گرچه معمول و گاهی ترسناک به نظر می‌رسد، خونریزی بینی چیزی بیش از یک مزاحم نیست. معمولاً این شرایط نتیجه تحریکات جزئی در قسمت‌هایی از بینی است و بیشتر در کودکان کمتر از 10 سال یا بزرگسالان بزرگتر از 50 سال دیده میشود.
به دلیل محل قرار گرفتن بینی و نزدیک به سطح بودن رگ‌های خونی در آستر بینی شما، خونریزی بینی به راحتی ایجاد میشود. بیشتر خونریزیهای بینی را می‌توان در خانه کنترل کرد اما برخی از علائم باید توسط پزشک معاینه شوند.
فهرست مطالب
خونریزی بینی چیست؟
به عبارت ساده خونریزی از بین رفتن خون از بافتی است که قسمت داخلی بینی شما را تشکیل میدهد.
جوش‌های بینی (که اصطلاحاً اپیستاکسیس “epistaxis” نیز خوانده می‌شوند) رایج هستند. حدود 60٪ از افراد حداقل در طول عمر خود یک بار دچار خونریزی بینی می‌شوند. قرار گرفتن بینی در وسط صورت و تعدد رگ‌های خونی نزدیک به سطح در آستر بینی شما، آن را به یک هدف آسان برای آسیب دیدگی و خونریزی بینی تبدیل می‌کند.
آیا خونریزی بینی جدی است؟
اگرچه دیدن خون از بینی شما می‌تواند نگران کننده باشد، اما اکثر خونریزیهای بینی جدی نیستند و آن‌ها را می‌توان در خانه مدیریت کرد. با این وجود برخی از آن‌ها باید توسط پزشک معاینه شوند. به عنوان مثال اگر دچار خونریزی مکرر بینی هستید حتما به پزشک خود مراجعه کنید. این شرایط می‌تواند نشانه اولیه مشکلات و بیماری‌ها باشد که حتما باید بررسی شود. تعدادی از خون‌ریزی‌ها از قسمت پشت بینی شروع می‌شوند. معمولاً این خون‌ریزی‌ها رگ‌های خونی بزرگی را درگیر می‌کنند که منجر به خونریزی شدید می‌شوند و می‌تواند خطرناک باشد. شما برای این نوع خونریزی به مراقبت‌های پزشکی احتیاج خواهید داشت به ویژه اگر خونریزی بعد از آسیب دیدگی رخ دهد و بعد از 20 دقیقه خونریزی بینی شما متوقف نشده باشد.
آیا انواع مختلفی از خون دماغ شدن وجود دارد؟
بلی. خونریزیهای بینی با توجه به محل خونریزی معرفی می‌شوند. دو نوع اصلی خونریزی بینی وجود دارد و یکی جدی‌تر از نوع دیگر آن است.
- خونریزی بینی قدامی در قسمت جلوی بینی از قسمت تحتانی دیواره که دو طرف بینی را جدا می‌کند، شروع میشود. مویرگ‌ها و رگ‌های خونی کوچک در قسمت جلوی بینی شکننده هستند و به راحتی می‌توانند پاره شوند و خونریزی کنند. این نوع از خونریزی رایج ترین نوع خونریزی بینی است و معمولاً جدی نیست. این نوع از خونریزی بینی در کودکان شایع‌تر است و معمولاً در منزل قابل درمان هستند.
![برخورد صحیح هنگام خون دماغ شدن]()
- خونریزی خلفی در اعماق بینی رخ میدهد. این نوع از خونریزی بینی در اثر خونریزی در رگ‌های خونی بزرگتر در قسمت پشت بینی و در نزدیکی گلو ایجاد میشود. این نوع خونریزی می‌تواند یک حالت جدی‌تر از خونریزی قبلی بینی باشد. این شرایط ممکن است باعث خونریزی شدیدتری شود و خون در قسمت پشت گلو جاری شود. برای این نوع از خونریزی بینی ممکن است نیاز به مراقبت پزشکی سریع داشته باشید. این نوع از خونریزی در بزرگسالان بیشتر از کودکان دیده میشود.
چه کسی دچار خونریزی بینی میشود؟
هر کس می‌تواند خونریزی بینی را تجربه کند. بیشتر افراد حداقل یک بار در طول عمر خود تجربه این شرایط را دارند. با این وجود افرادی هستند که با احتمال بیشتری به خونریزی بینی دچار می‌شوند. این افراد شامل موارد زیر هستند:
- کودکانی که بین دو تا 10 سال دارند، هوای خشک، سرماخوردگی، حساسیت و فروکردن انگشتان دست و اشیاء در بینی آن‌ها، کودکان را مستعد خونریزی می‌کند.
- بزرگسالان بین 45 تا 65 سال سن دارند. در میانسالان و سالخوردگان، بند آمدن و لخته شدن خون ممکن است مدت زمان بیشتری طول بکشد. همچنین احتمال ابتلای آن‌ها به دلیل استفاده از داروهای رقیق کننده خون (مانند استفاده روزانه آسپیرین)، فشار خون بالا، آترواسکلروز (سخت شدن دیواره شریان‌ها) یا اختلالات خونریزی بیشتر است.
- زنان حامله. در زمان بارداری رگ‌های خونی در بینی گسترش می‌یابند و فشار بیشتری به رگ‌های خونی ظریف در آستر بینی وارد میشود.
- افرادی که داروهای رقیق کننده خون مانند آسپیرین یا وارفارین مصرف می‌کنند.
- افرادی که اختلالات لخته شدن خون مانند بیماری هموفیلی یا بیماری فون ویلبراند “hemophilia ” ” von Willebrand” دارند.
چه عواملی باعث خونریزی بینی می‌شوند؟
خون دماغ شدن دلایل زیادی دارد. خوشبختانه، بیشتر آن‌ها جدی نیستند.
شایع‌ترین علت خونریزی بینی هوای خشک است. هوای خشک می‌تواند در اثر آب و هوای داغ و کم رطوبت یا هوای گرم داخلی ایجاد شود. هر دو محیط باعث می‌شوند که غشای بینی (بافت ظریف داخل بینی شما) خشک و پوسته پوسته شود و معمولا هنگام مالیدن یا دست زدن یا هنگام دمیدن بینی شما خونریزی کند.
سایر دلایل شایع خونریزی بینی عبارتند از:
- جراحی بینی.
- سرماخوردگی (عفونت‌های تنفسی فوقانی) و سینوزیت به ویژه مسائلی که باعث عطسه مکرر، سرفه و عطسه بینی می‌شوند.
- عطسه با فشار بالا.
- قرار دادن یک جسم در بینی خود.
- آسیب دیدگی به بینی و یا صورت.
- رینیت یا ورم آلرژیک و غیر آلرژیک (التهاب آستر بینی).
- داروهای رقیق کننده خون (آسپرین، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی، وارفارین و سایر موارد).
- کوکائین و سایر مواد مخدری که از طریق بینی استنشاق می‌شوند.
- مواد محرک شیمیایی (مواد شیمیایی موجود در محصولات تمیز کننده، دودهای شیمیایی در محل کار، بوهای قوی دیگر).
- در ارتفاعات که هوا پر فشارتر است (کمبود اکسیژن وجود دارد) و با افزایش ارتفاع خشک‌تر میشود.
- سپتوم منحرف (شکلی غیر طبیعی از دیواره که دو طرف بینی را از هم جدا می‌کند).
- استفاده مکرر از اسپری‌های بینی و داروها برای درمان خارش، آبریزش یا چرک بینی. این داروها مانند آنتی هیستامین‌ها و ضد احتقان می‌توانند غشای بینی را خشک کنند.
دلایل خونریزی بینی که کمتر شایع هستند عبارتند از:
- مصرف الکل.
- اختلالات خونریزی مانند هموفیلی یا بیماری فون ویلبراند یا لوسمی.
- فشار خون بالا.
- آترواسکلروز.
- جراحی صورت و بینی.
- تومورهای بینی.
- پولیپ بینی.
- ترومبوسیتوپنی “thrombocytopenia” ایمنی.
- سرطان خون.
- Telangiectasia خونریزی ارثی.
- بارداری.
هنگامی که غشای داخلی بینی خشک و تحریک‌پذیر میشود، رگ‌های خونی می‌شکنند و باعث ایجاد خونریزی در بینی می‌شوند. این شرایط در ماه زمستان و هنگامی که هوا سرد و خشک است، بیشتر پیش می‌آید. سایر عواملی که ممکن است در خون دماغ شدن نقش داشته باشند شامل سرماخوردگی و حساسیت، عفونت سینوسی، جراحی بینی، ضربات شدید بینی، سوزش مکرر، استفاده بیش از حد از اسپری بینی، فرو کردن اشیاء خارجی در بینی و ضربه به بینی است.
اگر خونریزی بینی مزمن باشد یا به طور مکرر اتفاق بیفتد ممکن است نتیجه فشار خون بالا یا سایر بیماری‌های عروقی یا در موارد نادر بیماری پزشکی جدی مانند تومور باشد.
علائم خونریزی بینی
بینی به دلیل تعدد رگ‌های خونی نزدیک به سطح پوست خصوصاً در غضروف سپتوم بینی “nasal septum” مستعد خونریزی است. هنگامی که این رگ‌ها پاره شوند ممکن است خون از بینی بیرون بریزد. این شرایط در بیشتر زمان‌ها نتیجه ضربه به بینی، جراحی بینی و هوای خشک یا سرد است. دلایل دیگر شامل عفونت‌های سینوسی، سرماخوردگی و حساسیت، اشیاء خارجی در حفره بینی، اختلالات لخته شدن خون، فشار خون بالا، آترواسکلروز یا تصلب شرایین “atherosclerosis” و استفاده بیش از حد از اسپری‌های بینی است. آسپرین نیز می‌تواند شرایط را تشدید کند. یک اختلال ارثی معروف به نام hemorrhagic telangiectasia با رگ‌های خونی ناقص نیز شناخته شده است که باعث شکسته شدن رگ‌های خونی میشود.
بیشتر خون‌ریزی‌ها در قسمت جلوی بینی منشا می‌گیرند و به عنوان خونریزیهای قدامی شناخته می‌شوند. کنترل این بخش بسیار آسان است و به ندرت مشکل ایجاد می‌کنند. خونریزیهای خلفی نادر اما بسیار جدی‌تر هستند. آن‌ها از شریان‌های پشت بینی سرچشمه می‌گیرند و نیاز به بستری شدن سریع و درمان دارند. این موارد بیشتر در افراد مسن دیده میشود.
درمان خونریزی بینی
اگر بینی شما خونریزی می‌کند، مهم‌ترین نکته حفظ آرامش است! خونریزی شما ممکن است جدی به نظر برسد اما احتمال وجود خطر بسیار کمتر از ظاهر خونریزی است. در حالی که سوراخ بینی خود را با استفاده از انگشت شست خود نگه می‌دارید، کمی بنشینید و به جلو خم شوید. حداقل 5 دقیقه یا تا زمانی که خونریزی متوقف شود این حالت را حفظ کنید. از دمیدن در بینی (به شکل فوت) خودداری کنید. اگر خونریزی بعد از 20 دقیقه متوقف نشد یا نتیجه این شرایط در صورت مشاهده می‌گردد حتما به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید. با ایجاد شرایط محیطی مناسب برای رگ‌های خونی یا قرار دادن پنبه مخصوص در حفره‌های بینی می‌توانیم با خونریزی بینی مقابله کنیم. گاهی ضد انعقادها و ضد التهاب‌ها نیز می‌توانند باعث ایجاد خونریزی شوند. اگر شک دارید که شرایط ایجاد شده به همین علت است، در مورد داروهای جایگزین با پزشکان خود صحبت کنید.
اگر مستعد خونریزی مکرر هستید، مراحلی به منظور جلوگیری از خونریزی وجود دارد. غشای بیرونی بینی را چند بار در روز با وازلین سبک مرطوب نگه دارید یا از اسپری سالین “saline” (اسپری‌های حاوی مقدار کمی نمک و آب استریل) بینی استفاده کنید. حتما از مرطوب کننده استفاده کنید به خصوص اگر در آب و هوای خشک زندگی می‌کنید. سیگار کشیدن را ترک کنید؛ کشیدن سیگار باعث خشکی و سوزش بینی میشود.
در صورت تکرار خونریزی بینی ممکن است بخواهید با یک متخصص گوش و حلق و بینی مشورت کنید. اگر تا به حال خونریزی بینی را تجربه نکرده‌اید، ممکن است از دیدن خونریزی بینی، مبهوت و کمی ترسیده باشید. خوشبختانه اکثر خون دماغ‌ها جزئی هستند و به ندرت خطرزا و هشدار دهنده هستند. تخمین زده شده است از هر هفت فرد یک نفر در طول زندگی خود حداقل یک‌بار خونریزی بینی را تجربه کرده است.
برای درمان خونریزی بینی به کدام پزشک مراجعه کنم؟
برای تشخیص و درمان خونریزی بینی کافی است به مراکز درمانی و بهداشتی مراجعه نمایید. در صورتی که پزشک شما تشخیص فشار خون و بیماری‌های خطرناک بدهد، شما را به پزشک مربوطه معرفی می‌نماید. در صورت نیاز به کنترل فشار خون و استفاده از رقیق کنندههای خون، حتما به پزشک اصلی خود مراجعه نمایید.
منابع:
