به طور معمول کبد، حاوی مقداری چربی است. با این حال اگر این میزان افزایش یابد، این شرایط می‌تواند باعث بیماری کبد چرب شود. این بدان معنی است که کبد قادر به عملکرد طبیعی نیست.
بیماری کبد چرب زمانی رخ می‌دهد که بیش از 5 درصد چربی، در کبد وجود داشته باشد. این بیماری یکی از انواع بیماری های کبد است.
گاها پزشکان بیماری کبد چرب را بیماری خاموش می‌نامند. این نام‌گذاری به این دلیل است که حتی با پیشرفت بیماری، فرد ممکن است هیچ علامتی را تجربه نکند.
با این حال، بیماری کبد چرب می‌تواند کبد را بزرگتر از حد معمول کند. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، این احتمال وجود دارد که باعث درد یا ناراحتی در سمت راست بالای شکم، که ناحیه بین باسن و قفسه سینه است، شود.
فهرست مطالب
علائم اولیه کبد چرب در زنان شامل موارد زیر است:
- از دست دادن اشتها
- احساس تهوع یا استفراغ
- کاهش وزن
- خستگی
انواع بیماری کبد چرب
دو نوع بیماری کبد چرب وجود دارد: بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) و بیماری کبد چرب الکلی.
بیماری کبد چرب غیرالکلی
شکل اصلی این بیماری NAFLD است.
در ایالات متحده، حدود 80 تا 100 میلیون نفر از افراد، مبتلا به NAFLD هستند.
-
کبد چرب ساده
این زمانی اتفاق می‌افتد که چربی در کبد وجود داشته باشد، اما آسیب کمی به سلول‌های کبدی وارد شود یا هیچ آسیبی به آن وارد نشود.
کبد چرب ساده معمولاً به وضعیت پزشکی شدیدتر تبدیل نمی‌شود.
-
NASH
فردی که NASH ایجاد می‌کند دارای التهاب و آسیب سلول‌های کبدی و همچنین چربی در کبد است.
گاها NASH به یک بیماری جدی‌تر مانند سرطان کبد یا سیروز تبدیل می‌شود.
بیماری کبد چرب الکلی
زنان و در کل افرادی که بیش از حد از الکل استفاده می‌کنند، ممکن است به بیماری کبد چرب الکلی مبتلا شوند. همانطور که الکل اضافی توسط کبد تجزیه می‌گردد، کبد می‌تواند مواد مضر را نیز تولید کند.
این شرایط می‌تواند منجر به آسیب سلول‌های کبدی و التهاب شود.
این وضعیت، اولین مرحله بیماری کبدی مرتبط با الکل است و اگر فردی مصرف الکل را متوقف کند، ممکن است بتواند آن را معکوس نماید.
بیماری کبد چرب الکلی می‌تواند به هپاتیت الکلی یا سیروز در زنان تبدیل شود.
-
سیروز
سیروز جدی‌ترین مرحله بیماری کبدی در زنان مبتلا به کبد چرب است. به طور معمول زمانی رخ می‌دهد که بافت اسکار جایگزین بافت سالم کبد شود. این شرایط می‌تواند منجر به نارسایی کبدی شود.
با پیشرفت سیروز، علائم زیر بروز می‌کند:
- خارش پوست
- کبودی یا خونریزی
- مشکلات حافظه و سردرگمی
- تورم در پاها یا ساق پا
- نفخ
- یرقان، زمانی است که پوست و چشم فرد زرد می‌شود
سیروز ممکن است تهدید کننده زندگی فرد بیمار شود و در این شرایط فرد باید به دنبال کمک پزشکی باشد.
تغییر سبک زندگی و پیشگیری در زنان مبتلا به کبد چرب
ایجاد تغییرات در سبک زندگی و به منظور درمان بیماری کبد چرب بسیار ضروری است.
تغییرات سبک زندگی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- پرهیز از الکل
- رعایت یک رژیم غذایی متعادل
- مصرف حجم کمتر وعده‌های غذایی
- انجام ورزش منظم
رعایت یک رژیم غذایی متعادل و مصرف وعده‌های کمتر ممکن است در حفظ وزن استاندارد به زنان بیمار کمک کند.
