سپتوم یا تیغه‌ی بینی، دیواره‌ای است که دو سوراخ بینی را از هم جدا میکند. به طور معمول این دیواره، درست وسط قرار داشته و بین دو سوراخ بینی تقارن برقرار است.
اگر این تیغه دچار انحراف شود و تقارن دو قسمت بینی بهم بخورد، انحراف بینی رخ داده است که می‌تواند مشکلاتی را برای فرد ایجاد کند. اگرچه که این عارضه بسیار شایع است و در ۸۰ درصد افراد وجود دارد، اما در موارد شدید نیاز به توجه و درمان داشته و بر کیفیت زندگی فرد اثر گذار است.
فهرست مطالب
علت انحراف بینی چیست؟
انحراف تیغه‌ی بینی ممکن است مادرزادی باشد و از بدو تولد وجود داشته باشد. همچنین امکان دارد در نتیجه آسیب‌دیدگی بینی رخ دهد. افراد اغلب این آسیب‌ها را از طریق ورزش‌های تماسی، درگیری یا تصادفات رانندگی می‌بینند. یک تیغه‌ی منحرف با افزایش سن بدتر میشود.
علائم انحراف بینی چیست؟
بیشتر افراد با تیغه‌ی بینی منحرف فقط انحرافی جزئی دارند. علائم در این موارد بسیار نادر است، اما در موارد دیگر علائم زیر بروز خواهد کرد:
- مشکل تنفس، به ویژه از طریق بینی
- نفس کشیدن راحتتر از یک سوراخ بینی
- خون دماغ شدن
- عفونت‌های سینوسی
- خشکی در یک سوراخ بینی
- خروپف یا تنفس بلند هنگام خواب
- گرفتگی یا فشار بینی
انحراف شدید ممکن است همراه با درد صورت باشد. در صورت خونریزی مکرر بینی یا عفونت سینوس و همچنین داشتن مشکل تنفسی که بر کیفیت زندگی شما تأثیر می گذارد باید به پزشک مراجعه کنید.
چگونه انحراف بینی تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص انحراف تیغه‌ی بینی، پزشک ابتدا سوراخهای بینی بیمار را با یک اسپکولوم بینی معاینه میکند. پزشک محل قرارگیری تیغه‌ی بینی و تأثیر آن بر اندازه سوراخهای بینی را بررسی میکند. پزشک همچنین در مورد خواب، خروپف، مشکلات سینوس و مشکل تنفس سوالاتی را مطرح خواهد کرد.
انحراف بینی چگونه درمان میشود؟
در بیشتر موارد، درمان این عارضه ضروری نیست. برای یک تیغه‌ی بینی با انحراف شدید، جراحی گزینه‌ی درمانی متداول است. با توجه به هزینه‌ها، خطرات یا سایر عوامل، برخی از افراد با تیغه‌ی بینی انحرافی ترجیح می‌دهند که تحت عمل جراحی قرار نگیرند. سایر گزینههای درمانی در دسترس هستند. آنها تیغه‌ی انحرافی را درمان نمی‌کنند، اما می‌توانند علائم همراه آن را کاهش دهند.
درمانهای رایج، جهت کاهش علائم، عبارتند از:
- مواد ضد احتقان
- آنتی هیستامین‌ها
- اسپری استروئید بینی
- نوارهای بینی
عمل جراحی برای اصلاح انحراف بینی چگونه است؟
اگر علائم شما با دارو یا سایر اقدامات درمانی بهبود نیافت، ممکن است پزشک جراحی ترمیمی به نام سپتوپلاستی را پیشنهاد کند.
سپتوپلاستی چیست؟
در طی جراحی سپتوپلاستی، تیغه بینی صاف شده و در وسط بینی قرار می‌گیرد. این روش ممکن است شامل برش و برداشتن قسمتهایی از سپتوم قبل از قرار دادن مجدد آنها در موقعیت اصلاح باشد. سپتوپلاستی می تواند به تنهایی انجام شود یا با جراحی زیبایی بینی ترکیب شود.
چه کسانی کاندید انجام سپتوپلاستی هستند؟
برای اصلاح انحراف تیغه‌ی بینی و کاهش مشکلات تنفسی، سپتوپلاستی ممکن است احتیاج باشد. پزشک شما در مورد گزینههای درمان با شما بحث میکند.او در مورد انجام این جراحی تصمیم خواهد گرفت.
به طور کلی، کسانی یک گزینه‌ی خوب برای سپتوپلاستی هستند که:
- انحرافی داشته باشند که باعث دشواری تنفس شود.
- بیش از حد خروپف کنند که ممکن است خواب آنها را مختل کند یا در خواب مشکل ایجاد کند.
- از نظر جسمی سالم باشند.
- سیگاری نباشند.
