هنگامی که زنی در چین پس از یک درگیری با ویروس کرونا به خانه برگشت، او طی اعلامیه‌ای همه را متعجب کرد. وی گفت که معتقد است دوباره به ویروس کرونا آلوده شده است!
او به خبرنگاران گفت: «پزشکان گفته‌اند که شما فقط می‌توانید یک بار به کرونا مبتلا شوید، اما من دو بار به آن مبتلا شدم.» چنین شواهدی باعث می‌شوند که این پرسشی مطرح شود: « آیا احتمال ابتلای دوباره به ویروس کرونا وجود دارد؟» ما در مقاله دیگری از رسا به این سؤال مهم پاسخ می دهیم.
فهرست مطالب
آیا احتمال ابتلای دوباره به ویروس کرونا وجود دارد؟
پزشکان تأکید می‌کنند که هیچ شواهدی از آسیب پذیری گسترده در برابر عفونت مجدد به کرونا وجود ندارد ولی دشوار است که در صورت عدم انجام تست‌های دقیق آزمایشگاهی بتوان این فرضیه را تأیید کرد.
برخی از افراد ممکن است از ابتلا به بیماری ناشی از ویروسی که در جایی از بدن آنها کمین کرده است رنج ببرند یا ممکن است با ویروس دیگری با علائم مشابه به آنها مبتلا شوند. آزمایشات مثبت ویروس کرونا ممکن است مثبت کاذب باشند. آنجلا راسموسن، یک ویروس شناس از دانشگاه کلمبیا می‌گوید: «شما نمی‌توانید در مورد نحوه کار ویروس نتیجه گیری‌های جامعی انجام دهید.»
از زمان شیوع ویروس، هنوز شواهد یا زمان کافی برای نتیجه گیری قاطع در مورد چگونگی ایمنی افراد در برابر ویروس کرونا وجود ندارد، اینکه چه مدت ممکن است ادامه داشته باشد یا چه عواملی باعث می‌شود که در برخی از افراد نسبت به سایرین مقاومت کمتری داشته باشد.
هنگامی که شیوع ویروس کرونا برای اولین بار اتفاق افتاد، بسیاری از کارشناسان گفتند که آنها امیدوارند که محافظت در برابر عفونت مجدد، حداقل تا موج دوم پیش بینی شده در پاییز یا در سال آینده طول بکشد. برای سندرم تنفسی حاد شدید یا SARS و سندرم تنفسی خاورمیانه (MERS)، به نظر می‌رسد آنتی بادی‌ها یک سال یا بیشتر دوام دارند.
اما ویروس‌های کرونا و ویروس دیگری مانند این چهار ویروس که باعث سرماخوردگی می‌شوند، متفاوت عمل می‌کنند. به نظر می‌رسد مردم می‌توانند هر فصل بارها و بارها به آنها مبتلا شوند.
دانیل گریفین، پزشک بیماریهای عفونی و محقق در مرکز پزشکی دانشگاه کلمبیا، گفت: «با وجود هر ویروس‌هایی مانند آبله مرغان که قرار است آنتی بادی‌ها همیشگی داشته باشند، مواردی وجود دارند که پس از بهبودی از بیماری اولیه، فرد دوباره بیمار می‌شود.»
پزشکان و مقامات بهداشت عمومی بر اساس آنچه درباره ویروس کرونا می‌دانند، می‌گویند که عفونت مجدد یک احتمال تئوریک است. اما آنها بر سَر این که آیا شواهد قانع کننده‌ای وجود دارند که نشان دهند آیا این اتفاق می‌افتد یا خیر، اختلاف نظر دارند.
مونیکا گاندی، استاد پزشکی و دانشیار رئیس بیماریهای عفونی در دانشگاه کالیفرنیا سانفرانسیسکو می‌گوید: «هیچکس هنوز به عفونت مجدد ایمان ندارد زیرا هیچ گزارش علمی خوبی در مورد آن وجود نداشته است.» از طرف دیگر، هیچکسی هم نمی‌خواهد این احتمال را رَد کند.
مطالعات متناقض دربارۀ ابتلا دوباره به ویروس کرونا
یک مطالعه در انگلیس نشان می‌دهد آنتی بادی‌های ضد ویروس دو تا سه ماه پس از آلودگی به شدت افت می‌کنند.. پس از آزمایش مجدد 120 نفر از افراد مبتلا، محققان دریافتند که آنتی بادی‌های ضد ویروس تا حد زیادی پایدار بوده و حتی در افرادی که بلافاصله پس از عفونت با سطح پایین‌تری از مقاومت همراه بودند نیز افزایش یافته است. محققان حدس زده‌اند که آزمایش آنتی بادی مورد استفاده آنها که توسط سازمان غذا و دارو مجاز شده است، ممکن است حساسیت بیشتری نسبت به آزمایش‌های دیگر داشته باشد.
آنیا واجنبرگ، متخصص داخلی در سیستم بهداشتی کوه سینا که این مطالعه را هدایت می‌کند، گفته است: «وقتی به ویروس‌های تنفسی دیگری نگاه می‌کنید، می‌بینید که ما چه چیزی را مشاهده می‌کنیم. شما انتظار تشکیل این آنتی بادی‌ها را دارید و انتظار ندارید که پس از دو هفته از بین بروند.»
ویروس شناسان و ایمونولوژیست‌ها نیز سریعاً به این نکته اشاره کردند که سیستم ایمنی بدن از مجموعه‌ای از ابزارها برای مقابله با عفونت‌ها استفاده می‌کند. آنتی بادی‌ها، یک پروتئین خون، بیشترین توجه را به خود جلب کرده‌اند، زیرا اندازه گیری آنها نسبتاً آسان است و به روشی ساده و قابل فهم کار می‌کنند، از ورود ویروس‌ها به سلولها جلوگیری کرده و عفونت را دفع می‌کنند.
اما سلول‌های B که نوعی گلبول سفید خون هستند نیز براساس درگیری‌های گذشته با عوامل بیماری‌زا، آنتی بادی ایجاد می‌کنند. سلول‌های T که نوع دیگری از گلبول‌های سفید خون هستند نیز نقش مهمی در این مورد دارند. این سلولها با تنظیم کامل پاسخ ایمنی، به بدن دستور می‌دهند که آنتی بادی بیشتری ایجاد کرده و حتی با از بین بردن سلول‌های آلوده، به طور فعال با ویروس مبارزه کنند.
نقش آنتی بادی در ابتلای دوباره به ویروس کرونا
مشخص نیست که کدام یک از اجزای پاسخ ایمنی برای مقابله با ویروس کرونا مهمترین نقش را بازی می‌کنند. مشاهده افت سطح آنتی بادی، یک نشانه نگران کننده است اما داده‌ها هنوز موقت و متناقض هستند. حتی اگر آنتی بادی‌ها کاهش یابند، لزوماً به این معنی نیست که افراد در صورت مواجهه مجدد با ویروس به همان اندازه حساس هستند.
حتی اگر سطح آنتی بادی زیادی نداشته باشید اما می‌توانید دفعه دوم پاسخ بهتر و سریع‌تری به بیماری بدهید. بنابراین حتی اگر در معرض ویروس باشید، ممکن است دچار عفونت یا موارد بسیار خفیفی شوید.
در مروری بر 40 مطالعه منتشر شده در ژورنال ویروس شناسی عمومی، محققان انگلیسی پل كلام و وندی باركلی هشدار داده اند كه عفونت مجدد موارد سندرم حاد تنفسی 2 كه قبلاً خفیف بوده است، امكان واقع بینانه‌ای است كه باید در مدل‌های موج دوم و دوران پسا همه‌گیری بررسی شوند.
اما معنی عفونت مجدد نیز باید بررسی گشود. یک مطالعه کوچک در مورد داوطلبان انسانی که ویروس کرونای مشترکی داشته‌اند، نشان داده است که آنتی بادی در خون آنها کاهش یافته و افراد می‌توانند مجدداً به ویروس آلوده شوند.
لری لوچینگر، محقق اصلی در مرکز خون نیویورک گفت: «تنوع در پاسخ‌های ایمنی در میان افراد آلوده از جمله یافته‌هایی که نشان می‌دهند برخی به هیچ وجه آنتی بادی تولید نمی‌کنند، بیان می‌کند که افراد ممکن است در طیفی قرار گیرند که برخی از آنها دارای ایمنی کامل باشند. در حالی که دیگران در برابر عفونت دوم آسیب پذیر هستند.
اگر در حال یافتن افرادی هستیم كه در معرض خطر هستند، مثلاً افراد 65 ساله‌ای که بسیار مریض هستند، از بیمارستان بیرون می‌آیند و آنها دوباره به بیمارستان مراجعه می‌كنند. اگر افراد 30 تا 40 ساله با علائم شبیه آنفولانزا پاسخ ایمنی آنها به اندازه کافی قوی نباشد و دوباره به آن مبتلا شوند، ترسناک است!
این سؤال که چه اتفاقی می‌افتد وقتی افراد مجدداً در معرض ویروس قرار می‌گیرند، سوالی مهم است. اگر محافظت کوتاه مدت باشد، پوشیدن ماسک و فاصله گیری اجتماعی از اهمیت بیشتری برخوردار می‌شود.
در صورت عدم وجود واکسن، اصلی‌ترین چیزی که ما می‌خواهیم در برابر عفونت مجدد داشته باشیم، اقدامات پیشگیرانه است. اما مصونیت کوتاه مدت یک مشکل قابل حل است. مدت زمان آن (پاسخ آنتی بادی) یک سوال مهم است اما تا زمانی که آن را دریافت کنید، این اولین قدم خوب برای عدم مبتلای دوباره است. در صورت احتمال عفونت مجدد گسترده، ممکن است افراد مجبور شوند بارها و بارها واکسینه شوند و این امر منجر به تدارکات و تأمین تجهیزات بیشتر می‌شود.
عود مجدد ویروس کرونا
هیچ اطلاعاتی در مورد اینکه بسیاری از بیماران به عفونت مجدد مبتلا شده‌اند، وجود ندارد. اما پزشکان می‌گویند که آنها در ماه‌های اخیر شروع به دیدن بیماران مبتلا به کرونا مجدد کرده‌اند. این بیماران طیف وسیعی از علائم را تجربه کردند، از جمله مردان و زنان 20 تا 60 ساله که ماه‌ها از علائم شکایت داشتند. این‌ها افرادی بودند که هنگام بازگشت دوباره بیماری، نتیجه آزمایش مثبتی داشته‌اند و به نظر می‌رسید که بهبود یافته باشند.
به طور مثال، در دانشگاه پنسیلوانیا، زن بارداری در ماه مارس آلوده بود که به مدت دو ماه خوب شد. سپس در حین زایمان آنچنان مریض شده که مجبور می‌شوند او را به دستگاه تنفسی وصل کنند. در کلینیک کلیولند نیز یک بیمار با علائم بسیار خفیفی در ماه فوریه، از دست دادن بویایی و چشایی، وجود داشت که به مدت دو ماه خوب بود اما پس از آن نیاز به بستری شدن در اوایل ماه مه داشت و دوباره تأیید شد که حامل ویروس کرونا است.
مردی که اولین بار پاسخ آنتی بادی بسیار بالایی داشت و پلاسمای خود را اهدا کرد تا بتواند از آن برای درمان سایر بیماران ویروسی کرونا استفاده کند، هنگامی که پزشکان اخیراً خون وی را در بیمارستان آزمایش کردند، فهمیدند که او به سختی دچار بیماری کرونا شده است.
دانشمندان می‌گویند برای تأیید عفونت مجدد واقعی، محققان باید کد ژنتیکی و ویروس را در بدن فرد توالی بندی کرده و دو نسخه متمایز را پیدا کنند، کاری که هیچکس تا کنون انجام نداده است.
کلام آخر
ما آرزو می‌کنیم که همه کسانی که بیماری کرونا را دارند در آینده محافظت شود اما این اطمینان دقیق نیست! ابتلای دوباره به ویروس کرونا مانند دفعه اول ابتلا به خصوصیات بدنی فرد بستگی دارد و می‌تواند در فاصله زمانی خاص دوباره رخ دهد. پس توجه به اقدامات بهداشتی مانند زدن ماسک و شستن دست‌‌ها بسیار مهم هستند. بیمارانی که قبلاً به این عارضه مبتلا شده‌اند باید بیش از دیگران مراقب باشند زیرا آنها تأثیرات نامطلوب بیماری را چشیده‌اند.
