بیماری واریکوسل چیست؟ علائم و درمان واریکوسل

واریکوسل (تورم رگ‌های بیضه) بیماری است که از هر پنج مرد یک نفر به آن مبتلا می‌شود که معمولاً نشانه خفیف یا بدون علائمی را ایجاد می‌کند. ممکن است نیازی به درمان نداشته باشد ولی علت شایع ناباروری در مردان است. جراحی برای ترمیم واریکوسل ممکن است شرایط تولید مثل را برای برخی مردان فراهم کند. به هر روی، برای شناخت بیشتر این عارضه با رسا همراه باشید.

 

بیماری واریکوسل چیست؟

واریکوسل‌‌ها یک اختلال شایع وریدهای داخل کیسه بیضه هستند، کیسه محافظی که بیضه‌ها را محافظت و نگهداری می‌کنند. اگر مبتلا به این بیماری هستید، به این معنی است که رگ‌های داخل کیسه بیضه بزرگ شده‌اند. واریکوسل مانند رگ‌های واریسی است، یک بیماری شایع که باعث تورم وریدهای پا شده و شکل خود را از دست می‌دهد.

این عارضه معمولاً بدون درد است، اما گاهی اوقات می‌تواند باعث بیضه‌های دردناک یا دردی شدید شود که ممکن است از بین برود. در بعضی از افراد، واریکوسل می‌تواند روی باروری تأثیر بگذارد. اگر این عارضه شما را اذیت نمی‌کند، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید. اکثر مردانی که واریکوسل دارند، در سمت چپ رخ می‌دهد و گاهی اوقات می‌تواند بر بیضه سمت راست یا هر دو طرف نیز تأثیر بگذارد که این مورد کمتر معمول است.

واریکوسل برای هر کسی که دارای بیضه باشد، در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد. ارائه دهندگان خدمات بهداشتی معتقدند بسیاری از موارد مادرزادی هستند (از بدو تولد وجود دارند). اغلب، افراد در طی سالهای نوجوانی متوجه این بیماری می‌شوند. متخصصان پزشکی گمان می‌کنند که این زمان بندی مربوط به بلوغ است، زمانی که جریان خون در اندام‌های تناسلی افزایش می‌یابد. گاهی اوقات این عارضه می‌تواند از رشد مناسب بیضه جلوگیری کند.

 

انواع واریکوسل

دو نوع واریکوسل وجود دارد که براساس تأثیر رگ‌های ناکارآمد بر بدن دسته بندی می‌شوند. تفاوت اصلی بین طبقه بندی‌ها، در نحوه تأثیر واریکوسل بر روی ورید ایلیاک داخلی و خارجی است.

1. واریکوسل‌های تحت فشار: منجر به تجمع مجدد خون ورید اسپرماتیک داخلی و در نتیجه واریکوسل می‌شوند. با این حال، هیچ واریکوسلی برای ورید ایلیاک داخلی یا خارجی وجود ندارد. این نوع واریکوسل معمولاً در گروه درجه I قرار می‌گیرد.
2. شنت واریکوسل: دارای یک جمع شدن شدید خون است که منجر به ایجاد واریکوسل بزرگ در محل گسترش رگ‌های آسیب دیده به ورید ایلیاک داخلی یا خارجی می‌شود. این نوع واریکوسل معمولاً در گروه‌های درجه II و III قرار دارد.

 

علت بیماری واریکوسل

در بیشتر موارد، دلیل بزرگ‌تر شدن رگ‌ها (رگ‌های خونی) این است که دریچه‌های رگ‌های کوچک در کیسه بیضه عملکرد خوبی ندارند. دریچه‌های یک طرفه با فواصل در امتداد رگ‌ها وجود دارند. دریچه‌ها باز می‌شوند تا خون به سمت قلب جریان داشته باشد، اما وقتی جریان خون کم می‌شود، بسته می‌شوند تا جریان خون به سمت عقب متوقف شود.

اگر این دریچه‌ها به خوبی کار نکنند، خون می‌تواند به عقب (به دلیل جاذبه) جریان یابد و در قسمت‌های تحتانی ورید جمع شود و واریکوسل ایجاد کند. (این شبیه شکل واریس در پاها است.)

اگر انسداد رگ‌های بزرگ‌تر بوده و بالاتر در شکم باشد، ممکن است واریکوسل ایجاد شود. این باعث می‌شود که رگ‌های کوچک تر در کیسه بیضه که پس از آن بزرگ می‌شوند (گشاد گردند)، فشار کمتری ایجاد کنند. این فقط در مردان بالای 40 سال اتفاق می‌افتد. به عنوان مثال، اگر این عارضه به طور ناگهانی در یک فرد مسن ایجاد شود، ممکن است تومور کلیه ایجاد شده باشد که به وریدها فشار می‌آورد.

باید تأکید کرد که اکثریت قریب به اتفاق واریکوسل‌ها در مردان نوجوان و جوان ایجاد می‌شوند ولی بیماری جدی نیست!

 

عوامل خطر بیماری واریکوسل

بیشتر واریکوسل‌ها با گذشت زمان اتفاق می‌افتند و به طور مکرر در بلوغ ایجاد می‌شوند. هیچ عامل خطر مشخصی وجود ندارد که نشان دهد یک مرد در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این عارضه است. مردانی که چاق هستند، ممکن است در معرض خطر بیشتری نسبت به افراد لاغر باشند.

 

علائم و نشانه‌های واریکوسل

واریکوسل اغلب علائمی ایجاد نمی‌کند اما ممکن است متوجه نشانه‌های زیر را داشته باشید:

• تیر کشیدن یا درد بیضه‌ای که اغلب در هنگام دراز کشیدن بهتر می‌شود.
• علائمی که پس از انجام برخی فعالیت‌هایی مانند دوچرخه سواری یا ساعت‌ها پیاده روی بدتر می‌شوند.
• تورم بیضه یا کیسه بیضه
• اندازه یا تفاوت در اندازه
• ناباروری مردان (عدم توانایی بچه دار شدن بعد از یک سال تلاش)
• توده کوچک بالای بیضه آسیب دیده

 

عوارض بیماری واریکوسل

بیماری واریکوسل ممکن است عوارض زیر را ایجاد کند:

کوچک شدن بیضه آسیب دیده (آتروفی)

قسمت عمده بیضه از لوله‌های اسپرم ساز تشکیل شده است. هنگام آسیب مانند واریکوس ، بیضه کوچک شده و نرم می‌شود. مشخص نیست که چه عواملی باعث کوچک شدن بیضه می‌شوند، اما کارشناسان معتقدند که این امر مربوط به سوء عملکرد دریچه‌ها است که باعث می‌شود خون در رگ‌ها جمع شود. نتیجه آن افزایش فشار در وریدها و قرار گرفتن در معرض سموم در خون است که به دلیل تجمع در محل، مدت زمان بیشتری در جای خود باقی می‌ماند.

ناباروری

مشخص نیست واریکوسل چگونه بر باروری تأثیر می‌گذارد. برخی از متخصصان معتقدند که وریدهای بیضه، خون را در شریان بیضه خنک کرده و به حفظ دمای مناسب برای تولید مطلوب اسپرم کمک می‌کنند. با جلوگیری از جریان خون وریدی، واریکوسل ممکن است دما را بیش از حد بالا نگه دارد و بر تشکیل و تحرکت اسپرم تأثیر بگذارد.

 

تشخیص بیماری واریکوسل

تشخیص بیماری واریکوسل معمولاً با معاینه فیزیکی کیسه بیضه و محتوای آن انجام می‌شود. بیضه‌ها باید از نظر رگ‌های گشاد شده ای که به راحتی قابل مشاهده یا لمس هستند، مورد بازرسی قرار گیرند. شدت واریکوسل در مقیاس I تاIII درجه بندی می‌شود.

• درجه I: کوچک، قابل لمس فقط در هنگام فشار بیمار
• درجه II: متوسط​، در حالت استراحت قابل لمس (بدون فشار)، اما قابل مشاهده نیست.
• درجه III: بزرگ، به راحتی از طریق پوست اسکروتوم هنگام ایستادن قابل مشاهده است.
• بیماری‌های غیر بالینی: ورید در سونوگرافی بزرگ تر از 3 میلی متر است، اما در معاینه قابل لمس نیست.

سونوگرافی اسکروتوم با جریان رنگی تصویربرداری داپلر ممکن است در مواردی مبهم مفید باشد که معاینه فیزیکی دقیق بیضه را غیر ممکن می‌کند. با این حال، سونوگرافی اسکروتوم بخشی معمولی از ارزیابی واریکوسل نیست. هرگونه واریکوسل تحت بالینی که در سونوگرافی دیده می‌شود، اما در معاینه لمس نمی‌شود، نیازی به درمان ندارد.

 

کدام بیماران نیاز به درمان واریکوسل دارند؟

اکثر مردان مبتلا به واریکوسل بارور و بدون علامت هستند. بنابراین، درمان همه واریکوسل‌ها به وضوح غیرضروری هستند. اگر این عارضه از نظر بالینی تشخیص داده شود و یکی از موارد زیر درست باشد، اصلاح جراحی توصیه می‌شود:

• همراه با پارامترهای غیر طبیعی اسپرم در یک زوج نابارور
• پسر نوجوانی با آتروفی بیضه در همان طرف واریکوسل
• همراه با درد بیضه در همان طرف واریکوسل

 

 درمان بیماری واریکوسل

روش‌های مختلف جراحی برای ترمیم واریکوسل (واریکوسلکتومی) از جمله روش‌های باز جراحی، لاپاراسکوپی و از راه پوست وجود دارد. هدف از این روش شناسایی و اتصال رگ‌های گشاد شده درون کیسه بیضه است، در حالی که ساختارهای مهم اطراف مانند شریان‌های بیضه، لنفاوی و وازدفرنس دست نخورده باقی می‌مانند.

در اینجا ما یک روش جراحی واریکوسلکتومی ارائه می‌دهیم. این اجازه می‌دهد تا رویکردی حداقل تهاجمی، سرپایی برای ترمیم، با کمترین درد، زمان بهبودی کوتاه و تجسم فوق العاده دقیق آناتومی، برای شناسایی و حفظ قابل اعتماد شریان بیضه یا شریان‌ها، شریان کرماستریک و کانال‌های لنفاوی ایجاد شود.

معرفی تکنیک جراحی میکروسکوپی به ترتیب باعث کاهش قابل توجهی در بروز تشکیل هیدروسل بعد از عمل و آتروفی بیضه یا آزواسپرمی شده است. این بدان دلیل است که غدد لنفاوی به راحتی قابل شناسایی است. علاوه بر این، استفاده از بزرگ نمایی توانایی شناسایی و حفظ شریان بیضه را افزایش می‌دهد، بنابراین از عوارض آتروفی یا آزواسپرمی جلوگیری می‌کند.

اهداف درمانی بیماری واریکوسل

افزایش شواهد نشان می‌دهند که بستن واریکوسل کیفیت مایع منی و میزان حاملگی را در بیماران مبتلا به ناباروری با شناسایی این عامل بهبود می‌بخشد. درک این نکته مهم است که میزان بارداری هنوز متفاوت است و به سلامت باروری هر دو شریک زندگی بستگی دارد، نه فقط به بیمار مرد! شریک زن باید همزمان با ارزیابی شریک مرد توسط متخصص اورولوژی، توسط یک متخصص زنان یا غدد درون ریز تولید مثل ارزیابی شود.

در نوجوانان مبتلا به واریکوسل و آتروفی بیضه، مطالعات نشان می‌دهند که ترمیم این عارضه نه تنها به توقف کاهش توده بیضه کمکی نمی‌کند، بلکه رشد سریع بیضه آسیب دیده را نیز منجر می‌شود. علاوه بر این، به نظر می‌رسد که در بزرگسالان، پارامترهای مایع منی بیمار در آن دسته از بیمارانی که در دوران نوجوانی واریکوسل خود را ترمیم کرده‌اند، در مقایسه با افرادی که تصمیم به ترمیم ندارند، بهبود یافته است.

سرانجام، در آن دسته از مردانی که دردی مرتبط با واریکوسل را تجربه می‌کنند، واریکوسلکتومی میکروسکوپی به دنبال رفع این ناراحتی است. این مداخله فقط برای درمان درد بیضه پس از رد سایر علل درد آن و تمام اقدامات محافظه کارانه برای کنترل درد توصیه می‌شود.

هنگامی که واریکوسل واقعاً دلیل درد بیضه در یک مرد شناخته شود، ترمیم مناسب می‌باشد. با این حال مواردی وجود دارند که نشان می‌دهند واریکوسلکتومی نمی‌تواند ناراحتی را به طور کامل از بین ببرد و باید بیماران را از این امر آگاه کرد.

ریکاوری و بازیابی بعد ازعمل

بعد از جراحی احتمالاً می‌توانید یک یا دو روز به کار خود برگردید. اما باید حدود 2 هفته به خود استراحت بدهید و کارهای سبک انجام دهید ( بدون ورزش).

بهبودی بعد از آمبولیزاسیون سرعت کمتری دارد. هنوز به یک یا دو روز مرخصی از محل کار خود احتیاج دارید، اما می‌توانید طی یک هفته تا 10 روز دوباره به باشگاه بروید. ممکن است واریکوسل تان بعد از این روش درمانی دوباره برشود، اما گاهی اوقات این انتخاب بهتری است.

اگر روشی را برای کمک به باروری انجام دهید، پزشک در عرض سه تا چهار ماه شما را آزمایش می‌کند. همین مدت طول می‌کشد تا اسپرم جدید رشد کند. احتمالاً در عرض شش ماه شاهد پیشرفت‌هایی خواهید بود، اما ممکن است یک سال نیز طول بکشد. کمی بیشتر از نیمی از مردان ناباروری که این روش را انجام می‌دهند، از آن بهره مند می‌شوند.

 

پیشگیری بیماری واریکوسل

جامعه پزشکی مطمئن نیست که چه عواملی باعث ایجاد واریکوسل می‌شوند. به همین دلیل نمی‌توانید جلوی آن را بگیرید. مراجعه به جراحی تنها گزینه برای مردانی که از این بیماری رنج می‌برند، نمی‌باشد. برخی از درمان‌های خانگی شامل موارد زیر هستند:

• مصرف گیاهانی مانند شاه بلوط اسب، الستونیه و موکوتی
• پرهیز از الکل
• مصرف غذاهایی با محتوای فیبر بالا
• مکمل‌های ویتامین C و ویتامین E

بچه دار شدن و تشکیل خانواده همیشه یک لذت است. اما برای برخی از زوج‌ها، این گزینه غیرممکن به نظر می‌رسد. ناباروری موضوعی است که از نظر عاطفی و ذهنی مشکلات زیادی را برای زوجین ایجاد کرده است.

 

آیا بیماری واریکوسل می‌تواند بر ناباروری مردان تأثیر بگذارد؟

پاسخ کوتاه این است که بله. بیماری واریکوسل در برخی افراد بر باروری شان تأثیر می‌گذارد. با این حال، بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری هیچ مانعی در تولید مثل ندارند.

متخصصان پزشکی دقیقاً نمی‌فهمند که واریکوسل در ناباروری مردان چه نقشی دارد. ممکن است به دلیل تجمع خون در وریدها و دما در داخل کیسه بیضه تغییر کند. این دمای بالاتر ممکن است بر تعداد اسپرم یا تولید آن تأثیر بگذارد.

اگر فکر می‌کنید ناباروری برایتان مسئله ساز شده است، با ارائه دهنده خدمات بهداشتی خود صحبت کنید. نگرانی‌های مربوط به باروری دلیل اصلی درمان افراد برای واریکوسل است. تقریبا نیمی از زوج‌هایی که به دنبال مراقبت‌های پزشکی برای ناباروری مردان هستند، دچار این عارضه هستند.

 

چشم انداز افراد مبتلا به بیماری واریکوسل

بسیاری از افراد مبتلا به واریکوسل به هیچ وجه علائمی ندارند. در حالی که برخی از افراد مبتلا به این بیماری در حین انجام فعالیت‌های خاص ناراحتی خفیفی را تجربه می‌کنند، اما این امر معمولا باعث مشکلات جدی یا طولانی مدتی در سلامتی نمی‌شود. اگر نگران باروری خود هستید، با ارائه دهنده خدمات بهداشتی خود در مورد اینکه آیا جراحی برای درمان واریکوسل می‌تواند شانس تان را برای فرزندآوری بهبود بیخشد یا خیر، صحبت کنید.

 

منابع:

diseasesdic.com

www.piedmont.org

my.clevelandclinic.org