اگر قصد جراحی دارید، مدتی را صرف بررسی مزایا و خطرات سپتوپلاستی کنید. یاد بگیرید آنچه را در طول بهبودی انجام دهید که از شما انتظار می‌رود. آماده‌سازی زودتر از موعد به بیماران کمک میکند انتظارات معقولی داشته باشند. همچنین بهبودی مداوم‌تری خواهند داشت.
در هنگام مشاوره برای سپتوپلاستی چه انتظاری باید داشته باشم؟
در طول مشاوره سپتوپلاستی آماده باشید تا در مورد موارد زیر با جراح خود صحبت کنید:
- اهداف پزشک از جراحی چیست؟
- آیا آلرژی‌های دارویی و حساسی به درمانهای پزشکی دارید؟
- داروهای فعلی، ویتامین‌ها، مکمل‌های گیاهی، الکل، دخانیات و مواد مخدر مصرف می‌کنید یا خیر؟
- در گذشته چه جراحی‌هایی روی شما انجام شده است؟
- چه روش جراحی برای شما استفاده خواهد شد؟ (به عنوان مثال: آیا از پانسمان بینی یا آتل بینی استفاده میشود؟)
جراح شما همچنین موارد زیر را بررسی خواهد کرد:
- وضعیت سلامت عمومی و سایر شرایط سلامتی یا عوامل خطر را ارزیابی میکند.
- از یک محدوده برای مشاهده‌ی میزان انحراف تیغه بینی استفاده میکند.
- درباره گزینههای خود بحث میکند و یک دوره‌ی درمانی را به شما پیشنهاد می‌دهد.
- درباره نتایج احتمالی سپتوپلاستی و هر گونه خطرات یا عوارض احتمالی توضیح می‌دهد.
موفقیت و ایمنی جراحی سپتوپلاستی، بسیار بستگی به صراحت کامل شما در هنگام مشاوره دارد. در مورد سلامتی، خواسته‌ها و سبک زندگی چند سوال از شما پرسیده میشود. احساس اضطراب برای انجام هر جراحی طبیعی است. از بحث در مورد این احساسات با جراح پلاستیک خود خجالتی نداشته باشید.
خطرات سپتوپلاستی چیست؟
تصمیم برای انجام سپتوپلاستی بسیار شخصی است. شما باید تصمیم بگیرید که آیا این مزایا به نفع شماست یا خیر. همچنین خطرات و عوارض احتمالی سپتوپلاستی، تا چه اندازه برای شما قابل قبول است.
پیش از جراحی از شما خواسته میشود که فرم‌های رضایت نامه را امضا کنید تا اطمینان حاصل شود که روشهای انجام شده و خطرات یا عوارض احتمالی را کاملاً درک می‌کنید.
خطرات احتمالی سپتوپلاستی شامل موارد زیر است:
- خونریزی بیش از حد
- عفونت
- بهبود ضعیف برش‌ها
- خطرات بیهوشی
- تداوم علائم قبلی با وجود جراحی
- سوراخ سپتال
- تغییر شکل بینی
- کاهش حس بویایی
- بی‌حسی موقت در لثه یا دندانهای فوقانی
- هماتوم سپتال (جمع شدن خون در فضای بینی)
برای رفع این عوارض ممکن است اقدامات جراحی اضافی لازم باشد.
آماده سازی برای سپتوپلاستی چگونه است؟
برای آمادگی، باید از مصرف داروهایی مانند آسپرین یا ایبوپروفن به مدت دو هفته قبل و بعد از جراحی خودداری کنید. این داروها ممکن است خطر خونریزی شما را افزایش دهند. همچنین باید سیگار را ترک کنید، زیرا این امر می تواند در بهبودی اختلال ایجاد کند.
مراحل یک روش سپتوپلاستی چیست؟
روش سپتوپلاستی شامل مراحل زیر است و در حدود ۹۰ دقیقه به طول می‌انجامد:
مرحله 1 – بیهوشی
معمولا برای این جراحی بیهوشی عمومی صورت می‌گیرد. البته در مواردی جراح از بی‌حسی موضعی بهره خواهد برد.
مرحله 2 – برش
اگر سپتوپلاستی به صورت جداگانه انجام شود، برش‌ها اغلب درون حفره‌ی بینی هستند. برای سپتوپلاستی‌های دشوار یا برخی از مواردی که با جراحی بینی انجام میشود، ممکن است یک برش کوچک در کلوملا ایجاد شود. کلوملا نوار باریک بافتی است که سوراخهای بینی را جدا میکند.
مرحله 3 – جداسازی مخاط
پوشش مخاط بینی، غشایی که سطح سپتوم را می‌پوشاند، از یک طرف با فاصله از تیغه برداشته میشود. این مرحله بسیار مهم است که با دقت انجام شود. از آنجا که پوشش داخلی شکننده است و در نتیجه بلند شدن مخاط از سپتوم ممکن است باعث پارگی یا سوراخ شدن، در پوشش شود. به طور مشابه پوشش مخاط در طرف مقابل از سپتوم برداشته میشود.
