انسداد روده چیست؟ تشخیص و درمان آن

انسداد روده زمانی اتفاق می‌افتد که روده‌ها غذا را به روش طبیعی منتقل نکنند! این بیماری اغلب پس از جراحی شکم رخ می‌دهد. شدت این بیماری بالاست زیرا در صورت عدم درمان، می‌تواند خون رسانی به روده را قطع کرده و باعث از بین رفتن بافت آن شود. این می‌تواند منجر به پارگی روده و تهدید زندگی شود. برای شناخت بیشتر بیماری انسداد روده با رسا همراه باشید.

 

انسداد روده چیست؟

روده‌ها دائماً انقباضات عضلانی موجی مانند موسوم به پریستالیست را انجام می‌دهند. پریستالیست مواد غذایی، گاز و مدفوع را به جلو منتقل می‌کند تا از بدن خارج شود. هنگامی که ناحیه‌ای از روده حرکت می‌کند یا کند می‌شود، این می‌تواند باعث نشست مواد مدفوع در اطراف، ایجاد تجمع یا انسداد شود. این بیماری عدم حرکت در روده‌ها است که نتیجه‌اش تجمع مدفوع می‌باشد.

 

چه کسانی به انسداد روده مبتلا می‌شوند؟

انسداد روده در افراد سالم و فاقد هرگونه بیماری قبلی اتفاق نمی‌افتد! برخی شرایط خطر ابتلا به این عارضه را افزایش می‌دهند که شامل موارد زیر هستند:

• جراحی، به ویژه جراحی دستگاه گوارش
• عدم تعادل الکترولیت
• بیماری کرون
• سرطان روده
• آسیب شکمی
• داروها (مواد افیونی، آنتی کولینرژیک، گاهی مسدود کننده‌های کانال کلسیم)
• اختلالات متابولیکی

 

علت انسداد روده

به طور معمول، عضلات روده منقبض و شل می‌شوند و حرکتی موج مانندی به نام پریستالیت را ایجاد می‌کنند. این کار به حرکت غذا در روده‌ها کمک می‌کند. وقتی انسداد لوله اتفاق می‌افتد، سیستم پریستالیست متوقف می‌شود که از عبور غذا، گاز و مایعات از طریق دستگاه گوارش جلوگیری می‌کند.

اگر افراد همچنان به خوردن غذای جامد ادامه دهند، انباشته شدن ذرات غذا اجتناب ناپذیر است که در نهایت ممکن است باعث انسداد کامل یا جزئی روده شود. این بیماری معمولاً پس از جراحی شکم یا لگن اتفاق می‌افتد. طبق برخی تخمین‌ها، انسداد روده دومین علت شایع بستری مجدد در بیمارستان در ماه اول پس از جراحی است.

این بیماری ممکن است به دایل زیر رخ دهد:

• بازگشت پریستالیس طبیعی پس از جراحی کند است.
• داروهای تجویز شده پس از جراحی بر حرکت روده تأثیر می‌گذارند.
• اسکار بعد از جراحی می‌تواند باعث انسداد شود.

برخی از داروهایی که عضلات و اعصاب دستگاه گوارش را تحت تأثیر قرار می‌دهند عبارتند از:

• داروهای تسکین دهنده درد افیونی.
• آنتی کولینرژیک‌ها که برای درمان بسیاری از بیماری‌ها از جمله شرایط مثانه، COPD و بیماری پارکینسون استفاده می‌شوند.
• مسدود کننده‌های کانال کلسیم که اغلب برای درمان بیماری‌های قلبی استفاده می‌شوند.

سایر علل انسداد روده شامل موارد زیر هستند:

• عفونت و اختلالات عضلات و اعصاب مانند بیماری پارکینسون است.
• در کودکان، «درهم ‌روی‌ روده»‌ اغلب باعث ایلئوس می‌شود. حفره مادر هنگامی است که بخشی از روده به درون خود می‌لغزد، دقیقاً مانند بسته شدن تلسکوپ اتفاق می‌افتد.

 

عوامل خطر انسداد روده

برخی از عواملی که ممکن است خطر ابتلا به انسداد روده را افزایش دهند عبارتند از:

• بالا رفتن سن
• شرایط گوارشی مانند IBD یا دیورتیکولیت
• عدم تعادل الکترولیت
• سابقه تابش در نزدیکی شکم
• آسیب روده
• خیلی سریع لاغر شدن
• بیماری سرخرگ محیطی
• سپسیس

 

علائم انسداد روده

علائم انسداد روده شامل موارد زیر هستند:

• گرفتگی معده و درد
• نفخ یا تورم معده
• حالت تهوع
• استفراغ
• یبوست یا دفع مقادیر کمی مدفوع آبکی
• از دست دادن اشتها
• احساس سیری
• ناتوانی در عبور گاز معده

 

عوارض انسداد روده

انسداد روده درمان نشده می‌تواند عوارض زیرا را به‌همراه داشته باشد:

نکروز

نکروز (بافت مردگی) مرگ بافت است. نکروز زمانی اتفاق می‌افتد که خون نتواند به روده برسد. بافت روده می‌میرد و ضعیف می‌شود. دیواره روده ضعیف شده و مستعد پارگی است که باعث نشت محتوای روده به بیرون می‌شود.

