دیسپلازی میتواند در هر نقطه از بدن اتفاق بیفتد. این اصطلاح، کلمهای است که آسیب شناسان از آن برای توصیف گروهی از سلولها استفاده میکنند که الگوی رشد و بلوغ غیرعادی را نشان میدهند. این تغییر تنها زمانی قابل مشاهده است که بافت در زیر میکروسکوپ بررسی شود.
فهرست مطالب
- 1 دیسپلازی و تشخیص درجه آن
- 2 دیسپلازی و معرفی آن
- 3 آیا دیسپلازی شدید نوعی سرطان است؟
- 4 دیسپلازی شدید چیست؟
- 5 دیسپلازی شدید چگونه درمان میشود؟
- 6 دلایل دیسپلازی شدید چیست؟
- 7 علائم دیسپلازی شدید چیست؟
- 8 دیسپلازی شدید چگونه تشخیص داده میشود؟
- 9 عوامل خطرزای ابتلا به دیسپلازی شدید چیست؟
- 10 آیا میتوانید از دیسپلازی شدید جلوگیری کنید؟
- 11 جمله کلیدی و نهایی درباره دیسپلازی
- 12 منابع:
دیسپلازی و تشخیص درجه آن
به طور معمول وقتی دیسپلازی یافت میشود، به آن نمره یا درجه اختصاص داده میشود. Grade دادن به دیسپلازی، راهی برای توصیف تفاوت سلولهای غیرطبیعی با سلولهای سالم و طبیعی است که به طور معمول در آن مکان یافت میشوند. در بیشتر قسمتهای بدن این درجهها از کم به زیاد تقسیم میشوند. سلولهای درجه بالا از سلولهای درجه پایین غیرطبیعیتر هستند.
آسیب شناسان این تغییر را در بعضی از قسمتهای بدن به خفیف، متوسط و شدید تقسیم میکنند.
بافتی که دیسپلازی با درجه پایین (خفیف) بروز میدهد، میتواند با گذشت زمان به حالت طبیعی برگردد یا به دیسپلازی با درجه بالا تغییر کند. به طور معمول دیسپلازی با درجه بالا (شدید) یک بیماری پیش از سرطان در نظر گرفته میشود که در صورت عدم درمان میتواند به سرطان تبدیل شود.
خطر تبدیل دیسپلازی به سرطان همراه با این تغییر به نوع بافت درگیر، درجه و زمان تشخیص تا درمان بستگی دارد.
دیسپلازی و معرفی آن
به طور کلی بچه ها بینظمی و کثیفکاری میکنند چون فرد نابالغی هستند. هر پدر و مادری این را میداند. وقتی بالغ میشویم و بزرگتر میشویم، یاد میگیریم که کثیف بودن و بینظمی چیز خوبی نیست. سلولهای بدن شما هم به نوعی با این توضیح مشابهت دارند.
بگذارید آن را باز کنیم و بیشتر توضیح دهیم. نوعی تحول سلولی وجود دارد که به آن دیسپلازی میگویند. دیسپلازی به فرآیندی غیرطبیعی و برگشتپذیر بالقوه اشاره دارد که در آن، بینظمی رشد و بلوغ سلولها و بافتها و اندامهای تشکیل شده وجود دارد.
معنی این امر این است که در نتیجه دیسپلازی درون بافتی، تعداد سلولهای بالغ و کامل کاهش مییابند در حالی که تعداد سلولهای نابالغ افزایش مییابند. با توجه به این موضوع که نابالغ به معنای کثیف و نامنظم است و در حال حاضر تعداد بیشتری از بچهها نابالغ هستند، دیسپلازی منجر به رشد بینظم و نامرتب بافتی میشود. به طور کلی بروز این وضعیت بد است زیرا دیسپلازی در بعضی موارد میتواند منجر به ایجاد سرطان شود.
ما در حال بررسی یکی از نمونههای معروف دیسپلازی و همچنین علائم و درمانهای مرتبط با آن هستیم.
آیا دیسپلازی شدید نوعی سرطان است؟
دیسپلازی شدید جدیترین شکل دیسپلازی دهانه رحم است. به طور کلی این شرایط سرطان نیست اما توانایی تبدیل شدن به سرطان را دارد.
به طور معمول این وضعیت علائمی ایجاد نمیکند، بنابراین همیشه در هنگام غربالگری دورهای کشف شده یا تشخیص داده میشود. اگر دیسپلازی شدید برای شما تشخیص داده شود، چندین روش بسیار موثر برای درمان آن وجود دارد.
به مطالعه و خواندن مقاله ادامه دهید تا بدانید تشخیص دیسپلازی شدید به چه معناست، چه عواملی باعث بروز آن میشوند و انتظار شما از درمان آن چیست.
دیسپلازی شدید چیست؟
اگر شما دیسپلازی شدید دهانه رحم دارید، به این معنی است که سلولهای غیرطبیعی وخیمی در دهانه رحم شما کشف شده است. شما سرطان ندارید و لزوماً به این معنی نیست که به سرطان مبتلا خواهید شد. بلکه این وضعیت، یک شرایط پیش سرطانی است.
همچنین دیسپلازی دهانه رحم به عنوان نئوپلازی داخل اپیتلیال دهانه رحم “cervical intraepithelial neoplasia” (CIN) شناخته میشود.
سه دسته CIN وجود دارد:
- CIN 1 دیسپلازی خفیف یا درجه پایین است. این مرحله باید کنترل شود اما اغلب به خودی خود از بین میرود.
- CIN 2 دیسپلازی متوسط است.
- CIN 3 دیسپلازی شدید یا درجه بالا است.
- CIN 2 و CIN 3 ممکن است به عنوان CIN 2-3 گزارش شده و پیش سرطانی در نظر گرفته شوند.
به طور کلی هیچ راهی وجود ندارد که بدانید چه کسی به سرطان دهانه رحم مبتلا خواهد شد و چه کسی به آن مبتلا نخواهد شد. ما میدانیم که ناهنجاریهای شدید به احتمال زیاد سرطانی میشوند، به خصوص اگر درمان نشوند.
دیسپلازی شدید چگونه درمان میشود؟
پزشک شما احتمالاً درمان دیسپلازی شدید را توصیه میکند. هدف از بین بردن سلولهای غیرطبیعی است که این امر خطر ابتلا به سرطان را کاهش میدهد. روشهای مختلفی به منظور از بین بردن بافت غیرطبیعی وجود دارد. اغلب این روشهای جراحی میتوانند به صورت سرپایی انجام شوند.
روش برش جراحی الکترو جراحی (LEEP) “Loop electrosurgical excision procedure”
LEEP به همان شیوهای که معاینه لگن انجام میگردد، در مطب پزشک انجام میشود. به طور معمول در این روش نیازی به بیهوشی عمومی نیست.
این روش شامل یک حلقه سیم کوچک و با بار الکتریکی است که باعث جدا شدن بافت غیرطبیعی از دهانه رحم میشود. سپس برای جلوگیری از خونریزی، ممکن است ناحیه موردنظر را بسوزانند یا کوتر “cauterization” کنند. از ابتدای این روش تا انتهای آن باید حدود 30 دقیقه طول بکشد.
پس از برداشتن بافت میتوان آن را به آزمایشگاه فرستاد تا سلولهای سرطانی را آزمایش کنند.
به طور کلی به شما توصیه میشود که حدود 48 ساعت از انجام فعالیتهای سنگین و تا 4 هفته از آمیزش خودداری کنید.
در این مدت، از استفاده و انجام موارد زیر نیز خودداری کنید:
- استفاده از تامپون
- douching (اسپری یا شستن با فشار به وسیله آب)
- نشستن در حمام یا وان
Cold knife conization یا بیوپسی به وسیله چاقو و برداشتن یا از بین بردن بافت سرطانی
Cold knife conization نوعی عمل جراحی است که نیاز به بیهوشی منطقهای یا بیهوشی عمومی دارد. جراح شما با استفاده از چاقوی جراحی، یک قطعه از بافت گردنی مخروطی را برمیدارد. نهایتا یک آسیبشناس آن بافت را از نظر علائم سرطان بررسی میکند.
تا 6 هفته پس از عمل، از موارد زیر خودداری کنید:
- ارتباط جنسی
- تامپون
- douching
هیسترکتومی “Hysterectomy”
اگر روشهای دیگر موثر واقع نشوند و آزمایشها نشان دهنده دیسپلازی مداوم باشد، عمل برداشتن رحم ممکن است یک گزینه عملی باشد. این روش شامل برداشتن دهانه رحم و به طور کلی رحم است. این روش میتواند به صورت شکمی، لاپاراسکوپی “laparoscopically” یا از طریق واژن انجام شود.
تست پاپ و HPV
احتمالاً پزشک شما به منظور اطمینان از عدم تکرار دیسپلازی دهانه رحم، آزمایش پیگیری Papv و HPV را در مدت 1 سال پیشنهاد میکند.
به وسیله تشخیص و درمان به موقع، بیشتر زنان به سرطان دهانه رحم مبتلا نخواهند شد.
دلایل دیسپلازی شدید چیست؟
اگرچه همیشه نمیتوان علت دقیق آن را تعیین کرد اما اکثریت قریب به اتفاق موارد دیسپلازی دهانه رحم با HPV، ویروس پاپیلومای انسانی مرتبط است. تقریباً 100 درصد منابع مطمئن سرطانهای دهانه رحم از نظر HPV مثبت هستند.
انواع و سویههای HPV زیادی وجود دارد. انواع کم خطر باعث زگیل تناسلی میشوند اما باعث ایجاد سرطان نمیشوند. حداقل ده نوع پرخطر آنها میتواند منجر به سرطان دهانه رحم شوند. منابع معتبر تحقیقاتی نشان میدهند که حدود 55 تا 60 درصدآنها، ناشی از سویه HPV 16 و حدود 10 تا 15 درصد مربوط به HPV 18 است.
حدود 10 درصد منابع مورد اعتماد اعلام کردهاند که زنان مبتلا به HPV پرخطر دهانه رحم به یک عفونت طولانی مدت مبتلا خواهند شد که خطر سرطان دهانه رحم را افزایش میدهد.
دیسپلازی در ناحیه دهانه رحم به نام ناحیه تحول یافته معرفی میشود. در این بخش سلولهای غدهای به سلولهای سنگفرشی تبدیل میشوند. این شرایط یک روند طبیعی است اما منطقه را در برابر HPV آسیبپذیرتر میکند.
به طور معمول هیچ علائمی در ارتباط با دیسپلازی دهانه رحم وجود ندارد، بنابراین تا زمان انجام آزمایش پاپ اسمیر نمیدانید که به آن مبتلا هستید یا خیر.
به طور کلی دیسپلازی خفیف دهانه رحم به درمان نیاز ندارد زیرا میتواند به خودی خود برطرف شود. اما نظارت بر دیسپلازی خفیف از آن جهت مهم است که میتواند به دیسپلازی متوسط یا شدید پیشرفت کند.
علائم دیسپلازی شدید چیست؟
به طور معمول دیسپلازی دهانه رحم و حتی دیسپلازی شدید علائمی ایجاد نمیکنند. به طور معمول پزشکان در صورت بازگشت پاپ اسمیر عادی با نتایج غیرعادی، آن را تشخیص میدهند.
دیسپلازی شدید چگونه تشخیص داده میشود؟
به طور معمول دیسپلازی با تست پاپ اسمیر تشخیص داده میشود. نتایج غیرطبیعی همیشه به این معنی نیست که شما دیسپلازی دارید.
برخی از تغییرات غیرطبیعی به دلیل داروهای ضد بارداری خوراکی یا حتی مشکلات نمونهبرداری است. اگر تغییرات خفیف به نظر برسد، پزشک ممکن است صبر کند و آزمایش را طی چند ماه تکرار نماید.
اگر سلولها به شدت غیرطبیعی به نظر برسند، ممکن است به بیوپسی “biopsy” با هدایت کولپوسکوپی “colposcopy” نیاز داشته باشید. به طور معمول این روش در مطب پزشک و بدون بیهوشی انجام میشود.
پزشک شما با کمک یک اسپکولوم “speculum” و راه حلهای ویژه از کولپوسکوپ به منظور بزرگنمایی، مشاهده و عکسبرداری دهانه رحم استفاده میکند.
در همان زمان پزشک شما یک نمونه بافت را برمیدارد. پزشکان بافت را به منظور بررسی در زیر میکروسکوپ به آزمایشگاه میفرستند.
جدا از CIN 3، در اینجا اصطلاحاتی وجود دارند که میتوانید در آزمایش پاپ اسمیر یا بیوپسی پیدا کنید:
- ضایعه داخل اپیتلیالی سنگفرشی (SIL). سنگفرشی نوعی سلول در بافت پوشاننده دهانه رحم است. SIL برای توصیف نتایج تست پاپ اسمیر استفاده میشود اما این یک تشخیص نیست.
- سلولهای سنگفرشی غیرمعمول و با اهمیت نامشخص (ASCUS). این نوع از سلولها رایجترین نتیجه آزمایش پاپ اسمیر است. این بدان معناست که در سلولهای دهانه رحم تغییراتی ایجاد شده است که معمولاً نتیجه عفونت HPV است اما میتواند عوامل دیگری را نیز شامل شود.
- سلولهای سنگفرشی غیرمعمول نمیتوانند HSIL (ASCH) را حذف کنند. در سلولهای سنگفرشی دهانه رحم تغییراتی ایجاد شده است که ممکن است نگرانی از بروز سرطان یا پیشرفت آن را افزایش دهد.
- سلولهای غدهای غیرمعمول (AGC) یا سلولهای غدهای غیرمعمول با اهمیت نامشخص (AGUS). سلولهای غدهای نوعی سلول در بافت پوشاننده کانال داخلی دهانه رحم و همچنین سایر قسمتهای سیستم تولیدمثل زنان است. تغییر در این سلولها میتواند نگرانیهای مربوط به پیش سرطان یا سرطان را افزایش دهد.
- درجه پایین SIL (LSIL). سلولهای سنگفرشی خفیف غیرطبیعی هستند. این نوع معمولاً به دلیل عفونت HPV است و میتواند به خودی خود برطرف شود. LSIL با CIN 1 مقایسه میشود.
- درجه بالا SIL (HSIL). در سلولهای سنگفرشی گردنی تغییرات جدی وجود دارد. به احتمال زیاد با پیش سرطان یا سرطان همراه است. HSIL با CIN 2 و CIN 3 مقایسه میشود.
- آدنوکارسینومای “Adenocarcinoma” درجا (AIS) یا سرطان درجا (CIS). سلولهای به شدت غیرطبیعی در بافت دهانه رحم یافت میشوند. هنوز گسترش نیافته و یک بیماری پیش سرطانی محسوب میشود.
عوامل خطرزای ابتلا به دیسپلازی شدید چیست؟
عامل اصلی خطر ابتلا به دیسپلازی، عفونت HPV است.
موارد دیگری که ممکن است خطر ابتلا به دیسپلازی را افزایش دهند:
- سابقه عفونتهای مقاربتی (STI)
- فعال بودن جنسی قبل از 18 سالگی
- زایمان قبل از 16 سالگی
- چندین شریک جنسی با هم
- سیستم ایمنی ضعیف
- قرار گرفتن در معرض داروی هورمونی به نام دی اتیل استیل بسترول “diethylstilbestrol” (DES)
- سیگار کشیدن
آیا میتوانید از دیسپلازی شدید جلوگیری کنید؟
یک روش اساسی به منظور کاهش احتمال ابتلا به دیسپلازی شدید، انجام آزمایش پاپ اسمیر به طور منظم است که میتواند دیسپلازی را در مراحل اولیه شناسایی کند. اگر دیسپلازی به خودی خود از بین نرود، این روش امکان نظارت و درمان دقیقتر را فراهم میکند.
این که چند بار باید آزمایش شوید به سن و سابقه سلامتی شما بستگی دارد. پزشک میتواند به طور دقیق به شما بگوید که هر چند وقت یک بار غربالگری کنید.
منابع معتبر گزارش کردهاند با توجه به این موضوع که غربالگری پاپ، شرایط پیش سرطانی را تشخیص میدهد، از این رو احتمال بروز سرطان تهاجمی را کاهش میدهد.
طبق منبع معتبر مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) ، HPV شایعترین STI است. با استفاده از محافظت در هر رابطه جنسی، میتوانید ریسک ابتلا به آن را کاهش دهید.
واکسن HPV از رایجترین سویههای HPV محافظت میکند و در کسانی که رابطه جنسی را شروع نکردهاند موثرتر است.
CDC واکسن HPV را در سن 11 یا 12 سالگی یا برای همه افراد تا 26 سالگی که قبلاً واکسینه نشدهاند، توصیه میکند. حتی در سن 9 سالگی نیز میتوان از آن استفاده کرد.
واکسن HPV مورد تأیید منابع معتبر، به منظور استفاده در برخی افراد تا 45 سالگی نیز توصیه میشود. از پزشک خود بپرسید که آیا واکسن HPV گزینه مناسبی برای شماست یا خیر.
جمله کلیدی و نهایی درباره دیسپلازی
به طور کلی دیسپلازی شدید دهانه رحم، سرطان نیست اما امکان تبدیل شدن به سرطان را دارد. درمان دیسپلازی شدید دهانه رحم به طور کلی بیخطر و موثر است و میتواند از ابتلا به سرطان جلوگیری کند.