مرحله 4 – اصلاح انحراف بینی
سپتوم انحراف یافته (استخوان و / یا غضروف) برداشته میشود.
مرحله 5 – بستن برش
هنگامی که تیغه در موقعیت دلخواه قرار گرفت و صاف شد، پوشش مخاط بینی دوباره در اطراف آن قرار گرفته و دوباره به هم بخیه میشود.
مرحله 6 – مشاهده‌ی نتایج
سپتوم تازه جراحی شده ممکن است توسط آتل تثبیت شود، که بلافاصله پس از جراحی برداشته میشود. بخیه‌های داخلی که در حین جراحی استفاده می‌شوند با گذشت زمان خود به خود حل می‌شوند.
بهبودی بعد از سپتوپلاستی چگونه است؟
در طی بهبودی از سپتوپلاستی، پزشک ممکن است به شما دارو بدهد. مصرف این داروها می‌تواند خطر ابتلا به عفونت بعد از عمل را کاهش دهد یا به مدیریت درد یا ناراحتی کمک کند. مهم است که تمام داروهای تجویز شده توسط پزشک را مصرف کنید.
شما همچنین باید در زمان بهبودی ازایجاد اختلال در بینی خود جلوگیری کنید. سه تا شش ماه پس از جراحی تیغه بینی نسبتاً پایدار میشود. برخی از تغییرات هنوز هم می‌توانند تا یک سال بعد اتفاق بیفتند. برای جلوگیری از این مسئله، تا حد امکان از دست زدن به بینی خودداری کنید.
پس از انجام این روش با رعایت این نکات می‌توانید به تسریع در روند بهبودی کمک کنید:
- به بینی خود ضربه نزنید.
- هنگام خواب، سر خود را بلند کنید.
- از ورزش شدید از جمله کاردیو خودداری کنید.
- به جای اینکه لباس را روی سر خود را بکشید، لباسی بپوشید که در قسمت جلو بسته شود.
بعد از جراحی سپتوپلاستی چه نتایجی باید انتظار داشته باشم؟
نتایج سپتوپلاستی اغلب پایدار است. زخم‌های داخل بینی به سرعت بهبود می‌یابند و انتظار می‌رود بهبود تنفس اندکی پس از جراحی اتفاق بیفتد. روند بهبودی کلی آهسته خواهد بود زیرا غضروف و بافت بینی 3-6 ماه طول می‌کشد تا کاملاً ترمیم شود. با این حال، ممکن است تا یک سال یا بیشتر پس از جراحی، تغییراتی در تیغه، غضروف و بافت بینی ایجاد شود.
اکثر بیماران پس از جراحی بهبود می‌یابند و علائم آنها مانند مشکل تنفس بسیار بهتر میشود. سایر بهبودها شامل خواب بهتر و کاهش خروپف است. این سطح از پیشرفت‌های پیش بینی شده از سپتوپلاستی در هر بیمار متفاوت است.
اکثر بیمارانی که تحت عمل جراحی سپتوپلاستی قرار می‌گیرند، علائم مداوم را تجربه نمی‌کنند. با این حال، عمل پزشکی و جراحی یک دانش دقیق نیست. در حالی که نتایج خوبی از سپتوپلاستی انتظار می‌رود، هیچ تضمینی نیز وجود ندارد. در بعضی موارد، ممکن است غضروف و بافت بینی جابجا شده و مسیر بینی و جریان هوا را مسدود کنند. بنابراین، بیمارانی که علائم آنها ادامه می‌یابد، ممکن است جراحی سپتوپلاستی دوم را برای تغییر شکل بینی و تصفیه بیشتر سپتوم انجام دهند.
پیروی از دستورالعمل های پزشک کلیدی در نتایج موفقیت آمیز سپتوپلاستی بعد از عمل است.
در صورت عدم درمان انحراف بینی، چه مشکلاتی پیش میآید؟
در صورت عدم درمان، سپتوم به شدت انحراف یافته می‌تواند عوارضی ایجاد کند. یک عارضه شایع، انسداد یک یا هر دو سوراخ بینی است. این موضوع می‌تواند باعث مشکلات زیر شود:
- مشکلات مزمن سینوس
- تنفس بلند هنگام خواب
- اختلال خواب
- فقط قادربه خوابیدن به یک طرف
سایر عوارض عبارتند از:
- خون دماغ شدن
- درد صورت
- دهان خشک
- خواب آشفته
- فشار یا احتقان در مجاری بینی
در پایان ذکر این نکته لازم است که انحراف بینی، مشکلی بسیار متداول است که در بسیاری از مواقع نیاز به هیچ گونه درمانی ندارد. اما در صورت بروز علائم شدید، انجام جراحی به بیماران توصیه میشود.
منبع: www.webmd.com