غذاهایی که می‌توانند به جلوگیری از توسعه NAFLD در زنان کمک کنند عبارتند از سیر، قهوه، تره فرنگی، مارچوبه و پروبیوتیک‌ها. فرد بیمار باید غلات کامل را انتخاب نماید و طیف وسیعی از میوه‌ها و سبزیجات را مصرف کند.
زنان مبتلا به کبد چرب باید تلاش کنند از غذاهایی که دارای چربی‌های اشباع شده، کربوهیدرات‌های تصفیه شده یا قند هستند اجتناب نمایند.
به گفته محققان، قندهای ساده، گوشت قرمز، غذاهای فرآوری شده و غذاهایی که فیبر کمی دارند، به طور معمول منجر به ایجاد NAFLD می‌گردند.
انجام ورزش منظم نیز به منظور پیشگیری و بهبود کبد چرب بسیار مهم است. 2.5 ساعت ورزش بدنی اصولی را در هفته در نظر بگیرید. این ورزش‌ها باید شامل فعالیت‌هایی باشند که ضربان قلب را افزایش می‌دهند مانند دوچرخه سواری.
فعال ماندن، حفظ وزن متوسط و عدم مصرف الکل در حجم بالا می‌تواند به پیشگیری از بیماری کبد چرب کمک کند.
رژیم غذایی برای بیماری کبد چرب
اگر به بیماری کبد چرب مبتلا هستید، این احتمال وجود دارد که پزشک، شما را تشویق نماید که رژیم غذایی خود را جهت کمک به درمان این بیماری و کاهش خطر عوارض تنظیم کنید.
به عنوان مثال، آن‌ها به شما توصیه می‌کنند که اقدامات زیر را انجام دهید:
- رژیم غذایی خود را متعادل کنید. غذاها را از همه گروه‌های غذایی انتخاب نمایید. این رژیم شامل میوه‌ها و سبزیجات تازه، غلات کامل، پروتئین‌های بدون چربی، لبنیات کم چرب و چربی‌ها و روغن‌های سالم است.
- کالری مصرفی خود را کاهش دهید. مصرف غذاهای پر کالری را محدود کنید.
- روی فیبر تمرکز کنید. فیبر می‌تواند به بهبود عملکرد کبد شما کمک کند. نمونه‌ای از غذاهای غنی از فیبر شامل میوه‌ها و سبزیجات تازه، حبوبات و غلات کامل است.
- غذاهای خاص را محدود کنید.
اقداماتی جهت کاهش مصرف غذاهایی که حاوی مقادیر زیادی از گزینه‌های زیر است، انجام دهید:
- سدیم (نمک)
- کربوهیدرات‌های تصفیه شده مانند شیرینی، برنج سفید، نان سفید، یا سایر محصولات غلات تصفیه شده
- چربی‌های اشباع شده که در غذاهایی مانند گوشت قرمز، لبنیات پرچرب و غذاهای سرخ شده یافت می‌شود.
- چربی‌های ترانس که در غذاهای سرخ شده و بسیاری از میان وعده‌های فرآوری شده وجود دارد.
- از صدف‌های خام یا نیم‌پز پرهیز کنید. صدف‌های خام یا نیم‌پز حاوی باکتری‌هایی هستند که می‌توانند شما را به شدت بیمار کنند.
مصرف الکل. با پزشک خود در مورد اینکه آیا می‌توانید الکل مصرف کنید یا خیر صحبت کنید. اگر AFLD دارید، باید به طور کامل از الکل خودداری کنید.
آب بنوشید. نوشیدن مقدار زیادی آب می‌تواند به هیدراته نگه داشتن بدن و همچنین بهبود سلامت کبد کمک کند.
بیماری کبد چرب در دوران بارداری
کبد چرب حاد بارداری، شکل خاصی از بیماری کبد چرب است.
حدود 3 درصد از زنان باردار به این شکل، به بیماری کبد چرب مبتلا خواهند شد.
علائم ابتلا به کبد چرب شامل موارد زیر است:
- دل درد
- از دست دادن اشتها
- خستگی مفرط
- زردی
- حالت تهوع
هر زن بارداری که این علائم را تجربه می‌کند، باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی فوری باشد.
کبد چرب حاد بارداری می‌تواند به طور بالقوه تهدید کننده زندگی باشد، بنابراین تشخیص و درمان سریع بسیار ضروری است.
تشخیص بیماری کبد چرب در زنان مبتلا
این احتمال وجود دارد که زنان مبتلا به کبد چرب ندانند، چه زمانی باید از پزشک مشاوره بگیرند زیرا بیماری کبد چرب اغلب علائمی ندارد.
به طور کلی در چنین مواردی پزشکان تاریخچه پزشکی، رژیم غذایی، عادات و سبک زندگی فرد را در نظر خواهند گرفت. همچنین آن‌ها معاینه فیزیکی و آزمایشات دیگری را برای کمک به تشخیص بیماری کبد چرب انجام خواهند داد.
معاینه فیزیکی می‌تواند شامل بررسی قد و وزن جهت شناسایی شاخص توده بدنی (BMI) زنان مشکوک به بیماری کبد چرب باشد.
همچنین پزشک علائم زردی و مقاومت به انسولین را بررسی کرده و در نهایت بزرگی کبد را مشخص می‌کند.
به طور معمول آزمایش خون نشان می‌دهد که آیا سطح آنزیم‌های خاص کبدی در زنان مشکوک به بیماری بالاتر است یا خیر.
تست‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی، سی تی اسکن یا MRI می‌توانند به شناسایی چربی در کبد یا سایر علائم بیماری کبد چرب کمک کنند.
این احتمال وجود دارد که پزشک بیوپسی انجام دهد. بیوپسی شامل وارد کردن یک سوزن در کبد و برداشتن یک نمونه کوچک از بافت است. سپس یک تکنسین آزمایشگاه بافت را جهت تشخیص بیماری بررسی می‌کند. در این روش، از یک بی‌حس کننده موضعی به منظور بی حس کردن ناحیه استفاده می‌شود.
چشم انداز و آینده بیماری کبد چرب در زنان
شایع‌ترین عوامل خطرزا در ابتلا به بیماری کبد چرب مربوط به چاقی و اضافه وزن است.
انجام اقداماتی جهت کاهش وزن از طریق رژیم غذایی و ورزش می‌تواند خطر ابتلا به بیماری کبد چرب در زنان را کاهش دهد. همچنین این اقدامات می‌تواند راهی جهت معکوس کردن آسیب کبدی یا توقف پیشرفت بیماری باشد.
اما زمانی که بیماری کبد چرب در زنان بیمار بیشتر پیشرفت کند، پزشکان درمان آن را دشوارتر می‌دانند. با این حال، کبد در ترمیم خود بسیار خوب عمل می‌کند، همچنین دارو و جراحی ممکن است گزینه‌های خوبی برای درمان باشند.
جمع‌بندی بیماری کبد چرب در زنان
NAFLD و بیماری کبد چرب الکلی زمانی رخ می‌دهد که چربی در کبد تجمع پیدا کند. این شرایط می‌تواند باعث شود که کبد به درستی کار نکند.
اگرچه بیماری کبد چرب اغلب بدون علامت است اما برخی از علائمی که باید به آن‌ها توجه کرد عبارتند از کاهش وزن، کاهش اشتها و خستگی.
اگر بیماری پیشرفت کرد و به سیروز تبدیل شد، این احتمال وجود دارد که زنان مبتلا دچار زردی، خارش و تورم شوند.
به طور کلی علت بیماری کبد چرب ناشناخته است اما برخی شرایط سلامتی ممکن است در ایجاد آن نقش اساسی داشته باشند.
درمان بیماری ساده نیست اما فرد می‌تواند با حفظ وزن متوسط، ورزش منظم و عدم استفاده بیش از حد از الکل به بیماری کبد چرب کمک کند یا از آن پیشگیری نماید.
اگر فردی علائم بیماری کبد چرب را تجربه نماید، باید در اسرع وقت برای تشخیص و انجام مراحل درمان احتمالی به پزشک مراجعه کند.
منابع:
