بیماری کین‌باخ، که به عنوان نکروز آواسکولار استخون لونیت نیز شناخته میشود، وضعیتی است که در آن خونرسانی استخوان ماه شکل (لونیت) -یکی از هشت استخوان کوچک مچ دست- دچار اختلال شده و منجر به مرگ استخوان میشود. لونیت یک استخوان مرکزی در مچ دست است که برای حرکت مناسب و نگه داشتن مفصل مچ اهمیت به‌سزایی دارد. صدمه به لونیت با گذشت زمان می‌تواند منجر به درد، سفتی و گاهی آرتروز مچ دست شود.
برای آشنایی بیشتر با علائم و درمان این بیماری با این مقاله از پزشکان رسا همراه باشید.
فهرست مطالب
- 1 بیماری کین‌باخ چیست؟
- 2 علل بیماری کین‌باخ چیست؟
- 3 علائم و نشانه‌های بیماری کین‌باخ کدامند؟
- 4 مراحل بیماری کین‌باخ چیست؟
- 5 عوامل خطر این بیماری چیست؟
- 6 چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
- 7 عوارض بیماری کین‌باخ چیست؟
- 8 تشخیص بیماری کین‌باخ
- 9 درمان بیماری کین‌باخ
- 10 چگونه می‌توان از بیماری کین‌باخ پیشگیری کرد؟
- 11 دوره نقاهت بعد از جراحی چقدر است؟
- 12 پیش‌آگهی بیماری کین‌باخ چیست؟
بیماری کین‌باخ چیست؟
بیماری کین‌باخ نوعی اختلال نسبتاً نادر با علت نامعلوم است که خونرسانی به استخوان لونیت را مختل می‌کند. استخوان لونیت یکی از هشت استخوان کوچک قسمت کارپال در مچ دست است. در قسمت وسط قاعده مچ دست قرار دارد و در حرکت و نگه داشتن مچ دست نقش زیادی دارد؛ به این صورت که مستقیما با دو استخوان ساعد (رادیال و اولنا) در ارتباط است تا به حرکت مچ دست کمک کند.
در مراحل اولیه ، بیماری کین‌باخ باعث درد می شود. با پیشرفت بیماری، بافت استخوانی می‌تواند از بین رفته و باعث درد، بی‌حرکتی و آرتروز مچ دست شود.
بیماری کین‌باخ بیشتر در مردان بین 20 تا 40 سال دیده میشود و بندرت هر دو مچ دست را تحت تأثیر قرار می‌دهد و معمولاً فقط مچ دست غالب را درگیر می‌کند. برای تسکین درد و حفظ عملکرد مچ از جراحی و سایر روش‌های درمانی استفاده میشود.
علت واقعی وقوع این بیماری به خوبی مشخص نشده است و این امر در تعیین درمان ایده آل مشکل ایجاد کرده است. مانند بسیاری از بیماری‌هایی که بر روی مچ دست تأثیر می‌گذارند، وضعیت بالینی بیمار لزوماً با ظاهر رادیوگرافی ارتباط مستقیمی ندارد.
علل بیماری کین‌باخ چیست؟
هیچ علت مشخصی برای بیماری کین‌باخ وجود ندارد. این شرایط می‌تواند توسط عوامل مختلفی ایجاد شود؛ که عبارتند از:
• تغییرات اسکلتی: کوتاه بودن استخوان اولنا نسبت به استخوان رادیال می تواند باعث ایجاد این مشکل شود. همچنین ممکن است شکل استخوان لونیت غیر‌طبیعی باشد.
• تروما: وقوع یک حادثه یا چندین حادثه به دنبال هم ممکن است باعث ایجاد این بیماری شوند. این شرایط می‌تواند به دنبال آسیب‌دیدگی مچ دست مثلا در اثر زمین خوردن -که بر خون رسانی استخوان لونیت تأثیر می گذارد- اتفاق بیفتد. همچنین با ضربه‌های ظریف تکراری به مچ دست، مانند استفاده از چکش یا مته، در ارتباط است.
• سایر شرایط پزشکی: بیماری کین‌باخ بیشتر در افرادی اتفاق می‌افتد که دارای بیماری‌های زمینه‌ای هستند که بر خونرسانی اعضا تأثیر می‌گذارد. همچنین این بیماری با بیماری‌هایی مانند لوپوس، کم خونی سلول داسی شکل و فلج مغزی(CP) در ارتباط است.