عفونت

محتوای روده پُر از باکتری است. وقتی به حفره شکم نشت می‌کنند، باعث عفونت جدی به نام پریتونیت می‌شوند. پریتونیت باکتریایی می‌تواند منجر به سپسیس شود. سپسیس یک عفونت گسترده است که می‌تواند کشنده باشد.

 

ایلئوس در مقابل انسداد روده

ایلئوس و انسداد روده‌ای شباهت‌هایی دارند اما ایلئوس در نتیجه مشکلات عضلانی یا عصبی ایجاد شده که باعث جلوگیری از پریستالیست می‌شود، در حالی که انسداد به معنای مسدود شدن فیزیکی دستگاه گوارش است.

با این حال، نوعی ایلئوس که به ایلئوس فلج کننده معروف است می‌تواند به دلیل تجمع غذا در روده‌ها باعث انسداد فیزیکی شود.

سایر دلایل انسداد عبارتند از:

• مناطقی از بافت فیبری که بعد از جراحی تشکیل می‌شوند (چسبندگی روده)
• سرطان روده بزرگ
• دیورتیکولیت، کیسه‌های ملتهب در دستگاه گوارش
• فتق
• مدفوع نهفته
• بیماری‌های التهابی روده (IBD)

 

تشخیص بیماری انسداد روده

برای تشخیص انسداد لوله، ابتدا پزشک در مورد علائم سؤال می‌کند و شرح حال پزشکی کامل بیمار را از او می‌گیرد. این سؤالات می‌توانند به شرح زیر باشند:

• شرایط پزشکی فعلی یا گذشته
• استفاده از دارو
• تاریخچه جراحی

سپس پزشک معاینه بدنی را برای بررسی ورم یا درد شکم انجام می‌دهد. آن‌ها ممکن است برای گوش دادن به صداهای روده از استتوسکوپ استفاده کنند. صداهای موجود یا زیاد روده، انسداد روده را نشان می‌دهد، اگرچه معمولاً برای تأیید تشخیص به آزمایشات تصویربرداری نیاز است.

آزمایشات تصویربرداری

آزمایشات تصویربرداری با برجسته کردن ناهنجاری‌های روده مانند تجمع گاز یا بزرگ شدن روده، به یافتن دلیل این بیماری کمک می‌کند. گاهی اوقات، ممکن است انسداد فیزیکی وجود داشته باشد. آزمایشات استفاده شده عبارتند از:

• اشعه ایکس: اشعه ایکس شکم ممکن است برخی از انسداد‌ها را نشان دهد اما همیشه یک انسداد یا سایر مشکلات روده‌ای را نشان نمی‌دهد.
• توموگرافی رایانه‌ای (CT): سی تی اسکن جزئیات بیشتری نسبت به تصاویر استاندارد اشعه ایکس فراهم می‌کند. این اسکن‌ها احتمالاً برجستگی انسداد روده را نشان می‌دهند، زیرا روده‌ها را از زوایای مختلفی نشان داده می‌شوند. گاهی اوقات، فرد رنگ خاصی را می‌بلعد که تصویر واضح تری در روده او ایجاد شود.
• سونوگرافی: پزشکان اغلب کودکان مبتلا به انسداد روده مشکوک را با استفاده از اسکن اولتراسوند تشخیص می‌دهند. اسکن‌های سونوگرافی به طور معمول در هنگام وجود انسداد، یک ناحیه پیچیده در روده را نشان می‌دهند.
• تنقیه هوا یا باریوم: این آزمایش شامل قرار دادن هوا یا باریوم مایع به روده بزرگ از طریق راست روده و سپس گرفتن اشعه ایکس شکم است. این روش می‌تواند ایلئوس ناشی از انسداد در بعضی از کودکان را برطرف کند.

 

درمان بیماری انسداد روده

گزینه‌های درمانی انسداد روده شامل انتظار برای برطرف شدن عارضه، ایجاد تغییرات در رژیم غذایی یا استفاده از دارو است. گاهی اوقات هم جراحی لازم است. نوع درمان به شدت انسداد و علت اصلی آن بستگی خواهد داشت.

درمان‌های احتمالی این عارضه شامل موارد زیر هستند:

مراقبت‌های بیمارستانی

انسداد روده مربوط به جراحی غالباً طی چند روز پس از جراحی بهبود می‌یابد و ایلئوس فلج کننده معمولاً هنگامی که فرد تغییراتی در داروی خود ایجاد می‌کند، برطرف می‌شود. با این حال، افراد ممکن است نیاز به اقامت در بیمارستان داشته باشند تا زمانی که مسئله به طور کامل حل شود.

درمان در بیمارستان می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• مایعات داخل وریدی برای جلوگیری از کمبود آب بدن
• رفع فشار معده که از لوله ای برای مکش موادی استفاده می‌کند که در غیر این صورت ممکن است فرد استفراغ کند.
• مسکن درد
• تغییرات رژیم غذایی

شرایطی مانند بیماری کرون و دیورتیکولیت می‌توانند باعث انسداد روده ای جزئی شوند. برخی از مواد روده‌ای می‌توانند از روده عبور کنند.

یک پزشک ممکن است توصیه کند که افراد مبتلا به این عارضه، رژیم غذایی کم فیبر را دنبال کنند تا دفع مدفوع برایشان راحت‌تر شود. این مهم شامل کاهش غذاهای سبوس‌دار، سبزیجات خام و آجیل است.

دارو درمانی

ایلئوس فلج کننده که ناشی از دارو است اغلب می‌تواند با مصرف داروی دیگری مانند متوکلوپرامید (Reglan) برای تحریک حرکت روده‌ها درمان شود.

گزینه دیگر، قطع مصرف دارویی است که باعث ایجاد انسداد روده شده است. اما این کار را فقط با نظارت پزشک انجام دهید. همیشه توصیه نمی‌شود که داروهای ضد افسردگی و برخی داروهای دیگر را به طور ناگهانی متوقف کنید.

عمل جراحی

اگر دارو یا تغییرات رژیم غذایی نتواند زخم را برطرف کند یا انسداد شدید باشد، ممکن است فرد نیاز به جراحی داشته باشد. روش‌های جراحی شامل رفع انسداد یا ترمیم یا برداشتن قسمت آسیب دیده روده است.

افراد مسن یا افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ ممکن است کاندید مناسبی برای جراحی گسترده نباشند. در عوض، ممکن است با یک استنت (لوله) مجهز شوند تا روده را باز نگه دارد و اجازه دهد مواد روده به راحتی از آن عبور کنند.

در برخی موارد، ممکن است لازم باشد که فرد روده را از کل بدنش را خارج کند. در این حالت جراحی استومی انجام می‌شود. آن‌ها سوراخی را در شکم ایجاد می‌کنند که به آن استوما گفته می‌شود و به فرد اجازه می‌دهد تا مدفوع از روده به داخل کیسه برود. اگرچه استوم به مراقبت نیاز دارد اما فرد می‌تواند بدون روده زندگی سالمی داشته باشد.

 

در صورت عدم درمان چه اتفاقی خواهد افتاد؟

انسداد روده در صورت عدم درمان می‌تواند به یک بیماری تهدید کننده زندگی منجر شود. موارد زیر برخی از شرایطی است که ممکن است در صورت عدم درمان رخ دهند:

• نکروز: آسیب سلولی است که منجر به مرگ دائمی سلول‌ها در بافت زنده می‌شود که اگر انسداد خون رسانی به روده را قطع کند، این اتفاق می‌افتد. این می‌تواند منجر به سوراخ شدن روده شود. سوراخ شدن روده به معنای سوراخ یا پارگی در روده است. وقتی این اتفاق می‌افتد، مواد مدفوع که حاوی مقادیر زیادی باکتری هستند، می‌توانند به داخل حفره شکم نشت کنند.
• پریتونیت: التهاب و عفونت در حفره شکم است که توسط باکتری یا قارچ ایجاد می‌شود. همانطور که در بالا ذکر شد، این نتیجه سوراخ شدن روده است. پریتونیت می‌تواند به بیماری تهدیدکننده زندگی به نام سپسیس تبدیل شود که می‌تواند فرد را دچار شوک یا نارسایی چند عضو کند.

 

ریکاوری

بعد از جراحی، عملکرد روده معمولاً ظرف 5 روز به حالت طبیعی برمی‌گردد. اگر بیش از این طول بکشد، ایلئوس فلج کننده محسوب می‌شود. بهبودی از ایلئوس به درمان مناسب علت اصلی آن بستگی دارد.

 

پیشگیری از انسداد روده

سلامت کلی تاحدود زیادی چشم انداز بیمارانی که انسداد روده را تجربه کرده را تعیین می‌کند. به عنوان مثال اگر بیمار مبتلا به سرطان روده بزرگ باشد، ممکن است به طور دوره‌ای با استنت فلزی درمان شود.

میزان مرگ و میر جهانی بیماران سالم که از بیماری انسداد روده دوام نیاورده‌اند (به دلیل عوارض ناشی از این بیماری) 3.8 از هر 100000 نفر است. اگر در غیر این صورت سالم هستید و به دنبال درمان می‌باشید، به احتمال زیاد بهبود خواهید یافت.

 

چشم انداز بیماران مبتلا به انسداد روده

انسداد روده یک بیماری نسبتاً شایع است که درمان آن آسان می‌باشد. به خصوص در کسانی که اخیراً تحت عمل جراحی شکم یا لگن قرار گرفته‌اند، شیوع بیشتری دارد. آگاهی از علائم در بهبود چشم انداز و کاهش خطر عوارض مهم است. به محض آشکار شدن علائم، جستجوی درمان سریع پزشکی امری ضروری است.

 

منابع:

facty.com

www.medicalnewstoday.com