود را آماده کنید و هماهنگی‌های لازم را جهت بستری چند روزه در بیمارستان انجام دهید.
• به منظور کاهش خطر عفونت، شب قبل از جراحی بدن خود را با صابون مخصوص بشویید. بعضی از صابون‌ها از کلرهگزیدین “chlorhexidine” ساخته شده‌اند و به شما کمک می‎کند تا در زمان جراحی عاری از هرگونه میکروب باشید.
• رژیمی که شامل عدم نوشیدن آب است از نیمه شب قبل از جراحی شروع می‌شود.
• تمام داروهایی را که پزشک برای شما تجویز کرده است را مصرف کنید.

 

جراحی بای پس قلب چگونه انجام می‌شود؟

قبل از جراحی، شما لباس بیمارستان را به تن می‌کنید و از طریق دستگاه IV، دارو، مایعات و بیهوشی دریافت می‌نمایید. هنگامی که بی حسی شروع به تاثیر می‌کند، شما به یک خواب عمیق و بدون احساس درد دچار خواهید شد.

• اولین گام

جراح شما با ایجاد یک برش در وسط قفسه سینه شروع می‌کند.

سپس دنده شما را از هم جدا کرده تا قلب شما در معرض دید قرار گیرد. همچنین جراح شما ممکن است جراحی با تهاجم کمتری را انتخاب کند که شامل بریدگی‌های کوچک‌تر و ابزارهای مخصوص کوچک سازی و روش‌های رباتیک است.

• اتصال به دستگاه بای پس قلبی-ریوی

همچنین این احتمال وجود دارد شما متصل به دستگاه بای پس قلبی ریوی شوید که خون اکسیژنه در بدن شما را گردش می‌دهد در حالی که جراح، قلب شما را عمل می‌کند.

برخی از مراحل “بدون اتصال به پمپ” انجام می‌شود، به این معنی که اتصال شما به دستگاه بای پس قلبی ریوی ضروری نیست.

• پیوند زدن

سپس جراح شما یک رگ خونی سالم را از پا می‌گیرد تا قسمت مسدود شده یا آسیب دیده شریان شما را دور بزند. یک طرف پیوند در بالای انسداد و انتهای دیگر در زیر متصل شده است.

• مراحل آخر

وقتی جراحی شما تمام شد، عملکرد بای پس بررسی می‌شود. هنگامی که تشخیص داده شود که بای پس کار می‌کند، بخیه‌ها انجام می‌گردد و پانسمان می‌شوید و به منظور نظارت، به بخش مراقبت‌های ویژه (ICU) منتقل می‌شوید.

 

چه کسی به انجام جراحی بای پس کمک خواهد کرد؟

• در طول جراحی، چندین نوع متخصص اطمینان حاصل می‌کنند که روش به درستی انجام شده است. یک متخصص پرفیوژن “perfusion” با دستگاه بای پس قلبی-ریوی کار می‌کند.
• یک جراح قلب و عروق این عمل را انجام می‌دهد و یک متخصص بیهوشی اطمینان می‌دهد که بیهوشی به درستی به بدن شما منتقل می‌شود تا شما را در طول عمل بیهوش نگه دارد.
• همچنین متخصصان تصویربرداری به منظور گرفتن تصاویر اشعه ایکس یا کمک به اطمینان از این که تیم می‌تواند محل جراحی و بافت‌های اطراف آن را مشاهده کند، حضور داشته باشند.

 

بهبودی از جراحی بای پس قلب چگونه است؟

پس از به هوش آمدن از جراحی بای پس قلب، یک لوله در دهان خود خواهید داشت.

همچنین در این روش ممکن است احساس درد کنید یا عوارض جانبی از جمله موارد زیر را داشته باشید:

• درد در محل برش
• درد همراه با نفس‌های عمیق
• درد همراه با سرفه

احتمالاً یک تا دو روز در ICU خواهید بود تا علائم حیاتی شما کنترل شود. پس از ثبات علائم حیاتی، به اتاق دیگری منتقل خواهید شد. شما باید آماده باشید تا چند روز در بیمارستان بمانید.

قبل از ترک بیمارستان، تیم پزشکی به شما دستورالعمل‌هایی در مورد نحوه مراقبت از خود ارائه می‌دهد، از جمله:

• مراقبت از زخم‌های برش دار
• استراحت فراوان
• خودداری از بلند کردن وسایل سنگین

حتی بدون عوارض، بهبودی از طریق جراحی بای پس قلب می‌تواند 6 تا 12 هفته طول بکشد. این کمترین زمان برای بهبودی استخوان سینه شماست.

در این مدت باید از انجام کارهای سنگین اجتناب کنید. دستورات پزشک خود را در مورد فعالیت بدنی دنبال کنید. همچنین تا زمانی که از پزشک خود تأیید نگرفتید، می‌بایست رانندگی نکنید.

احتمالاً پزشک شما cardiac قلب را توصیه می‌کند. این روش شامل یک رژیم از فعالیت بدنی با دقت کنترل شده و آزمایش‌های stress گاه به گاه به منظور دیدن نحوه بهبودی قلب شما می‌شود.

 

چه زمانی باید در مورد درد پس از جراحی به پزشک خود بگویم؟

در هنگام ملاقات‌های بعدی، هر گونه درد یا ناراحتی پایدار را به پزشک خود بگویید.

در صورت تجربه موارد زیر باید با پزشک خود تماس بگیرید:

• تب بیش از 100.4 درجه فارنهایت (38 درجه سانتیگراد)
• افزایش درد در قفسه سینه
• ضربان قلب سریع
• قرمزی یا ترشح در اطراف برش

 

بعد از جراحی بای پس قلب می‎بایست چه داروهایی مصرف کنم؟

پزشک به منظور کمک به کنترل درد شما داروهایی مانند ایبوپروفن (Advil) یا استامینوفن (Tylenol) را تجویز می‌کند.

همچنین پزشک به شما داروهایی می‌دهد تا در کل روند بهبودی، به شما کمک کند. این داروها شامل داروهای ضد پلاکت و سایر داروهایی است که توسط پزشک تجویز شده است.

با پزشک خود در مورد این که چه برنامه‌های دارویی برای شما بهتر است صحبت کنید. این امر به ویژه در صورت وجود شرایطی مانند دیابت یا وضعیتی که بر معده یا کبد تأثیر می‌گذارند بسیار مهم است.

نوع دارو، عملکرد و عوارض جانبی احتمالی

• داروهای ضد پلاکت مانند آسپرین به جلوگیری از تشکیل لخته خون، سکته مغزی ناشی از خون‌ریزی به جای لخته شدن کمک می‌کنند. عوارض شامل زخم معده می‌باشد. اگر به آسپرین حساسیت دارید، مسائل جدی مربوط به آلرژی را دارید.
• بتا-بلاکرها تولید آدرنالین در بدن شما را مسدود کرده، فشار خون و خواب آلودگی را کاهش می‌دهند. عوارض شامل سرگیجه و ضعف است.
• نیترات‌ها با باز کردن رگ‌ها به کاهش درد قفسه سینه کمک می‌کنند تا خون به راحتی عبور کند.
• مهار کننده‌های ACE از تولید آنژیوتانسین II در بدن شما جلوگیری می‌کنند؛ هورمونی که می‌تواند فشار خون شما را بالا ببرد و رگ‌های خونی شما را باریک کند. عوارض شامل سردرد، سرفه خشک و خستگی می‌باشد.
• داروهای کاهنده چربی مانند استاتین‌ها می‌توانند به کاهش کلسترول LDL (بد) کمک کرده و از سکته مغزی یا حملات قلبی جلوگیری کنند. عوارض شامل سردرد، آسیب کبدی و میوپاتی (درد یا ضعف عضلانی که دلیل خاصی ندارد) می‌باشد.

 

اثرات طولانی مدت جراحی بای پس چیست؟

پس از یک عمل جراحی موفقیت آمیز بای پس قلب، علائمی مانند تنگی نفس، تنگی قفسه سینه و فشار خون بالا بهبود می‌یابد.

بای پس می‌تواند جریان خون در قلب را افزایش دهد اما ممکن است لازم باشد برخی از عادت‌ها را تغییر دهید تا این موضوع از بیماری قلبی در آینده جلوگیری کند.

بهترین نتایج جراحی در افرادی مشاهده می‌شود که تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد می‌کنند. با پزشک خود در مورد رژیم غذایی و سایر تغییراتی که در شیوه زندگی خود ایجاد می‌کنید، صحبت کنید.

 

منابع:

www.medicalnewstoday.com

www.webmd.com