علائم و نشانه‌های بیماری کین‌باخ کدامند؟
در مرحله اولیه بیماری، مچ دست دردناک است. با پیشرفت بیماری، بیشتر بیماران مبتلا به بیماری کین‌باخ علائم زیر را دارند:
• درد مچ دست
• حساسیت روی استخوان ماه شکل (لونیت) در لمس و فشار مستقیم
• کاهش حرکت یا خشکی مچ دست
• تورم
• خم کردن دست به سمت بالا با مشکل موجه میشود.
• قدرت مشت کردن دست کاهش می‌یابد.
• با حرکت مچ دست صدای کلیک به گوش می‌رسد.
شایع‌ترین مبتلایان به بیماری کین‌باخ، مردان 20 تا 40 ساله هستند که یا به عنوان کارگر در مشاغل سنگین کار می‌کنند یا فعالیت‌های هنری که به طور مکرر به مچ دست فشار وارد میشود؛ انجم می‌دهند. بیماران عموما از درد پشت مچ دست هنگام فعالیت، کاهش دامنه حرکت مچ در خم و راست کردن و کاهش قدرت گرفتن اجسام شکایت دارند. علائم بیشتر در دست غالب دیده میشود. سابقه تروما و ضرب‌دیدگی در بعضی بیماران وجود دارد و ممکن است مربوط به گذشته‌های دور باشد.
در مطالعه‌ای که بر مبتلایان زن بیماری کین‌باخ انجام شد، نشان داد که زنان و مردان تظاهرات متفاوتی از این بیماری نشان می‌دهند. غالبا درگیری مچ دست در زنان، در دست غالب و غیر غالب تفاوتی نداشت و میانگین سنی ابتلا به بیماری در زنان بسیار بالاتر از مردان بود (46 سال در مقابل 31 سال).
مراحل بیماری کین‌باخ چیست؟
بیماری کین‌باخ طی چهار مرحله پیشرفت می‌کند. میزان پیشرفت بیماری از یک بیمار به بیمار دیگر متفاوت است.
مرحله ی 1
استخوان لونیت جریان خون مناسبی ندارد، اما ممکن است آسیب در عکس رادیوگرافی مچ دست دیده نشود. در این مرحله مچ دست ممکن است دردناک باشد و احساسی مشابه پیچ خوردگی مچ ایجاد می‌کند.
مرحله 2
قطع جریان خون به استخوان لونیت باعث سخت شدن استخوان میشود؛ که به این حالت اسکلروز گفته میشود و در عکس رادیوگرافی قابل مشاهده است. در این مرحله مچ دست ممکن است متورم، حساس و دردناک باشد.
مرحله 3
استخوان لونیت از بین رفته و خرد میشود؛ که این حالت موجب تغییر در وضعیت سایر استخوان‌های مچ دست شمامیگردد. در این مرحله معمولا مچ دست دردناک‌تر شده و محدودیت حرکت همراه با ناتوانی در مشت کردن دست اتفاق می‌افتد.
مرحله 4
استخوان‌های اطراف لونیت خراب می‌شوند؛ که این وضعیت ممکن است منجر به آرتروز مچ دست شود. بدون مداخلات پزشکی، معمولا بیماری کین‌باخ در این مرحله ناتوان کننده است.
عوامل خطر این بیماری چیست؟
عوامل خطر عبارتند از:
• تفاوت در طول و شکل استخوان‌های بازو (رادیال و اولنا). این حات می‌تواند فشار بیشتری به استخوان لونیت وارد کند.
• وجود فقط یک رگ خونی که خون استخوان لونیت را تأمین می‌کند، به جای دو رگ که در حالت معمول وجود دارد؛. این وضعیت می‌تواند بر خونرسانی کافی به استخوان لونیت تأثیر بگذارد.
• بیماری‌های دیگری مانند لوپوس، کم خونی سلول داسی شکل ، فلج مغزی و بیماری هایی که بر خونرسانی تأثیر می‌گذارند، با بیماری کین‌باخ مرتبط هستند.
• انجام دادن کارهای دستی سنگین به صورت مرتب، که ریسک آسیب را افزایش می‌دهد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
اگر به طور مداوم درد مچ دست دارید، مراجعه به پزشک برای یافتن علت آن ضروری است. تشخیص و درمان به موقع بیماری کین‌باخ باعث نتایج درمانی بهتری میشود.
در مراحل اولیه بیماری، ممکن است بتوانید فقط با درمان‌های حمایتی درد را تسکین دهید.اما اگر بیماری کین‌باخ درمان نشود، استخوان لونیت تخریب شده و منجر به درد شدید و از دست دادن حرکت مچ دست میشود. در این مرحله از بیماری درمان سخت و پیچیده خواهد بود.
عوارض بیماری کین‌باخ چیست؟
محدودیت حرکت مچ دست، خشک شدن و سفتی مفصل مچ و از دست دادن تدریجی عملکرد آن از عورض شایع این بیماری است. قدرت گرفتن اجسام و مشت کردن دست تا 40درصد بین مراحل II و IV بیماری از بین می‌رود.
تشخیص بیماری کین‌باخ
تشخیص بیماری کین‌باخ ممکن است دشوار باشد، به ویژه در مراحل اولیه که تظاهراتی شبیه به پیچ خوردگی مچ دست نشان می‌دهد.
پزشک از شما در مورد سابقه مشکلات پزشکی، شیوه زندگی و درد مچ دست سوال خواهد کرد. سپس پزشک مچ دست و دست شما را معاینه فیزیکی می‌کند. همچنین ممکن است برای بررسی بیشتر استخوان‌های مچ دست درخواست عکس رادیوگرافی کند. در مراحل اولیه این بیماری، عکس رادیوگرافی ممکن است طبیعی باشد و برای تأیید تشخیص به آزمایشات دیگری نیاز است. مطمئن ترین روش برای ارزیابی خونرسانی لونیت، مخصوصا در مراحل ابتدایی بیماری کین‌باخ، تصویربرداری مغناطیسی رزونانس (MRI) است. انجام سی تی اسکن و اسکن استخوان نیز ممکن است کمک کننده باشند. همچنین از MRI برای بررسی تشکیل عروق جدید به دنبال درمان جراحی نیز استفاده میشود.
بیماری کین‌باخ یک بیماری با پیشرفت آهسته است و بیماران معمولاً ماه‌ها یا حتی سال‌ها قبل از مراجعه برای درمان، این بیماری را دارند. در بعضی موارد تشخیص آن در مراحل اولیه ممکن است دشوار باشد.
درمان بیماری کین‌باخ
گزینه‌های درمان بستگی به شدت و مرحله بیماری دارد. در مراحل اولیه بیماری کین‌باخ، پزشک معمولا داروهای ضد التهابی برای تسکین درد و تورم مچ دست تجویز می‌کند. بی‌حرکتی مچ دست می‌تواند فشار را ازروی استخوان لونیت برداشته و به خونرسانی بهتر به آن کمک کند. پزشک معمولا برای جلوگیری از تکان دادن مچ دست، توصیه به بستن آتل‌های مخصوص به مدت 2 یا 3 هفته می‌کنند.
فیزیوتراپی همچنین می‌تواند به بهبود دامنه حرکتی مچ دست کمک کند. فیزیوتراپیست مچ دست را ارزیابی می‌کند و تمرینات ورزشی مخصوص برای کمک به حفظ قدرت و دامنه حرکتی مچ دست انجام می‌دهد.
در صورت وجود درد مداوم که به درمان‌های حمایتی مانند مصرف داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) و بی حرکتی پاسخ ندهد، پزشک ممکن است توصیه به جراحی کند. بیشتر بیماران مبتلا به بیماری کین‌باخ که علائم متوسط تا شدیدی دارند، کاندید مداخله جراحی هستند. انتخاب روش جراحی براساس سن بیمار، مرحله بیماری و درجه آسیب استخوان لونیت و وجود یا عدم وجود واریانس اولنار است.
پزشک متخصص جراحی دست بهترین گزینه های درمانی را به شما مشاوره می‌دهد و خطرات، مزایا و عوارض جانبی انواع روش‌های درمانی برای بیماری کین‌باخ را توضیح می‌دهد.
چه گزینه‌های درمانی جراحی در دسترس هستند؟
خونرسانی مجدد
این روش جراحی شامل پیوند دادن یک تکه استخوان و رگهای خونی از استخوان دیگر، در دست یا ساعد به استخوان لونیت برای بازگرداندن جریان خون است. ممکن است از یک تکه فلز روی مچ دست شما (فیکساتور خارجی) استفاده شود تا پیوند را در جای خود ثابت نگه دارد و فشار را از روی استخوان لونیت کاهش دهد.
استئوتومی کوتاه کننده کاپیته
در این روش، جراح قطعه ای از استخوان دیگر مچ ( به نام کپیتیت) را برداشته و آن را به سایر قسمت‌های همان استخوان متصل می‌کند. از این روش جراحی در مراحل اولیه بیماری کین‌باخ، همراه با روش قبلی (خونرسانی مجدد) استفاده میشود.
هم سطح کردن مفصل
از این روش جراحی برای جلوگیری از پیشرفت بیماری هنگامی که طول دو استخوان ساعد یکسان نیست، استفاده میشود. در این روش جراح با برداشتن بخشی از استخوان بلندتر (معمولاً رادیال) یا پیوند دادن یک تکه استخوان به روی استخوان کوتاه‌تر (معمولاً اولنا) سعی می‌کند فشار را از روی استخوان لونیت کاهش دهد.
رفع فشار از روی متافیز استخوان
در این روش، جراح با تراشیدن دو استخوان درگیر بدون از بین بردن بافت استخوانی، استخوان‌های ساعد را هم‌سطح می‌کند.
کارپکتومی ردیف پروگزیمال
جراح در این روش استخوان لونیت را -در صورت تخریب- ، همراه با دو استخوان مجاور برمی‌دارد. این کار منجر به تسکین درد میشود، اما دامنه حرکت مچ دست را به شدت محدود می‌کند.
ادغام
در این روش استخوان لونیت توسط جراح به استخوان‌های مجاور متصل شده و یک استخوان واحد ایجاد میشود. این روش نیز منجر به تسکین درد میشود، اما دامنه حرکت مچ دست را به شدت محدود می‌کند.
آرتروپلاستی
این روش جراحی شامل تعویض مفصل مچ دست است. در آرتروپلاستی رزکسیون، استخوان تخریب شده لونیت با یک استخوان مصنوعی (ساخته شده از سیلیکون یا پیروکربن) جایگزین میشود؛ هر چند این روش کمتر استفاده میشود.
چگونه می‌توان از بیماری کین‌باخ پیشگیری کرد؟
از آنجا که وقوع آسیب‌های کوچک تکراری و مداوم، خطر بیماری کین‌باخ را افزایش می‌دهد (زیرا ذکر شده است که این بیماری معمولاً دست غالب کارگران را درگیر می‌کند) ؛ این احتمالاً تنها عامل خطر قابل اصلاح است. با این حال مدل فعالیت‌هایی که موجب این بیماری می‌شوند به صورت دقیق توسط متخصصان توضیح داده نشده است. همانند بسیاری دیگر از شکایات اسکلتی-عضلانی، اصلاح نحوه فعالیت و جلوگیری از فعالیت‌های تشدید کننده بیماری، اولین قدم منطقی در جلوگیری از آسیب بیشتر است.
دوره نقاهت بعد از جراحی چقدر است؟
زمان بهبودی بعد از عمل جراحی می‌تواند تا چهار ماه باشد. شاید لازم باشد برای بی‌حرکت بودن مچ دست در حین بهبودی از گچ یا آتل استفاده کنید. یک فیزیوتراپیست می‌تواند با انجام دادن و یاد دادن حرکات مناسب وتمرینات تقویتی به شما در استفاده حداکثر از مچ دست به شما کمک کند.
پیش‌آگهی بیماری کین‌باخ چیست؟
هیچ درمانی برای بیماری کین‌باخ وجود ندارد، اما تشخیص به موقع و شروع زود‌هنگام درمان می‌تواند به حفظ عملکرد مچ دست و تسکین درد، کمک قابل توجهی کند. در صورت درد شدید و مداوم یا مراجعه دیر‌هنگام برخی از بیماران، ممکن است لازم باشد در طول زندگی خود چندین عمل مختلف انجام دهند.
در انتها در صورت داشتن درد در مفصل مچ دست، مخصوصا اگر مزمن و شدید است، توصیه میشود حتما با پزشک مشورت کنید تا هرچه سریعتر اقدامات لازم جهت درمان یا پیشگیری از آسیب بیشتر، انجام شود. در این راستا می‌توانید بدون نیاز به مراجعه حضوری از پزشکان حاذق سامانه رسا، تنها با یک تماس تلفنی مشاوره بگیرید.
منابع:
